Gebarentaal steeds populairder, maar we zijn er nog niet: 'Emancipatie pas echt af als het een schoolvak is'

Gebarentaal is populair, mede dankzij doventolk Irma Sluis. De taal werd naast het Fries en Nederlands officieel erkend. Nu strijden in een tv-programma zelfs BN'ers met gebarenexperts tegen elkaar. "Het Irma-effect is groot, maar we zijn er nog niet."

"Alle recente aandacht voor de Nederlandse Gebarentaal gaf ons een enorme boost. Ik voel veel meer gelijkwaardigheid", zegt Boaz Blume die zelf doof is.

Van ver gekomen

Blume is redacteur van het tv-programma Hands Up, waar BN'ers strijden om wie zich het beste verstaanbaar maken in gebaren. "We zijn van ver gekomen. Mensen reageren niet meer gek als je om een tolk vraagt."

Dat is voor een groot deel te danken aan Irma Sluis en andere doventolken tijdens de coronapersconferenties van het kabinet. Het aantal aanmeldingen voor de opleiding gebarentolk steeg sinds de persconferenties met maar liefst 42 procent.

Enorme omslag

Behalve tolken als Irma Sluis en sign dancer Mirjam Stolk, die liedjes van bekende artiesten vertolkt, zorgt ook de dove actrice Lauren Ridloff momenteel wereldwijd voor veel interesse in gebarentaal. Dat heeft alles te maken met haar rol van superheld Makkari in de Marvel-film Eternals.

"Het is echt heel hot geworden", constateert directeur Benny Elferink van het Nederlands Gebarencentrum. "30 of 40 jaar geleden werden we op straat nagekeken alsof we apen waren. Nu kijken mensen naar onze gebaren en willen ze weten wat ze betekenen. Ze vinden het interessant en willen het ook kunnen. Dat is een enorme omslag, dat moeten we verder uitbouwen."

Gebarentaal verboden

Tot 1980 was gebarentaal in Nederland nog verboden. "Alle kinderen moesten leren liplezen, omdat gebarentaal slecht zou zijn voor de taalontwikkeling", weet Suzanne Out-Smit.

Samen met haar dove moeder Connie Smit-Boer maakt zij video's op TikTok over gebarentaal en doof zijn. Suzanne's moeder kan zich de lipleestijd nog goed herinneren. "Als je betrapt werd op het maken van gebaren, dan logen de straffen er niet om."

Bron: EenVandaag

Minder vooroordelen

Met hun TikTokvideo's hopen moeder en dochter meer bewustwording te creëren. "Behalve dat we gebaren uitleggen, beantwoorden we ook vragen die binnenkomen. Bijvoorbeeld hoe mijn moeder 112 kan bellen", vertelt Suzanne. "En hoe ik met twee dove ouders heb leren praten."

Out-Smit is blij dat het ongemak en onbegrip over doofheid afneemt. "Vroeger vonden mensen mijn ouders een beetje vreemd. Nu zijn ze 'anders', in positieve zin. Er zijn veel minder vooroordelen, over hun IQ bijvoorbeeld. Volgens mij komt dat omdat mensen 'doofheid' bewuster tegenkomen in het dagelijks leven. Zo'n Marvel-superheld helpt daarbij."

Gebarentaal als schoolvak

Toch zijn we er nog niet, vind Out-Smit. Het liefst zouden zij en haar moeder zien dat Nederlandse Gebarentaal vanaf groep 3 van de basisschool gegeven wordt. "Dan begin je bij de kern. Dan is wat mij betreft de emancipatie écht af."

Ook redacteur Blume is voorstander van Nederlandse Gebarentaal als schoolvak. "Nu het een officiële taal is, naast Fries en Nederlands, zou het ook een keuzevak op school moeten worden. Net zoals in Zweden, waar de Zweedse Gebarentaal al sinds 1981 is erkend en een keuzevak op school is."

Elferink van het Nederlands Gebarencentrum vindt dat er naast gebarentaal op scholen ook meer en betere cursussen moeten komen voor ouders met een doof kind. "Met TikTok alleen komen die er niet. Dus er is nog wat werk aan de winkel, maar we zijn op de goede weg."

Bron: EenVandaag