Na vele verbroken deadlines is er nu op de valreep voor kerst een handelsdeal tussen de EU en de Britten. Vijf vragen aan Brexit-verslaggever Vanessa Lamsvelt van EenVandaag over wat deze overeenkomst inhoudt en wat de gevolgen zijn.

1. De langverwachte deal is eindelijk aangekondigd. Wat betekent dit moment wat jou betreft?

Dit is een moment van grote opluchting. Na 4,5 jaar moeizame onderhandelingen is de tijdsdruk er nu eindelijk af.

2. Wat staat er nu precies in deze handelsdeal?

In deze belangrijke deal is geregeld hoe de relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie er na 1 januari uit gaat zien. Het is een ontzettend dik pakket van in totaal rond de 2000 pagina's, en het gaat over van alles: visserijrechten van Europese vissers in Britse wateren, maar ook de uitwisseling van inlichtingen tussen de veiligheidsdiensten en hoe er voor gezorgd wordt dat Britse bedrijven geen concurrentievoordeel krijgen op bedrijven uit andere Europese landen.

Bron: EenVandaag

3. De EU zegt dat het een eerlijke deal is, Boris Johnson zegt nu dat het VK de controle weer terug heeft. Hebben ze allebei gewonnen?

Ze proberen het natuurlijk allebei neer te zetten als een overwinning. Het is voor beide kanten absoluut het beste dat er nu een overeenkomst is. Ik heb de 2000 pagina's nog niet kunnen lezen, maar het ligt voor de hand dat Boris Johnson toch iets toegegeven heeft op het vlak van Europese regels waarmee het Verenigd Koninkrijk in de pas moet blijven lopen. En ook op visserijrechten heeft de EU een belangrijke overwinning behaald: de Britten wilden daar elk jaar opnieuw onderhandelen. Brussel heeft nu voor elkaar dat de afspraken die nu gelden, voor 5,5 jaar blijven staan.

4. Wat betekent het voor Nederland dat er nu een deal is?

Het heeft de meest directe gevolgen voor ondernemers. Deze deal betekent dat er geen invoertarieven worden ingevoerd op producten die wij aan de Britten verkopen, en dat scheelt een hoop economische schade. Bedrijven halen dus opgelucht adem. Tegelijkertijd gaat de handel wel stroever verlopen, er komen namelijk nog steeds douanecontroles aan de grens met het Verenigd Koninkrijk vanaf 1 januari.

5. Het is kerstavond. Is deze deal het begin van een verzoening tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk?

Brexit heeft echt wel een krater geslagen in de verhoudingen tussen de Europeanen en de Britten. En stel je eens voor dat er geen deal was geweest, dan was die relatie nog steeds verzuurd geweest. Boris Johnson zei in zijn speech vandaag dat het nu het moment is voor verzoening, en EU-president Ursula van der Leyen noemde het einde van deze onderhandelingen ook 'een nieuw begin'. Dus met dit akkoord is er zeker een basis om een nieuwe relatie op te vormen.

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."