meer NPO start

Fors financieel tekort dwingt NVWA tot bezuinigingen en personeelsstop, Kamerleden bezorgd: 'Wat betekent dit voor al die belangrijke taken?'

Fors financieel tekort dwingt NVWA tot bezuinigingen en personeelsstop, Kamerleden bezorgd: 'Wat betekent dit voor al die belangrijke taken?'
NVWA-medewerkers bij de ruiming van een nertsenbedrijf in Deurne in 2020
Bron: ANP

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) kampt met forse financiële problemen. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag. Het tekort steekt schril af bij de miljoeneninvesteringen van de afgelopen jaren. Kamerleden zijn bezorgd over het tekort.

Het financiële tekort werd eind juli door de NVWA-directie aan de medewerkers meegedeeld via een bericht op het intranet. Hoe groot het tekort is, schreef de directie niet, wel dat 'omvang en de daadwerkelijke gevolgen steeds duidelijker en omvangrijk' zijn. De NVWA wilde niet op camera reageren en ook in een schriftelijke reactie gaat de toezichthouder niet inhoudelijk in op vragen.

Miljoenen uit Den Haag

Voor medewerkers kwam het slechte nieuws onverwacht, schatte de directie zelf in, zo blijkt uit het bericht op intranet: "Waar komt dit nou ineens vandaan? We horen het velen van jullie denken. Tot voor kort stond alles in het teken van volop budgettaire ruimte en investeren in personele groei. Nu ineens hebben we van doen met financiële tekorten en maatregelen."

In 2022 en 2023 kon de NVWA dankzij geld vanuit Den Haag nog investeren in zo'n 900 nieuwe medewerkers. In het regeerakkoord van het - inmiddels demissionaire - kabinet-Rutte IV kreeg de toezichthouder al miljoenen extra geld toebedeeld: 30 miljoen euro in 2022, opbouwend naar structureel 100 miljoen euro in 2028.

Inspecteur-generaal Gerard Bakker van de NVWA en landbouwminister Piet Adema in de Tweede Kamer
Bron: ANP
Inspecteur-generaal Gerard Bakker van de NVWA en landbouwminister Piet Adema in de Tweede Kamer

130 minder medewerkers

Maar 'een andere financiële werkelijkheid heeft zich aangediend', aldus de directie, die om die reden een pakket maatregelen heeft doorgevoerd. Zo is het invullen van 130 al goedgekeurde vacatures on hold gezet en ook is de inhuur van externe krachten tijdelijk stopgezet. Het definitief schrappen van deze 130 vacatures zou jaarlijks een besparing van minimaal 13 miljoen euro kunnen opleveren.

Ook is besloten tot een vacaturepauze voor de afdelingen Strategie en Interne Organisatie. Bij de afdelingen Keuren en Handhaven, die verantwoordelijk zijn voor alle inspecties en keuringen van bijvoorbeeld vee en voedsel, mogen nieuwe vacatures 'zeer terughoudend' worden opengesteld.

Geen hotelovernachtingen meer

Behalve op personeel moet er van het directieteam ook op andere posten worden bezuinigd, zoals op externe vergaderlocaties en hotelovernachtingen. Team- en afdelingsdagen, ook die van de directie zelf, worden zo veel mogelijk naar 2024 verplaatst.

Naast de opgelegde maatregelen zijn medewerkers gevraagd ook een 'betekenisvolle bijdrage te leveren', bijvoorbeeld door het indienen van een 'juiste en volledige tijdverantwoording'. Ook werden ze door de directie opgeroepen om mee te denken: "Wanneer je ideeën of suggesties hebt om onze opbrengsten te verhogen of onze kosten te verminderen, schroom niet deze te delen met je leidinggevende."

Bekijk ook

'Superbelangrijke' toezichthouder

Tweede Kamerlid Joris Thijssen van de PvdA vindt de besparingen op het personeel bij de NVWA heel zorgelijk. "Nog niet heel lang geleden bleek dat 100 van de 150 toezichthoudende taken niet goed werden uitgevoerd. Daarna is besloten tot het aannemen van meer mensen", weet hij. "Als nu blijkt dat een deel van die extra inspecteurs niet kunnen worden aangenomen omdat de NVWA in financiële problemen zit, dan ben ik heel benieuwd wat dit betekent voor al die belangrijke taken die de NVWA moet doen."

Thijssen benadrukt dat de toezichter 'een superbelangrijke organisatie in ons land' is, 'die ervoor zorgt dat ons voedsel veilig is, dat het dierenwelzijn bij de veeteelt gegarandeerd is, dat er geen illegaal hout wordt geïmporteerd'. "Ik wil van de minister horen hoe de NVWA ervoor staat en hoe hij dit gaat oplossen."

Waar gaat het geld heen?

CDA-Kamerlid Eline Vedder zegt naast bezorgd vooral verbaasd te zijn. "De timing verbaast me. We hebben vlak voor het reces een debat gehad over de NVWA, waar we ook mensen van de NVWA hebben gesproken. Daar werd toch wel een positiever beeld geschetst over de organisatie en de dienstverlening dan in het bericht op intranet. Dus dat was eigenlijk ook mijn reactie toen ik het las: waar komt dit nu ineens vandaan?"

Ook zij wil van verantwoordelijk minister Piet Adema (Landbouw) weten hoe hij naar de situatie kijkt. "Op zich staan we achter het principe dat de NVWA kostendekkend moet opereren en dat de kosten worden opgehoest door de sector die je controleert. Maar de NVWA is wel een monopolist, dus het bedrijfsleven wil dan ook weten waar het geld heengaat en of het er aan de kant van de NVWA kostenefficiënt aan toegaat? Er wordt best gemopperd over de hoogte van de tarieven van de NVWA", weet het Kamerlid.

Tweede Kamerleden Joris Thijssen (PvdA) en Eline Vedder (CDA)
Bron: ANP
Tweede Kamerleden Joris Thijssen (PvdA) en Eline Vedder (CDA)

Hogere heffingen voor keuringen?

De NVWA-directie schreef in het interne bericht dat het inzet op een verruiming van het budget. In het jaarplan voor 2024 wil de directie 'een realistisch bedrag' aan retributies opnemen. Dat zijn de heffingen die bedrijven moeten betalen voor keuringsdiensten die de toezichthouder verricht, zoals veekeuringen. "Dit om te voorkomen dat we opnieuw een te hoog bedrag moeten binnenhalen."

Over de precieze oorzaak van het tekort blijft de directie vaag in de aankondiging op het intranet. Er wordt gesproken van 'achterblijvende inkomsten, hogere kosten en inflatie-effecten met elk verschillende, soms ingewikkelde oorzaken en redenen'. De NVWA geeft in een schriftelijke reactie aan dat de kosten door onder andere de torenhoge inflatie en effecten van cao-afspraken harder stijgen dan de inkomsten kunnen bijbenen. Om een financieel tekort aan het einde van het jaar 'zoveel mogelijk' te voorkomen, sturen we daarom bij en passen we onze uitgaven aan. Zoals dat hoort bij een gezonde financiële huishouding'.

'NVWA is financieel kwetsbaar'

De situatie bij de NVWA verbaast Johan de Kruijf niet. Hij is universitair docent bestuurskunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en deed vorig jaar onderzoek naar de financiële slagkracht van uitvoeringsorganisaties zoals de NVWA. "De organisatie is financieel kwetsbaar omdat het weinig vet op de botten heeft."

Geld is al jaren een moeilijk verhaal bij de NVWA. In 2012 ontstond de organisatie uit een fusie van drie overheidspartijen. Daarmee moest 50 miljoen euro bespaard worden. Een jaar later concludeerde de Algemene Rekenkamer dat met de fusie geen geld is uitgespaard.

Tekort opgelopen tot 114 miljoen

Bovendien, zegt De Kruijf, heeft de NVWA in de afgelopen 5 jaar vier keer verlies gedraaid, oplopend tot zelfs 53 miljoen euro in 2019. Van 2018 tot en met 2022 bedroeg het opgetelde tekort 114 miljoen euro, in 2021 was er een eenmalig overschot van 13 miljoen euro.

"Als je als commerciële organisatie zulke verliezen lijdt, hou je het niet lang vol", benadrukt de universitair docent. Het ministerie waar de NVWA onder valt, Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), springt daarom steeds financieel bij.

Bekijk ook

'Kostendekkende tarieven'

In het regeerakkoord van Rutte IV staat dat de NVWA genoeg geld moet verdienen om de eigen broek op te houden. Volgens de vorige minister van Landbouw, Henk Staghouwer, verdiende de toezichthouder vorig jaar 35 miljoen euro te weinig om 'kostendekkend' te zijn. Daarom is er begin dit jaar een nieuw retributiestelsel ingevoerd voor het bedrijfsleven, met 'kostendekkende tarieven'. "Het is de vraag of die bijdrage van de markt klopt zoals ze van tevoren hadden bedacht", zegt De Kruijf daarover.

Hoe groot het financiële tekort momenteel bij de NVWA is, weet hij niet. "De NVWA betaalt ongeveer 130.000 euro gemiddeld per personeelslid. Maak er een ton van, doe dat keer 130 banen en je komt al op 13 miljoen euro uit." Wel verwacht hij dat de organisatie haar kerntaken zal blijven uitvoeren, ook op vlakken waar nieuwe medewerkers nodig zijn. Als punt van aandacht noemt hij dierenartsen, die nu al vaak extern worden ingehuurd omdat er een tekort aan is. Dat lijkt nu moeilijker te worden.

Ook zorgen om werkcultuur

En dat is precies wat PvdA-Kamerlid Thijssen zorgen baart: "Het gaat wel om de veiligheid van ons voedsel, het welzijn van onze dieren, de import van illegaal hout, etcetera." Hij hoopt dat die verantwoordelijkheden niet in het gedrang komen door de financiële problemen en de niet ingevulde vacatures.

Ook maakt Thijssen zich druk om de werkcultuur bij de NVWA, daar stelde hij begin juni nog Kamervragen over. Uit eerder onderzoek van EenVandaag bleek dat inspecteurs en dierenartsen zich tegengewerkt en geïntimideerd voelen door hun werkgever. "Er kunnen nog zoveel inspecteurs rondlopen, maar als economische belangen voor de leiding van de NVWA zwaarder wegen dan de belangen van voedselveiligheid of dierenwelzijn, dan hebben meer inspecteurs geen zin."

Bekijk ook

Bekijk hier de tv-reportage

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Meer maatregelen, of is de zwaar beveiligde EBI in Vught al streng genoeg? Jullie vragen beantwoord

Meer maatregelen, of is de zwaar beveiligde EBI in Vught al streng genoeg? Jullie vragen beantwoord
Beveiliging bij de extra beveiligde inrichting (EBI) in Vught
Bron: ANP

Taghi, Holleeder, Razzouki: de gevaarlijkste Nederlandse criminelen verblijven allemaal in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught, oftewel de EBI. De inrichting heeft het hoogste beveiligingsniveau. We vroegen wat jullie erover willen weten.

Vlakbij de zwaar beveiligde gevangenis in Vught is afgelopen vrijdag een zittingszaal geopend voor strafzaken. Het is een maatregel om vluchtgevaarlijke gedetineerden minder vaak te hoeven vervoeren, want dat is peperduur en heeft grote risico's voor de veiligheid.

Beveiliging aanscherpen

"Tijdens een verplaatsing is er het risico dat een gedetineerde een ontsnappingsmogelijkheid vindt, meer dan wanneer iemand binnen de gevangenismuren blijft", verklaart woordvoerder Charlotte Hees van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).

De opening van de zittingszaal past in een bredere politieke beweging om de beveiliging rond zware criminelen verder aan te scherpen. Het is onder meer een reactie op incidenten waarbij criminelen ondanks hun detentie vermoedelijk toch contact onderhielden met de buitenwereld.

Is er wel personeel voor een nieuwe EBI?

Tweede EBI in Vlissingen

De afgelopen jaren hebben we gemerkt dat er meer hoogrisico-gedetineerden zijn die hun criminele handelen proberen voort te zetten vanuit hun cel, zegt de woordvoerder van de Dienst Justiële Inrichtingen. Het is ook de reden dat er een extra EBI wordt gerealiseerd op het nieuwe Justitieel Complex in Vlissingen, dat naar verwachting in 2030 klaar is.

Advocaat Geert-Jan Knoops, die vaak in de EBI is geweest, stelt vast: "Er is in de samenleving een toenemende toestroom aan georganiseerde criminaliteit, de aard van het strafrecht is veranderd. Er is daardoor meer behoefte ontstaan aan een tweede EBI."

Druk op capaciteit

Op dit moment is er één EBI in Nederland, in de Penitentiaire Inrichting (PI) in Vught. Die heeft plek voor 24 gedetineerden, verdeeld over verschillende afdelingen. Naast de geplande bouw van een nieuwe EBI in Vlissingen wordt ook de capaciteit in Vught uitgebreid, met twaalf extra cellen.

Er is veel druk op de capaciteit in het gevangeniswezen, zowel wat betreft personeelstekorten als celtekorten, maar op deze groep wordt niet bezuinigd, laat de woordvoerder van de DJI weten.

Wat maakt de EBI anders dan een gewone gevangenis?

Afgezonderd van elkaar

Wat maakt zo'n EBI nu anders dan andere plekken waar gedetineerden verblijven? Het belangrijkste verschil is de doelgroep die erin zit, legt de woordvoerder uit. In de EBI komen vooral gedetineerden terecht die een grote rol speelden in georganiseerde criminaliteit, en die bijvoorbeeld een crimineel netwerk aanstuurden.

"Hierdoor zijn we er in de EBI niet alleen mee bezig dat deze gedetineerden - plat gezegd - achter slot en grendel blijven, maar willen we ook voorkomen dat ze hun criminele netwerk vanuit de gevangenis blijven aansturen."

Volledig afgezonderd

Om dat te voorkomen, is er strenge controle op de gedetineerden. "Het meest essentiële verschil is dat een gedetineerde in de EBI volledig afgezonderd is van andere gedetineerden", vertelt Knoops.

"In gewone gevangenissen mogen gedetineerden met elkaar socialiseren. Bijvoorbeeld gezamenlijk naar de luchtplaats gaan of sporten. Dat is in de EBI vrijwel niet het geval."

Hoe wordt hulp van buitenaf tegengegaan?

Contact met buitenwereld

Woordvoerder Hees legt verder uit dat gedetineerden in de EBI absoluut niet samen in één cel geplaatst worden, zoals dat in andere gevangenissen soms wel gebeurt. De gedetineerden in de EBI kunnen heel soms even samen koken of tegelijkertijd sporten. Maar dan wordt er goed gekeken wie met wie mag, en wie zeker niet.

De afgelopen jaren is er ook meer afstand gekomen in het contact tussen de bewaarders en de gedetineerden. Om bewaarders zelf beter te beschermen.

Controle bij telefoongesprekken

Telefoongesprekken met de buitenwereld zijn bovendien streng geregeld. In andere gevangenissen is er vaak een grotere belzaal en algemenere controle. Maar bij de EBI is die controle één-op-één: om te bellen met een gedetineerde in de EBI, moet de beller onder begeleid toezicht naar een andere gevangenis komen. Zodat nauw in de gaten kan worden gehouden wie met wie belt.

Ook zijn de bezoekregels streng: je kunt niet zomaar even op bezoek bij iemand in de EBI.

Bekijk ook

'Bizar streng'

Volgens Hees is de EBI 'bizar streng'. Ze zegt: "Niemand wordt een momentje losgelaten. De gedetineerden zijn helemaal in hun eentje. En hoewel het natuurlijk terecht is dat ze daar verblijven, is het een heel naar regime om in te zitten."

In 2023 stelde het anti-foltercomité van de Raad van Europa dat de veiligheidsmaatregelen in de EBI 'buitensporig' streng waren.

Ieder jaar opnieuw beoordeeld

De woordvoerder benadrukt dat goed verantwoord moet blijven waarom maatregelen in de EBI nodig zijn. "Dienst Justitiële Inrichtingen staat ook voor een humaan detentiebeleid. Dus bij zo'n streng regime als in de EBI moet je verantwoorden of het noodzakelijk is dat iemand daar verblijft. En als iemand er al langer verblijft: of het niet afgebouwd kan worden. Soms kunnen gedetineerden naar een iets minder zwaar beveiligde inrichting, de Afdeling Intensief Toezicht (AIT)."

Ieder jaar worden de gedetineerden daarom opnieuw beoordeeld. Dat gebeurt onder meer op basis van adviezen van de gevangenisdirecteur.

info

EenVandaag Vraagt

Bij EenVandaag heb je de mogelijkheid om vragen en ideeën in te sturen. Dat kan altijd in onze chat, of je kunt meedoen aan de gerichte EenVandaag Vraagt-oproepen die wij zo'n twee keer per week plaatsen in de Peiling-app. De Peiling-app is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

Cameratoezicht op advocaten

Dan zijn er nog de advocaten die contact hebben met gedetineerden. Ook op dat contact is het toezicht strenger geregeld dan in andere gevangenissen. "In een gewone gevangenis kun je als advocaat gewoon met je cliënt aan een tafeltje zitten, kun je dossiers over en weer uitwisselen, zodat de gedetineerde kan meelezen", weet Knoops uit eigen ervaring.

"In de EBI wordt een gesprek streng gemonitord", zegt Knoops. "Dat is ook altijd zo geweest, voor zover ik weet. Toen ik ruim 10 jaar geleden iemand in de EBI als cliënt had, was dit ook al zo."

Naar de Eerste Kamer

Onder het vorige kabinet stelde minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming) nog scherpere maatregelen in de EBI voor. Hieronder was ook het voorstel om cameratoezicht in te stellen bij gesprekken tussen gedetineerden en advocaten.

In februari 2025 stemde de Tweede Kamer in met de wetswijziging die hiervoor nodig was. Het voorstel moet nu nog langs de Eerste Kamer.

Bekijk ook

Verdediging moeilijker

Eerder stemde de Tweede Kamer in met wijzigingen die verder gingen dan enkel cameratoezicht, en ook auditief toezicht mogelijk maakte. Na een spoedadvies van de Raad van State werd hiervan afgezien.

"Het scherpe toezicht in de EBI maakt het werk van de verdediging al een stuk moeilijker", zegt Knoops hierover. "Als het toezicht óók nog eens gepaard zou gaan met geluid opnemen en kunnen terugluisteren. Dan zou een advocaat nooit vertrouwelijk informatie kunnen uitwisselen."

'Grenzen van toelaatbare zijn bereikt'

"Dat zou in strijd zijn met het Europese Mensenrechtenverdrag. Zelfs het belang van de veiligheid van de samenleving kan niet opwegen tegen het grote belang dat de wetgever heeft gecreëerd voor ongestoord vrij verkeer tussen advocaat en cliënt", zegt hij.

"Ik denk dat de grenzen van het toelaatbare nu al zijn bereikt met het huidige EBI-regime."

Nog strenger?

De Dienst Justitiële Inrichtingen ziet in principe geen heil in een nog strengere beveiliging in de EBI. "Bij incidenten moet je natuurlijk kijken: hoe wil je dit voorkomen in de toekomst?", zegt de woordvoerder. "En het is goed dat er voor de capaciteit een tweede EBI-vestiging gepland staat. Maar wij zitten niet op de route dat het dagelijks regime van de gedetineerden nu nog strenger moet."

"Het is in de EBI echt al heel streng. Dus de indruk die mensen soms hebben van 'het kan nog wel wat strenger', die klopt niet", zegt ze. "Bovendien moet je ook denken aan wat zo'n extreem streng beleid doet met mensen, wat voor mensen je daarmee maakt. Daar los je niks mee op, zeg maar. Het baat niet."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Brabantse worstenbroodjes tijdens het Suikerfeest? Kadir zorgt met zijn halal snacks dat iedereen mee kan eten

Brabantse worstenbroodjes tijdens het Suikerfeest? Kadir zorgt met zijn halal snacks dat iedereen mee kan eten
Kadir in de testfase van zijn halal-worstenbroodjes
Bron: Mark Bolk

Vandaag begint Eid al-Fitr, oftwel het Suikerfeest. En dat betekent voor veel mensen: samen zijn én samen eten. De Brabantse Kadir Ahmed probeert daar een rol in te spelen met zijn Kadir's snacks. "Happy halal voor iedereen."

Denk je aan Brabant, dan denk je aan worstenbroodjes, weet ook de van oorsprong Somalische Kadir Ahmed, die in Den Bosch opgroeide. Vroeger kwam hij ze vaak genoeg tegen op kinderfeestjes, als traktaties op school of tijdens een dagje weg. Maar als moslim 'hapte hij dan mis' zoals hij het zelf omschrijft.

'Ik wilde ook'

"Tijdens de kerstbrunch en -diner op school zag ik mijn vriendjes worstenbroodjes eten. Ik had zoiets van: ja, maar dit wil ik ook", vertelt Kadir. "Het zorgde er ook voor dat ik het gevoel had dat ik erbuiten viel, dat ik niet mee kon doen." Als moslim moet je halal eten. Varkensvlees, dat in worstenbroodjes zit, is dat niet.

"Al moslim krijg je van jongs af aan mee dat je halal eet, al snap je als kind misschien niet helemaal waarom", legt Kadir uit. Zijn Nederlandse vriendjes en vriendinnetjes hadden er begrip voor als hij niet alles mee kon eten. "Maar toch had ik vaak het gevoel: waarom jullie wel en ik niet? Waarom is dit er nog niet voor mij?"

Vraag om halal saucijzenbroodjes

Eten verbindt, vindt Kadir, en dan is het ook fijn om alles samen te kunnen eten. Maar pas jaren later kwam hij op het idee om niet-halal producten, zoals worstenbroodjes, voor iedereen beschikbaar te maken.

"Ik werkte bij de klantenservice van Bakkersland (een industrieel bakkersbedrijf, red.) en kreeg de vraag of we halal saucijzenbroodjes hadden. Toen ik daarmee naar mijn baas ging, zei hij: 'Kadir, richt je op brood, we doen niet aan halal.' Maar het gevoel dat ik als kind had, dat gemis, dat bleef aan me knagen."

Bekijk ook

'Brabants worstenbroodje evenaren'

Zo ontstond het idee om aan de slag te gaan met een halal worstenbroodje. Maar dat ging niet zonder slag of stoot: Kadir was een jaar bezig met het zoeken naar de goede samenstelling voor het deeg en de juiste kruidenmix voor in het gehakt. En werken met rundvlees, wat Kadir gebruikt, gaat anders dan met varkensvlees. "Dat laatste kan een stuk meer aan."

Vergelijkingsmateriaal op het gebied van smaak had hij zelf niet, want een traditioneel worstenbroodje - meestal gemaakt met varkensgehakt, en anders niet halal geslacht vlees - had hij natuurlijk nog nooit geproefd. Dus om de juiste smaak te creëren, kreeg hij hulp van anderen. "Het is echt een specifieke smaak, het was onze uitdaging om het Brabantse worstenbroodje te evenaren."

Hulp van moeder

Met het vinden van de juiste kruidenmix heeft, naast kruidenbedrijf Verstegen, vooral Kadirs moeder geholpen. "Die weet alles van smaken en proeven", vertelt Kadir.

Dat terwijl ze in eerste instantie niet enthousiast was over het idee. "Ze had zoiets van: 'Maak gewoon je studie af en hou op met dat worstenbrood.' Ze begreep niet zo goed wat ik aan het doen was." Maar uiteindelijk ging ook zij erin mee. "Ze zei: 'Je bent zo eigenwijs, ik ga toch maar helpen", zegt Kadir lachend.

Groot verschil

Al lijkt het kunnen eten van een worsten- of frikandelbroodje misschien klein, volgens Kadir kan het een groot verschil maken.

"Het doet mensen enorm veel dat ze het nu ook kunnen eten", merkt Kadir. "Je zorgt met een klein product dat mensen eindelijk kunnen mee-eten, dat ze denken: het is er nu eindelijk ook voor ons."

Steeds meer halal

En dat is belangrijk, want er zijn steeds meer mensen in Nederland die halal eten. In 2023 was 6 procent van de Nederlandse bevolking moslim.

Dat is ook terug te zien in de supermarkten. Er zijn steeds vaker halal-vakken en volgens cijfers van onderzoeksbureau Circana is de omzet van halal-producten in 2024 in 3 jaar tijd verdubbeld: van 23,2 miljoen euro in 2021 naar 53,4 miljoen in 2024. Daarbij zijn het niet alleen moslims, maar ook niet-Islamitische mensen die halal kopen, bijvoorbeeld als ze stoppen met het eten van varkensvlees.

'Zowel Fatima als Dirk-Jan'

Dat ziet Kadir ook weer terug in zijn klanten. "Het is niet alleen een Fatima of Kadir die het koopt, maar ook een Dirk-Jan of een Fleur. Iedereen heeft tegenwoordig wel een schoondochter of -zoon, vriend, buurman of -vrouw die halal eet, en iedereen wil ook voor hen iets op tafel kunnen zetten. Daardoor verkopen we niet alleen veel met Suikerfeest of tijdens de ramadan, maar ook met kerst of Pasen." Vorig jaar verkocht Kadir in totaal 1,7 miljoen snacks.

"Er komen steeds meer mensen uit verschillende landen naar Nederland, en daardoor zie je steeds meer verschillend eten, en meer mensen die halal eten. Tegelijkertijd is er in Nederland nog veel onwetendheid over halal." Al ziet Kadir dat wel langzaam veranderen. "We zijn er nog niet helemaal, maar langzaam gaan we vooruit. In Deurne, waar onze bakkerij laatst geopend is, wisten ze eerst niet eens wat halal was. En nu zijn ze hartstikke positief."

Bekijk ook

Geen niche

"Het wordt nog vaak gezien als een niche", gaat Kadir verder. "Als een hype die weer voorbij gaat. Maar het is juist iets wat de komende jaren alleen nog maar blijft groeien. En hoe fijn is het dan dat we kunnen helpen om het voor mensen beschikbaar te maken?"

"Het gaat erom dat iedereen mee kan eten, want iedereen kan het eten, ook als je niet alleen halal eet. Vandaar dat mijn slogan ook is: eten dat je deelt is twee keer zo lekker."

'Eten waar je blij van wordt'

Waar het begon met puur Brabantse worstenbroodje, heeft Kadir nu ook saucijzen- en frikandelbroodjes en bapao in de supermarkten liggen. En er komt nog meer aan. Maar wat precies blijft nog even geheim, laat Kadir weten.

"Onze missie is om mensen en culturen samen te brengen met eten waar je blij van wordt. Als ik daaraan bij kan dragen met mijn eten, vind ik dat mooi", sluit Kadir af.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant