Fietskoeriers bundelen hun krachten voor betere arbeidsvoorwaarden. Zo’n 170 bezorgers hebben zich al aangemeld bij de ‘Riders Union’. Eén van de belangrijkste missies: het tegengaan van schijnzelfstandigheid.

Van loondienst naar ZZP

De koeriers verwijten bedrijven als Deliveroo en UberEats alleen nog maar zzp’ers in te huren. Eén van hen is Yorick Bleijenberg (23), die anderhalf jaar geleden voor Deliveroo begon te werken als maaltijdbezorger. Inmiddels is zijn bijbaan uitgegroeid tot zijn hoofdinkomen. Naast Bleijenberg rijden er in Nederland nog zo’n 2000 andere koeriers voor Deliveroo in twaalf steden. Zo’n 1500 restaurants laten hun maaltijden inmiddels bezorgen door de bezorgdienst.

In mei kondigde het van oorsprong Britse bedrijf over te willen gaan op zzp’ers in plaats van bezorgers in loondienst. Volgens Deliveroo komt het daarmee tegemoet aan de wens van veel koeriers, die in een enquête aangaven veel waarde te hechten aan flexibiliteit en het zelf indelen van roosters. Het bedrijf zegt bovendien dat de verouderde arbeidswetgeving niet meer past bij online platforms als Deliveroo.  
 

Risico's afwentelen

Maar volgens de Riders Union is de bezorgdienst er alleen op uit werkgeverspremies te vermijden en risico’s af te wentelen op zijn koeriers. Zij krijgen als zelfstandige weliswaar een hoger inkomen, maar moeten zelf hun pensioen regelen, een verzekering afsluiten en draaien ook zelf op voor inkomstenderving bij ziekte. 

Soortgelijke discussies over schijnzelfstandigheid speelden eerder ook bij taxidienst Über, maar ook bij postbedrijf PostNL dat zzp’ers als pakketbezorger liet werken, maar wel allerlei eisen aan hen stelde. Op die manier is van vrij ondernemerschap geen sprake, zeggen critici, maar van een verkapt dienstverband. Na ophef besloot PostNL nieuwe bezorgers weer vast in dienst te gaan nemen. 

Linkse partijen als PvdA en SP en de vakbonden FNV en CNV ondersteunen het protest van de koeriers. De laatste overweegt een rechtszaak tegen het bedrijf. 

In Berlicum werd afgelopen maand verhit gesproken over een mogelijk azc, met een intimiderend protest tijdens een raadsvergadering als kookpunt. Het plan lijkt hierna in de koelkast gezet: is de gemeenteraad gezwicht voor geweld? "Het is heel complex."

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."