De bestrijding van woekerplanten moet veel beter worden aangepakt. Nu faalt de aanpak van deze planten door een gebrek aan coördinatie, waarschuwt onderzoeker Chris van Dijk: "Het is dweilen met de kraan open."

Chris van Dijk pleit voor een protocol waarmee grondeigenaren en perceelbeheerders de bestrijding veel vollediger kunnen aanpakken.

Tientallen miljoenen schade

Volgens experts zorgen exotische woekeraars zoals de berenklauw, springbalsemien of de Japanse duizendknoop voor enorme schade aan onder andere wegen, trottoirs, openbare gebouwen en straatmeubilair. Nauwkeurige schadecijfers zijn er niet, maar volgens Brits onderzoek daalden ruim 800 duizend huizen in waarde door deze planten. Onkruidbestrijders schatten dat de Britse vastgoedsector al voor 20 miljard pond aan schade heeft geleden. Volgens Van Dijk loopt de Nederlandse schade 'in de tientallen miljoenen'.

Een gebrek aan samenwerking tussen gemeenten en grondeigenaren zorgt ervoor dat de aanpak van deze woekeraars faalt. Geld en middelen worden verkeerd ingezet. "De laatste jaren zijn steeds meer overheidstaken gedecentraliseerd. Maar dit is een probleem dat juist nationaal of Europees moet worden aangepakt", zegt Van Dijk.

Kenniscentrum

Hij ziet vooral een gebrek een kennis en kunde bij grondeigenaren als oorzaak van de snelle verspreiding van woekeraars. Met name in de bouw en bij grondbedrijven zou er een gebrek aan kennis zijn. Zo verspreidt de Japanse duizendknoop zich vooral door achtergebleven schilfers in verplaatste grond of groenafval van gerooide terreinen, terwijl de berenklauw zich juist verspreid na uitdroging.

Een betrokkene noemt ook Rijkswaterstaat en andere wegbeheerders als voorbeeld. "Zij zijn er om wegen te onderhouden. De bestrijding van de berenklauw in de middenberm heeft voor hen geen prioriteit. De zaden van de schadelijke plant kunnen zich dus vrij verspreiden, wat de bestrijding niet ten goede komt."

Niet iedereen doet mee

Sommige gemeenten en provincies hebben intussen geld en middelen vrijgemaakt om de planten actiever te bestrijden Toch is deze aanpak volgens Chris van Dijk 'dweilen met de kraan open'. Hij wijst erop dat niet alle perceeleigenaren voldoende meedoen.

Dat blijkt wel uit het feit dat de planten verwijderd worden van sommige gemeentepercelen, terwijl de eigenaren van aangrenzende percelen niets doen met de woekeraars. Volgens bestrijder Harry Kloosterboer is het intussen onmogelijk geworden om de planten nog uit te roeien. "Het zal genoeg moeite kosten om de overlast en schade beheersbaar te houden", vertelt hij.

Geen gif, wél alternatieven

Een ander probleem bij de aanpak van woekeraars is het Europese verbod op het gebruik van veel chemische bestrijdingsmiddelen. Dit maakt sinds 2015 een effectieve aanpak moeilijker. Gemeenten en andere grondeigenaren zijn gedwongen te experimenteren met alternatieven, zoals het inspuiten met kokend water of het inzetten van groen-etende varkens.

Toch is het nog onduidelijk of deze duurzame bestrijding voldoende effect gaat hebben. De nood is op sommige plekken intussen zo hoog opgelopen, dat in Gelderland enkele tientallen inwoners zich rondom de gepensioneerde bioloog Henny Tax hebben verenigd als vrijwillige bestrijders.

Enorme schade in Groot-Brittannië

Van Dijk ziet meer in een gezamenlijke aanpak en een nieuw kenniscentrum. "Met een bedrag van anderhalve ton kan informatie uitgewisseld worden over de bestrijding."

Hij pleit dan ook voor een integrale aanpak en een gecoördineerde bestrijding van exoten. Daarvoor moet nog deze zomer een protocol worden ondertekend door de belangrijkste perceeleigenaren, waaronder gemeenten, provincies, Prorail, waterschappen, Staatsbosbeheer, de vereniging van Gemeenten Stadswerk en belangengroep Probos.

Het kabinet wil bezuinigen op brandweerzorg. En dat is onverantwoordelijk, waarschuwt de vakvereniging voor brandweervrijwilligers. Door klimaatverandering is de kans op oncontroleerbare branden groot. Oud-brandweerman Peter Stals maakte zo'n brand mee.

Na de kinderen treedt er nu een nieuwe groep slachtoffers van misbruik in de Katholieke Kerk naar voren: volwassen zusters en paters die in kloosters zijn misbruikt. Zuster Anne is een van hen: "De pater zei dat dit tussen ons moest blijven."

Ze had er 'lang aan getwijfeld', maar uiteindelijk koos ze er vol overgave voor om haar leven te wijden aan het geloof. Vol verwachting trad de Vlaamse Anne - toen halverwege de 20 - toe tot een slotklooster, vlakbij de Nederlandse grens. Anne: "Het was een lange zoektocht, maar uiteindelijk vond ik dat ik mezelf de kans moest gunnen om gelukkig te worden. Daarom heb ik het uiteindelijk gedaan."

Dictatoriaal bewind

Als jonge zuster liep ze al snel op tegen de hiërarchische structuren binnen het klooster. Dat merkte ze aan hoe de moeder overste, die aan het hoofd van het vrouwenklooster stond, zich opstelde. "Ik stond echt onderaan de ladder. De overste was zeer streng en voerde een dictatoriaal bewind. Haar wil was wet."

Wanneer het misbruik begon, weet Anne nog precies. Ze maakte een zware periode in haar persoonlijke leven door. Haar neefje moest een ingrijpende operatie ondergaan, waardoor hij nooit meer zou kunnen lopen. Dit zorgde voor veel verdriet bij Anne.

'Ik zat verstijfd op zijn schoot'

Het was in deze zware tijd dat een Vlaamse pater, die wist wat Anne doormaakte, haar bij hem riep voor een 'begeleidingsgesprek'. Eenmaal binnen, ging het gesprek al snel een totaal andere kant op, vertelt Anne. "Hij stond plots op, nam me op zijn schoot en begon mijn armen en benen te strelen. Ik zat verstijfd op zijn schoot. Wist niet wat me overkwam, wist me hier totaal geen raad mee."

Totaal verbouwereerd en in shock, 'bevroor' Anne volledig. Maar dat weerhield de pater er niet van door te gaan met zijn seksuele handelingen. Anne: "Hij schakelde over naar het strelen van mijn heupen en borsten, en begon plots hevig te hijgen en te schokken met zijn lichaam. Daarna stond hij op, kuste me op de mond en zei me dat dit tussen ons moest blijven."

Gechanteerd door de pater

6 jaar lang ging het misbruik door. Al die tijd durfde ze er met niemand over te praten. Uit angst en schaamte. "Er wordt mij altijd de vraag gesteld: 'Waarom blijf je naar zo'n man toe gaan?' Maar ik was heel erg bang voor hem. Bovendien kon ik hem moeilijk ontwijken, omdat hij mij chanteerde. Er was altijd de angst dat het misbruik naar buiten zou komen. Want dan wist ik één ding zeker: ik zou als schuldige worden aangewezen."

Daarnaast speelde ook de afhankelijkheidsrelatie, die Anne met de pater had, een rol. "Hij was de enige die mij spirituele voeding gaf. Dus er was dat vreselijke misbruik, maar er waren ook gesprekken tussen ons, waaraan ik me kon optrekken. Het is de hand die slaat, maar ook voedt. Net zoals bij een hond, die gaat ook altijd terug naar zijn baasje."

Pesten en intimideren

Naast het misbruik van de pater, had Anne ook heel veel last van het schrikbewind dat de overste voerde in het klooster. Toen de overste het idee kreeg dat Anne een bedreiging vormde voor haar positie, volgde een periode van pure haat en pesterijen aan haar adres.

"Het pesten en intimideren nam toen afschuwelijke vormen aan. Ze zette anderen tegen mij op. Ik raakte volstrekt geïsoleerd. Er werd op een gegeven moment zelfs gezegd dat het jammer was, dat er geen concentratiekampen meer bestonden. Dan hadden zij mij kunnen vergassen. Zo ver ging het."

Naar de hoogste geestelijke

Pas jaren later, toen ze was uitgetreden en een leven had opgebouwd buiten het klooster, durfde Anne het misbruik en het schrikbewind in het klooster aan te kaarten. Ze deed dat uiteindelijk zelfs bij de hoogste geestelijke in België: kardinaal Daneels. Zijn reactie was een enorme teleurstelling.

"Hij liet mij weten dat hij 'het gebeuren betreurde en voor mij zou bidden'." Een typerend antwoord en volgens Anne exemplarisch voor hoe de Katholieke Kerk met slachtoffers van misbruik omgaat. "Deze reactie heb ik zo vaak gekregen, dat ze voor mij gingen bidden. Ik zeg weleens: 'Als ik voor ieder gebed een euro had gekregen, dan was ik nu heel erg rijk geweest'."

13 jaar lang procederen

In 2003 startte Anne een gerechtelijke procedure tegen de Katholieke Kerk, nadat ze jarenlang geen erkenning voor haar leed had gekregen binnen de kerkorganisatie.

Die juridische strijd zou uiteindelijk maar liefst 13 jaar duren. Uiteindelijk leidde dit tot toekenning van een bedrag aan schadevergoeding. Iets waar het Anne overigens nooit om te doen was. "Ik heb een groot bedrag aan schadevergoeding gekregen. Maar als je dit aftrekt van alle juridische kosten die ik heb moeten maken, en het bedrag dat ik aan therapie kwijt ben, blijft er weinig over."

Veel meer slachtoffers

De reden dat Anne, na al die jaren van zwijgen, nu naar buiten treedt is helder: ze wil een stem zijn. Voor al die slachtoffers die tot op de dag vandaag niet naar buiten durven met hun verhaal. En dat zijn er een hoop, weet Anne. Ze heeft sterke aanwijzingen dat zij niet het enige slachtoffer was van haar misbruiker.

"Als je op bezoek ging bij de pater, was er een soort wachtkamertje. Ik heb daar ook vrouwen naar buiten zien komen, van wie het haar en de kleding helemaal in de war was. En als ik dan bij de pater naar binnen ging, kwam hij met een schone zakdoek aan. Dat was voor mij een teken. Want als hij klaarkwam deed hij dat altijd in een zakdoek."

Nieuw leven buiten klooster

Lang is Anne op zoek geweest naar erkenning voor alles wat haar is aangedaan in het klooster. Maar uiteindelijk heeft ze zich erbij neergelegd. "Officieel heb ik nooit erkenning gekregen voor het misbruik dat mij is aangedaan. Maar door hier maar naar te blijven zoeken, hield deze man - mijn misbruiker - een soort van macht over mij. Dat wilde ik op een gegeven moment niet meer."

"Dus heb ik mijzelf erkenning gegeven. Door te zeggen dat ik niet schuldig was. Ik ben uit de slachtofferrol gestapt. En heb ik uiteindelijk een heel rijk leven kunnen opbouwen. Buiten het klooster."