Meer dan 1 miljoen huishoudens komen moeilijk rond. De verwachting is dat dit aantal snel zal toenemen als de inflatie verder stijgt. "Alles wat er begin dit jaar is afgesproken in de cao's is al lang ingehaald door de inflatie", zegt Niek Stam van FNV.

Afgelopen maand kwam de inflatie in Nederland boven de 10 procent uit. Voor steeds meer Nederlandse huishoudens wordt het moeilijk om financieel de eindjes aan elkaar te knopen. Boodschappen, brandstof, de huur- en gasprijzen, alles wordt rap duurder.

'Vinden we dit acceptabel in Nederland?'

Vakbondsman Niek Stam wil daarom dat er meer wordt gedaan om de koopkracht voor gezinnen te behouden. Namens de FNV onderhandelt Stam met grote bedrijven in de Rotterdamse haven over nieuwe cao's.

"We moeten ons afvragen of we het acceptabel vinden dat een Nederlandse werknemer door de inflatie een stuk minder verdient, terwijl hij of zij niet minder werkt. Dat is sociaal oneerlijk en ook slecht voor de economie."

Automatische prijscompensatie terug in de cao

Een effectief middel om te voorkomen dat mensen in armoede belanden, is volgens Stam de zogeheten automatische prijscompensatie (APC). Dit mechanisme houdt in dat lonen precies even hard stijgen als de prijzen. "Als het Centraal Bureau voor de Statistiek uitrekent dat de inflatie 10 procent bedraagt, dan stijgen de lonen dus met hetzelfde percentage", legt Stam uit.

Dit is niet alleen voor de werknemers goed, vervolgt de FNV-bestuurder. "Ook werkgevers hebben er baat bij, want in jaren met lage inflatie hoeven de lonen nauwelijks of zelfs helemaal niet te stijgen."

Economen huiverig voor herinvoering

De automatische prijscompensatie is niet nieuw. In de jaren 70 maakte de koppeling van lonen en inflatie deel uit van bijna alle cao's. Maar veel economen zijn huiverig over de mogelijke gevolgen van een herinvoering.

"We zagen toen dat het elkaar omhoog bleef stuwen, waardoor je een loonprijsspiraal kreeg", zegt ING-econoom Bert Colijn. "Dat resulteerde uiteindelijk in een flinke recessie waarbij ook veel mensen hun banen kwijt zijn geraakt. Dat is het risico dat je kunt lopen."

Bedrijf winst, werknemer achteruit

Maar Niek Stam weerspreekt dit. "Bij sommige bedrijven in de havens hebben we al decennia lang zo'n koppeling in de cao's opgenomen, en het werkt prima. Recent is daar mega-rederij Hapag Lloyd bijgekomen, met een APC van 3 jaar."

Ook met een aantal andere bedrijven, waaronder containergigant Maersk-Line, is FNV Havens in gesprek. En dat is een goede zaak, denkt Stam. "Maersk heeft dit jaar 37 miljard euro winst gemaakt, dat is echt een astronomisch bedrag. Het zou toch heel raar zijn als de werknemers dan wél hard achteruit gaan."

'Elk jaar opnieuw onderhandelen is gedoe'

Elk jaar opnieuw over loonsverhogingen onderhandelen is ook best gedoe, vindt de vakbondsman. "Het klinkt misschien sexyer als je zegt 'We hebben 5 procent loonsverhoging eruit gesleept'."

"Maar alles wat begin van dit jaar werd afgesproken in allerlei cao's is nu al lang door de inflatie ingehaald."

'Lonen moet wel omhoog'

Econoom Bert Colijn maakt zich vooral zorgen over de duur van de huidige economische crisis: "Het is wel echt serieus. We hebben hele hoge inflatie, de loongroei loopt achter en dat betekent een flinke daling van de koopkracht. Mensen merken het echt in hun portemonnee."

Veel wordt bepaald door wereldwijde ontwikkelingen waar we in Nederland niet veel aan kunnen doen, benadrukt de econoom. Een simpele oplossing voor het koopkrachtverlies is er daarom volgens Colijn ook niet: "De lonen moeten wel omhoog, maar dan zonder een brede herinvoering van de APC. En lagere inkomens zullen extra gesteund moeten worden, dat lijkt op dit moment de beste oplossing."

Schoolkantines en bedrijfsrestaurants in Frankrijk zouden niet langer soja-producten moeten serveren. Dat is het advies van Anses, het Franse RIVM. Te veel soja zou een negatief effect kunnen hebben op de vruchtbaarheid.

Soja wordt veel gebruikt als plantaardig alternatief voor bijvoorbeeld vlees- of melkproducten.

Lager oestrogeen

Driekwart van de Franse kinderen tussen de 3 en 5 jaar, en bijna de helft van de volwassen Franse vrouwen die soja eten, krijgen volgens Anses te veel soja binnen. En dat kan slecht zijn voor de gezondheid, zegt de Franse organisatie, met name voor de vruchtbaarheid.

De boosdoeners in soja zijn isoflavonen. Universitair hoofddocent Katja Teerds legt uit hoe isoflavonen werken: "Ze binden aan de receptor voor oestrogeen, het vrouwelijk geslachtshormoon. Een piek in oestrogeen zorgt voor de eisprong." In theorie kunnen heel grote hoeveelheden isoflavonen dus zorgen voor een lager oestrogeen en daarmee de eisprong dwarszitten.

'Effect verwaarloosbaar'

"Maar onderzoek heeft aangetoond dat dit effect verwaarloosbaar is", gaat Teerds verder. Ook bij emeritus hoogleraar Voeding en Gezondheid Jaap Seidell zijn de risico's niet bekend. "In Azië wordt veel soja gegeten. Daar zijn ook veel onderzoeken gehouden, waaruit blijkt dat de menstruatiecyclus van vrouwen soms een dag langer wordt door hoge sojaconsumptie, maar negatieve effecten op de vruchtbaarheid zijn niet bekend."

Het Nederlandse adviesorgaan voor voeding is het Voedingscentrum. Zij hanteert alleen een advies voor zwangere vrouwen als het gaat om soja-inname. "Uit dierstudies blijkt dat het mogelijk effect heeft op de ontwikkeling van de geslachtsorganen bij het kindje als je heel veel isoflavonen binnenkrijgt tijdens de zwangerschap", vertelt gezondheidsexpert bij het Voedingscentrum Marije Verwijs.

Advies Voedingscentrum

"Wij adviseren daarom om tijdens de zwangerschap de soja-inname beperkt te houden, tot bijvoorbeeld vier glazen sojadrink per dag en daarnaast nog twee vleesvervangers op basis van soja per week", gaat ze verder. Overigens zitten in dierlijke producten ook isoflavonen. "In koemelk zelfs meer dan in sojamelk", zegt Teerds. "Dat komt omdat koeien soja door hun voeding krijgen."

Het voedingscentrum hoopt zich binnenkort samen met het RIVM en de Gezondheidsraad te kunnen buigen over het Franse rapport. "Indien nodig zullen we ons advies aanpassen."

Nederland moet snel een puntenrijbewijs voor alle bestuurders invoeren. Dat zegt minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat tegen EenVandaag. "Ik denk aan een puntenrijbewijs voor iedereen, waarbij we de echte veelplegers hard kunnen aanpakken."

Minister Madlener van Infrastructuur en Waterschap wil snel werk maken van een puntenrijbewijs: "Als je dronken in je auto stapt of een zware verkeersovertreding begaat, dan is het 'three strikes and you're out', dan ben je je rijbewijs kwijt. Daar maak ik echt werk van."

Strafpunten voor verkeershufters

Heel veel landen om ons heen hebben al zo'n puntensysteem, onder meer Duitsland, Spanje, Groot-Brittanië, Frankrijk en Italië. In het ene land heeft elke chauffeur punten en kan deze kwijtraken. In het andere land verzamelen overtreders juist strafpunten en moeten ze bij een bepaalde hoeveelheid hun rijbewijs inleveren.

Zo kent men in Duitsland de beroemd-beruchte 'Punkte in Flensburg', punten dus die in deze Noord-Duitse stad worden bijgehouden, en die je liever niet wil verzamelen als bestuurder.

'Gevaarlijk rijgedrag verminderen'

Ook Nederland kent het principe al in de vorm van het zogeheten beginnersrijbewijs, in het leven geroepen om ongelukken en gevaarlijk rijgedrag door onervaren bestuurders te verminderen.

Het achterliggende idee is dat nieuwe of jonge automobilisten die meerdere keren ernstige verkeersovertredingen begaan, tijdelijk hun rijbewijs kwijtraken of een herexamen moeten doen. Ook voor bestuurders die twee keer in korte tijd met drank op zijn betrapt geldt zo'n systeem. De minister wil dit nu uitbreiden voor alle chauffeurs in Nederland. "We zijn aan het onderzoeken hoe andere landen het doen en hoe we dit kunnen incorporeren in ons systeem."

Bumperkleven met hoge snelheid

"Als je een aantal keren een ernstig verkeersdelict pleegt, dan is er voor jou geen plek op de weg", vindt Madlener. Ernstige verkeersdelicten, dat zijn onder meer: bumperkleven met hoge snelheid, grove snelheidsovertredingen en het veroorzaken van gevaar of hinder in het verkeer. Daarnaast zijn het veroorzaken van schade, een ongeluk met dodelijk gevolg of met zwaar letsel uiteraard ook ernstige verkeersdelicten.

Verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen vindt het puntenrijbewijs een goed idee, maar plaatst ook kanttekeningen: "We weten uit het buitenland dat zo'n puntenrijbewijs effect heeft, maar de resultaten zijn niet altijd even duidelijk te becijferen."

Huidig systeem te weinig afschrikkend

Tertoolen ziet wel dat het systeem zoals het in Nederland gehandhaafd wordt onvoldoende afschrikkend is voor verkeershufters. "Je krijgt een boete voor een overtreding, die betaal je dan. Maar een volgende boete wordt niet hoger, het heeft geen optellend effect. En je mag daarna gewoon doorrijden, ook al ben je een enorme hufter in het verkeer."

De angst om je rijbewijs kwijt te raken is daarentegen veel groter, vertelt Tertoolen. "Want voor veel mensen is het superbelangrijk om te kunnen rijden. En de auto instappen zonder rijbewijs is gewoon een misdrijf."

Grote pakkans is cruciaal

Tertoolen denkt dat handhaving, en dus een grote pakkans, cruciaal is om een puntenrijbewijs effectief te maken. "Dat geldt eigenlijk voor iedere maatregel, je ziet het ook met appen op de fiets. Dat is verboden maar wordt niet gehandhaafd, dus dan doet iedereen het gewoon weer." Hij gaat verder: "Een ander groot probleem is dat boetes nu op kenteken staan, het is heel ingewikkeld om het persoonsgebonden te doen. Dus bij een puntensysteem zou je wel heel goed erover na moeten denken aan wie je de auto uitleent."

Verschillende sectororganisaties geven aan niet op de hoogte te zijn van concrete plannen van de minister. Net zoals Tertoolen verwachten ze dat er verregaande aanpassingen moeten worden gedaan voordat een puntenrijbewijs realiseerbaar is.