Woedend zijn ze, nog steeds. De advocaten die in de zomer van 2019 zijn geobserveerd tijdens de zoektocht naar Ridouan Taghi. Hoogleraar strafrecht Sven Brinkhoff deelt hun kritiek. "Het is terecht dat advocaten dit tot op de bodem willen uitzoeken."

Het Openbaar Ministerie nam tijdens de jacht op de toen nog voortvluchtige drugsbaron Ridouan Taghi, het vergaande besluit om de strafrechtadvocaten Nico Meijering en Leon van Kleef te volgen op Schiphol en in Dubai, in samenwerking met de lokale politie van de oliestaat.

Ongebruikelijke beslissing

Volgens justitie kwam er in juni 2019 een tip binnen bij het Team Criminele Inlichtingen (TCI), dat advocaat Nico Meijering 'hoogstwaarschijnlijk' Ridouan Taghi in Dubai zou gaan ontmoeten. De politie nam daarop de ongebruikelijke beslissing de Amsterdamse advocaat te volgen, zo onthulde het AD vorig jaar.

Op een observatiefoto, in handen van EenVandaag, is inderdaad te zien dat de twee advocaten van het bekende Amsterdamse kantoor Ficq & Partners op 19 juni bij de incheckbalie staan op de luchthaven, op weg naar Dubai. De politie besluit tot een 'kortdurende observatie op Schiphol'. Vervolgens worden ook Meijerings vluchtgegevens opgevraagd, waaruit blijkt dat hij tot 23 juni in Dubai zou verblijven.

Advocaten waren 'absoluut geen verdachten'

Overigens zijn niet alleen vluchtgegevens opgevraagd van Meijering, maar ook tal van andere persoonlijke gegevens. Dat vertelde z'n kantoorgenoot Christian Flokstra vandaag tegen de rechtbank in de zwaar beveiligde Bunker in Osdorp, waar het liquidatieproces Marengo bezig is.

Hoogleraar Sven Brinkhoff spreekt van een 'omstreden politie-operatie'. "Je moet je wel realiseren dat dit echt heel ver gaat. Het is een opsporingsmiddel ingezet door het OM tegen advocaten, die op dat moment zelf absoluut geen verdachten waren."

Volgen advocaten 'zeer zorgelijk'

De betrokken advocaten zelf waren razend toen zij in de krant lazen dat ze geschaduwd zijn door de recherche en dagenlang gevolgd door de lokale politie van Dubai in het hotel waar zij verbleven. Meijering sprak van een 'losgeslagen opsporings- en vervolgingsapparaat'. Advocaten worden volgens Meijering in gevaar gebracht door observaties. "Een eventuele arrestatie die daaruit volgt, zou immers gemakkelijk verkeerd kunnen worden uitgelegd."

Ook de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) en de Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA) betitelden het volgen van advocaten als zeer zorgelijk. Volgens minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) is het 'aan de rechter' om te beoordelen of het OM te ver is gegaan door de advocaten te laten volgen.

Lees ook

Rechtbank eist openheid OM

De rechtbank reageerde in een eerdere tussenbeslissing kritisch op de Dubai-observatie."Op dit moment zal het dossier zodanig moeten worden aangevuld dat helder wordt wat er precies gebeurd is." De rechtbank wil volledige openheid van zaken van het OM, om te kunnen bepalen of er door de officieren van justitie grenzen zijn overschreden en of daar gevolgen aan moeten worden verbonden in het Marengo-proces.

Dat heeft ermee te maken dat advocaten geheimhouders zijn, die geen informatie over hun klanten of bronnen mogen verstrekken aan derden en daarom verschoningsrecht hebben, zoals artsen en journalisten. Het volgen van geheimhouders door de politie of andere overheidsdiensten is daarom een vergaand middel.

Uit aanvullende stukken die het OM onlangs aan het Marengo-dossier heeft toegevoegd, blijkt dat er tijdens de politieoperatie nauw contact is geweest tussen de Nederlandse politie en rechercheurs in Dubai, via een zogeheten Liaison Officier. De Nederlandse politie heeft duidelijk gemaakt aan Dubai dat Meijering en Van Kleef advocaten zijn 'en dat bij een inzet als deze opsporingshandeling in Nederland, zo terughoudend mogelijk en met zo min mogelijk risico wordt opgetreden'.

24 uur per dag geobserveerd

Dat neemt niet weg dat er ook in Dubai nog flink onderzoek is gedaan, in nauw contact met de Nederlandse politie, zo bleek vandaag in de rechtbank. Rechercheurs vragen aan hun collega's in Dubai om Meijering vijf dagen lang, 24 uur per dag te observeren. Dat blijkt uit aanvullende processen-verbaal die vandaag zijn besproken in de rechtszaal.

Ook willen rechercheurs van de politie in Dubai informatie over landingsplekken voor helikopters hebben, om in kaart te brengen in welke hotels Meijering mogelijk zou gaan verblijven. Bovendien vertelt de Nederlandse politie aan de collega's in Dubai dat zij verwachten dat de mogelijke ontmoeting met Taghi zoveel mogelijk zal worden afgeschermd, bijvoorbeeld op een afgesloten compound of door middel van overstaplocaties.

Taghi
Bron: EenVandaag
Ridouan Taghi na zijn arrestatie

'Politieverslag Dubai niet compleet'

De advocaten Meijering en Van Kleef gingen trouwens naar eigen zeggen in Dubai op bezoek bij hun cliënt Khalid J. Dit werd uiteindelijk ook zo gerapporteerd door de politie van de oliestaat, Taghi kwam dus nooit in beeld. Kortom: de hele operatie leverde uiteindelijk niets op.

Maar de informatie die nu is toegevoegd aan het strafdossier over de Dubai-observatie is veel te mager, zo stelt advocaat Christian Flokstra in de rechtbank vandaag. "Het verslag van de politie in Dubai is namelijk niet compleet. En als de observatie geheel volgens de regels plaatshad, waarom wil het OM er dan niet veel meer openheid van zaken over geven?"

OM: operatie was gerechtvaardigd

Daarom wil Flokstra meerdere getuigen horen over de Dubai-operatie, onder wie twee mensen van de lokale politie in Dubai, de destijds plaatsvervangend hoofdofficier van justitie en de recherche-officier van justitie van het landelijk parket. Flokstra: "Er is door het OM geen serieuze poging ondernomen om alle informatie op tafel te leggen, terwijl het OM nota bene de opdrachtgever is van dit alles."

In de visie van het OM was de operatie echter gerechtvaardigd, omdat enorm belangrijk was om Ridouan Taghi snel te pakken. Bovendien waren er volgens het OM aanwijzingen dat hij vanuit Dubai opdracht zou kunnen geven voor nog meer nog meer moorden. Daarom heeft justitie de uitzonderlijke beslissing genomen om de twee advocaten te volgen. Het feit dat de twee niet bekend waren als advocaat van Taghi, was een extra argument voor het OM om de operatie in gang te zetten.

Onderste steen boven

De vraag is nu wat de rechtbank met deze kwestie gaat doen, in reactie ook op de onderzoekswensen van de verdediging. Hoogleraar strafrecht Sven Brinkhoff zegt daarover: "Het volgen van de advocaten en de eventuele onrechtmatigheid van deze politie-operatie hoeft geen gevolgen te hebben voor de eerlijkheid van het Marengo-proces. Als de rechtbank die koppeling niet ziet, gaan ze mogelijk niet zo ver om nog verder onderzoek naar deze kwestie te doen en kan het proces gewoon doorgaan."

Tegelijkertijd moet de Dubai-operatie wel tot op de bodem worden uitgezocht, stelt Brinkhoff. "Over deze omstreden schaduwactie moet de onderste steen boven komen. En als de rechters in het Marengo-proces dat niet doen, zou dit ook los van deze zaak kunnen en moeten worden uitgezocht."

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.