Betalen per studiepunt in plaats van per studiejaar. Op twee hogescholen en twee universiteiten kan het in het kader van een proef. Het is een uitkomst voor studenten die mantelzorg verrichten of een eigen bedrijf hebben naast hun studie. Volgens hogeschool Windesheim is het een succes. De hogeschool wil het experiment elk schooljaar verder gaan uitbreiden. Vakbond FNV is kritisch: “De student is koning in deze pilot, maar dit betekent meer onzekerheid voor docenten.”

De proef is een initiatief van studentenvakbond LSVB. “We vinden het onrechtvaardig dat studenten die soms al van te voren weten dat ze maar een paar vakken gaan volgen dit jaar, wel de volle mep aan collegegeld moeten betalen,” aldus Tariq Sewbaransingh van de LSVB. Sewbaransingh wijst er op dat bijvoorbeeld studenten met een chronische ziekte soms niet het volledige studieprogramma kunnen volgen, maar dat ze wel elk jaar het totaalbedrag van gemiddeld tweeduizend euro moeten betalen.

Windesheim breidt pilot uit

Het vorige kabinet ging daarin mee en stelde deze zesjarige proef in. Hogeschool Windesheim was een van de vier instellingen die zich meldden voor de pilot. De animo onder de studenten in Zwolle was groot: 330 studenten meldden zich, terwijl er maar 57 mee mochten doen. Inmiddels is ook Windesheim zelf enthousiast. Uit een eigen onderzoek blijkt volgens de Zwolse hogeschool dat flexstuderen leidt tot minder uitval onder studenten. Windesheim heeft besloten dat het aantal studenten dat het komende jaar mag flexstuderen wordt uitgebreid van 100 naar 250.

Boy Rolloos (25) studeert Small Business and Retail Management aan Hogeschool Windesheim. Daarnaast heeft hij een eigen bedrijf en is hij actief in de Medezeggenschapsraad van de hogeschool. Hij zat al langer op de mogelijkheid tot flexstuderen te wachten. “Eindelijk snappen mensen dat je flexibel wil studeren. Ik vind dat het nog beter kan: ik zou namelijk ook nog een paar technische vakken willen volgen. Maar dat mag nu nog niet.” Volgens Rolloos moet in het toekomstig onderwijs wel mogelijk worden gemaakt dat studenten ook vakken kunnen kiezen die buiten de eigen studie vallen.

Ook voor Fennetta van Weeghel (47) is het flexstuderen een uitkomst. Ze heeft drie kinderen en ze is mantelzorger voor haar licht dementerende vader. Daarnaast geeft ze les in het voortgezet onderwijs en studeert ze voor docent zorg en welzijn. “Het is voor mij heel belangrijk dat ik mijn studie zelf in kan richten.” Toch twijfelt ze of het voor iedereen een uitkomst is. “Ik weet niet of mijn pubers de discipline hebben die je hier voor nodig hebt. Het moet altijd mogelijk blijven om wel de volledige studie in een keer te doen. Sommigen hebben de druk gewoon nodig.”

Onzekerheid voor docenten

Jan Boersma, bestuurder Onderwijs bij Vakbond FNV, maakt zich zorgen over de flexibiliseringsdrang in het hoger onderwijs. “Deze opzet betekent: minder zekerheid over de financiering van een hogeschool of universiteit.” In het huidige onderwijssysteem krijgen hogescholen een vast bedrag per student per jaar. Als grote aantallen studenten hun studie gaan inrichten zoals het hen uitkomt kunnen de inkomsten per jaar sterk verschillen.“De reflex zal zijn: meer tijdelijke contracten voor docenten en ander onderwijspersoneel,” aldus Boersma. “Flexstuderen is fijn voor de student, de consument. Maar de effecten op het wetenschappelijk en onderwijzend personeel moeten we niet vergeten.”

Het ministerie van Onderwijs laat weten dat de pilot volgend jaar tussentijds geëvalueerd wordt. Wat het ministerie betreft mogen eventueel meer hogescholen en universiteiten dan instappen in het experiment. Deze hebben zich echter nog niet gemeld. Het ministerie besluit na de tussentijdse monitor of het experiment wordt doorgezet.
 

Minister Agema van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) kondigt aan 165 miljoen euro te bezuinigen op wijkverpleegkundige zorg. Maar volgens de branche komt daarmee de wijkzorg onder verdere druk te staan.

Je kunt er van alles van betalen - zoals salarissen of opleidingen voor mensen in de wijkverpleging - maar omdat er onvoldoende personeel is, wordt een bedrag van 165 miljoen euro al jaren niet 'opgemaakt' door de wijkzorg. Nu zorgminister Agema op zoek is naar geld om een eerdere bezuiniging op de ziekenhuiszorg ongedaan te maken, is ze uitgekomen bij de wijkzorg. Maar of dit verstandig is daar wordt verschillend over gedacht.

Verpleegkundigen sluitpost

Volgens vakbond Nu'91 zijn wijkverpleegkundigen hiervan de dupe. Voorzitter van de vakbond Femke Merel van Kooten zegt: "De minister draait een eerdere bezuiniging op verpleegkundigen in ziekenhuizen terug, maar legt nu de rekening neer bij zorgprofessionals in de wijk. Hiermee worden verpleegkundigen opnieuw de sluitpost van de begroting en verlegt ze het probleem."

Wat Van Kooten zegt, klopt: minister Agema wil namelijk per se een eerder aangekondigde bezuiniging op opleidingen van verpleegkundig personeel in de ziekenhuizen terugdraaien. En inderdaad gaat de oplossing ten koste van opleidingen voor wijkverpleegkundig personeel, waar deze 165 miljoen voor bedoeld is.

'Veel mensen zijn boos'

Van Kooten gaat verder: "De minister heeft gezegd dat ze niet weer een nieuwe groep in de zorg boos wil maken, maar ik denk dat dat niet gelukt is, dat er veel mensen boos zijn."

"In het recente akkoord over de zorg is juist afgesproken om dit geld wel te besteden aan wijkzorg en ook echt uit te geven, dat het geld dat op de plank blijft liggen komt bij de mensen in de wijkverpleging en ten goede komt aan de mensen die zorg krijgen", legt ze uit.

'Spoedeisende Hulp loopt vol'

Het ministerie van VWS zegt dat het schrappen van de 165 miljoen kan omdat het bedrag al jaren blijft liggen. Het is speciaal bestemd voor wijkzorg, specifiek voor het opleiden van wijkverpleegkundigen, maar wordt niet opgemaakt. De minister laat bij Nu.nl weten dat dat vooral te maken heeft met personeelstekort.

Maar dat betekent volgens Nu'91 niet dat je het zomaar kunt schrappen. "Ook onder minister De Jonge werd al gezegd: het geld blijft liggen want er is te weinig personeel om het aan uit te geven. Maar in het zorgakkoord dat pas is gesloten was juist afgesproken dat het eindelijk uitgegeven zou worden. En dat is ook belangrijk want je krijgt met dat geld betere wijkverpleegkundigen en meer valpreventietraining voor ouderen. Dat moet je gewoon gaan doen, anders loopt ook de Spoedeisende Hulp vol."

'Wereld op zijn kop'

Niet iedereen is tegen het plan, zo steunt zorgondernemer Jos de Blok het wel. Hij is voor minister Agema dan ook een sparringspartner geweest. Volgens De Blok is het heel goed mogelijk om dezelfde zorg te leveren met minder uren en laat zijn bedrijf Buurtzorg dat al jaren zien. Buurtzorg gaat uit van zelfstandig werkende teams van verpleegkundigen en ziekenverzorgenden en weinig managers.

Maar zo'n organisatievorm is niet overal mogelijk, zegt voorzitter Van Kooten. Ze benadrukt: "Al jaren stellen we vast dat salarissen in de wijkverpleging flink achterlopen op vergelijkbare publieke sectoren. Zorgprofessionals in de wijk verdienen beter, maar krijgen minder. En nu beweert de minister dat er geld over zou zijn. Dat is de wereld op zijn kop."

Een meerderheid van de Tweede Kamer stemde gisteren tegen een verbod op vochtige doekjes met kunststof erin. Volgens tegenstanders van de motie is het te kort door de bocht om te zeggen dat ze verstoppingen veroorzaken. Afvalwaterbedrijven beweren anders.

Doekjes met plastic erin zijn niet of nauwelijks afbreekbaar en zorgen daarmee voor problemen in het riool. Staatssecretaris Chris Jansen van Infrastructuur en Waterstaat wil daarom een Europees verbod op vochtige doekjes met plastic.

Vochtig toiletpapier geen probleem

"Van vochtig toiletpapier is al Europees bepaald dat het geen plastics mag bevatten", vertelt directeur bij Stichting Rioned Hilde Niezen. Maar het probleem zit juist in andersoortige vochtige doekjes, weet zij.

Voor andere witte wegwerpdoekjes, zoals babydoekjes en schoonmaakdoekjes, zijn die regels er niet. Mensen spoelen juist ook deze doekjes door het toilet. En het zijn deze doekjes die voor verstopping zorgen.

Handmatig verwijderen

"Tussen alle rioolbuizen zitten gemalen, een soort pompen. Die doekjes blijven daarin hangen. Ze vormen een soort klont, een prop. Die moet er handmatig uitgetrokken worden", licht Niezen toe. "Dat is niet alleen een vies klusje, het kost ook een hoop geld."

Rioned becijfert de jaarlijkse kosten daarvan op 26 miljoen euro per jaar. "En dat zijn alleen nog maar de kosten van het verhelpen van storingen door vochtige doekjes in de pompen." De doekjes die wel door de pompen heen komen, moeten ook nog uit het water gezuiverd worden bij de afvalwaterzuiveringsbedrijven. Daar komen ook kosten bij kijken.

Helft van de verstoppingen

De Unie van Waterschappen hield een enquête onder gemeenten en waterschappen om het probleem met de vochtige doekjes te inventariseren. "Gemiddeld genomen wordt ruim 50 procent van de verstoppingen bij pompen veroorzaakt door vochtige doekjes", vertelt Michael Bentvelsen. Ze schatten de kosten op 17 tot 28 miljoen euro per jaar.

En volgens Van Bentvelsen klopt er nog meer niet aan de motie. PVV en VVD stellen namelijk dat Nederland met een verbod strenger zou zijn dan Europese wetgeving, "maar de minister pleit voor een Europees verbod. Dus dat is helemaal niet aan de orde. Andere Europese landen kampen namelijk met dezelfde problemen in het riool."

Niet zaligmakend

Wouter van Aggelen is directeur bij Remondis, dat onder andere afvalwaterbeheer doet. Hij beaamt dat vochtige doekjes veelal het probleem zijn bij verstoppingen. "Maar," waarschuwt hij, "een verbod op doekjes met plastic erin gaat niet alles oplossen."

De varianten zonder plastics erin lossen wellicht wel op in water, maar ook niet meteen. "Dat duurt soms wel een week. In die tijd kunnen ze nog steeds voor verstoppingen zorgen. Het is vooral belangrijk dat mensen deze doekjes gewoon niet meer door het toilet spoelen." Desalniettemin ziet Van Aggelen wel heil in het verbod.