Gaskraan in Groningen kan bij nood niet snel open, zorgt dat voor problemen? 'Importeren kan onzekerheid opleveren'

Per 1 oktober moet de gaswinning in Groningen volledig stoppen. In een noodsituatie is de gaskraan ook niet snel weer open te draaien, maakte de NAM vandaag bekend. Hebben we het onszelf zo niet heel moeilijk gemaakt? "We blijven afhankelijk van aardgas."

Nu er bijna geen gas meer uit Groningen en Rusland komt, zet Nederland in op geïmporteerd gas dat op Europees niveau wordt ingekocht. De gasvoorraden zijn op dit moment voor bijna 90 procent gevuld, maar of dat betekent dat we zorgeloos de winter in kunnen, is nog maar de vraag.

Andere soorten aanvoer nodig

In een noodsituatie kunnen we best een aantal dagen overbruggen door de gasopslagen vol open te zetten, vertelt lector energietransitie aan de Hanzehogeschool in Groningen Martien Visser. "Ze raken wel heel snel leeg, dus is het dan zaak om 'Groningen' open te zetten, vinden de meeste deskundigen. En de regering suggereerde al dat dat makkelijk kan."

De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) heeft vandaag alleen laten dat dat helemaal niet kan. En dat maakt een ingewikkelde puzzel, zegt Visser. "Gasopslagen zijn namelijk onvoldoende om ons van aardgas te voorzien in de winter. Daarvoor hebben we andere soorten aanvoer van gas nodig."

40 procent van energie uit gas

Want aardgas hebben we niet alleen nodig om warm te blijven, maar ook voor het opwekken van elektriciteit. "We lijken te vergeten dat 40 procent van alle energie door aardgas komt. Ook elektriciteit maken we nog voor een groot deel met aardgas", legt de lector uit.

Al gaat dat volgens hem wel snel veranderen: zo is 50 procent van alle elektriciteit nu hernieuwbaar en is dat in 2030 85 procent. "Dan hebben we nog wel een beetje aardgas nodig om elektriciteit te maken, maar niet zoveel meer. Dus je zou kunnen zeggen dat de elektriciteitssector dan al goed deels los is van aardgas."

LNG uit VS en Midden-Oosten

Daardoor gaan we over ruim 6 jaar in een rap tempo minder aardgas gebruiken in Nederland, zegt Visser. "Het jaarlijkse gebruik zal echt afnemen. Maar we blijven er nog wel sterk afhankelijk van, op momenten dat er weinig zon is en het ook weinig waait (voor het opwekken van stroom via zonnepanelen en windmolens, red.)."

Daarom is het belangrijk om de komende jaren goed te kijken naar de leveringszekerheid van aardgas, benadrukt hij. "Als je het niet zelf produceert, zul je het moeten importeren. Vroeger hadden we Russisch gas, maar nu hebben we dat ingewisseld voor LNG, vloeibaar gas. Dat komt voor een groot deel uit de Verenigde Staten en verder uit het Midden-Oosten."

VK wil juist meer gas winnen

Alleen is er op de LNG-markt felle concurrentie met Aziatische landen. "Die hebben vaak langetermijncontracten waarbij ze al grote hoeveelheden hebben vastgelegd. Europa kiest toch in een grote mate voor spotcontracten, waarbij we moeten hopen dat LNG beschikbaar is en dat blijft een onzekere situatie", legt Visser uit.

De expert denkt dat het daarom goed is als Nederland kijkt naar hoe het Verenigd Koninkrijk de leveringszekerheid nu wil garanderen. De Britse premier Rishi Sunak heeft deze week een heel andere strategie aangekondigd: zijn regering gaat juist volop inzetten op gas en wil de binnenlandse productie opschroeven door in de Noordzee gas (en olie) te winnen.

'Keuze is aan de politiek'

"Het kabinet heeft ook aangekondigd dat de gaswinning in de Noordzee weer zou worden opgekrikt", zegt Visser daarover. Maar dat is wel relatief, benadrukt hij: de gaswinning in de Noordzee daalt volgens hem 'razendsnel' en Engeland en Nederland willen die daling nu wat minder snel laten gaan. "Om het zo meer in evenwicht te brengen met het gasgebruik in de toekomst."

Dat is dus zeker een optie waar het kabinet naar moet kijken, vindt de lector energietransitie. "En ik zou persoonlijk kiezen voor een strategie waarbij je een belangrijk deel van LNG-import langjarig vastlegt. Maar uiteindelijk is dat een keuze die de politiek voor ons maakt. Daar hebben we als burgers niet zoveel over te zeggen."