Experimenteel onderzoek moet zorgen dat alzheimer over 10 jaar af te remmen is

Al 50 jaar wordt er gezocht naar een medicijn dat de ziekte van Alzheimer kan stoppen. Tot nu toe zonder resultaat. Veel hangt af van experimenteel onderzoek.

In de afgelopen decennia zijn er wereldwijd vele miljarden euro gestoken in alzheimer-onderzoek. Dit heeft maar tot vier geregistreerde geneesmiddelen geleid, die ook nog eens heel beperkt effect hebben. "Toch moeten we blijven zoeken naar een oplossing", benadrukt neuroloog Niels Prins. "Een op de vier mensen krijgt te maken met alzheimer of een andere vorm van dementie. Er moet een medicijn komen."

Deelname aan onderzoek vergt veel tijd

"Voor mij is het misschien te laat, maar als er door onderzoek in de toekomst een medicijn tegen alzheimer komt, zijn in ieder geval andere mensen geholpen." Een paar keer per maand reist Miranda Smeitink (50) van Tilburg naar Amsterdam, samen met haar man of haar dochter. Miranda doet mee aan een experimenteel onderzoek naar een nieuw medicijn tegen de ziekte van Alzheimer.

In deze eerste klinische fase van het onderzoek wordt vooral gekeken of het medicijn veilig is en geen nare bijwerkingen geeft. Miranda neemt deel aan de studie omdat zij al op 49-jarige leeftijd de diagnose alzheimer kreeg. Na overleg met haar man besloot ze om deel te nemen. "Het vergt heel veel tijd: het op en neer rijden, ruggenprikken, dan weer scans en heel regelmatig controles en testen. Het is best ingrijpend en ik weet niet eens of ik het medicijn daadwerkelijk krijg of alleen maar een placebo."

'De grond zakte onder me weg'

"Ik voelde al heel wat jaren dat er iets aan de hand was, maar geen dokter die er aan dacht dat het alzheimer kon zijn. Zelf kon ik het ook niet geloven. 'Ik heb vast alzheimer', grapte ik wel eens tegen mijn man en kinderen als ik weer eens iets was vergeten of niet op een woord kon komen." Toch was precies dat de vernietigende diagnose na een jarenlange zoektocht: Miranda vertoont al met eind 40 symptomen van de ziekte van Alzheimer.

Het nieuws sloeg bij haar gezin in als een bom. "De grond zakte weg onder mijn voeten. We hebben zo veel verdriet door de ziekte. Ik wil bijvoorbeeld dolgraag nog oma worden, mijn kleinkinderen zien, maar gaat dat nog lukken? Wel zijn we als gezin nog hechter geworden. We genieten nog intenser van de tijd die we met elkaar hebben."

Medicijn direct in het hersenvocht

Neuroloog Niels Prins is directeur van het Brain Research Center in Amsterdam, een onderzoekscentrum waar nieuwe medicijnen tegen alzheimer en andere hersenziekten bij patiënten worden getest. Ook het onderzoek waaraan Miranda deelneemt vindt hier plaats. Het medicijn wordt via een ruggenprik direct in haar hersenvocht geïnjecteerd.

De hoop is dat hiermee schadelijke eiwitten in de hersenen op DNA-niveau worden aangepakt. Het onderzoek is een zogenaamde 'fase 1 trial', dat vooral uitsluitsel moet geven over of het medicijn veilig is voor mensen.

'Over 10 jaar een cocktail'

Voor neuroloog Prins kwam de ziekte heel dichtbij toen ook bij zijn vader alzheimer werd geconstateerd. Zijn motivatie om een medicijn te vinden werd er alleen maar groter door. "Het is zo'n rotziekte. Maar we weten gelukkig steeds meer over het verloop ervan en over de verschillende factoren die van invloed zijn op het ontstaan van de ziekte. We kunnen dus steeds gerichter inzetten op preventie."

"Daarnaast blijven we zoeken naar middelen om de ziekte te genezen. Ik hoop en denk dat er over 10 jaar een cocktail van medicijnen is die de ziekte kan afremmen en misschien zelfs omkeren."

Een bijdrage leveren

Voor Miranda Smeitink zal dat waarschijnlijk te laat zijn. "Maar ik lever graag een bijdrage aan de zoektocht naar een medicijn, voor wie er na mij komt. Ik vind het ook belangrijk om te laten zien dat je nog best veel kunt, zeker in het begin van de ziekte."