radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Efficiëntere ziekenhuiszorg door coronacrisis 'een unieke kans', maar als we niet opletten wordt alles weer als vanouds

Efficiëntere ziekenhuiszorg door coronacrisis 'een unieke kans', maar als we niet opletten wordt alles weer als vanouds
Een videoconsult in plaats van een fysieke afspraak in het ziekenhuis.
Bron: EenVandaag

De poliklinische ziekenhuiszorg is in korte tijd totaal veranderd. Controles werden afgezegd en gesprekken via de computer gevoerd, allemaal vanwege de coronacrisis. Daaraan zitten veel voordelen, maar de nieuwe werkwijze vasthouden blijkt een uitdaging.

De zorg kan een stuk efficiënter: deze mantra wordt al jaren gebezigd, maar in de praktijk werd er tot voor kort weinig mee gedaan. De kosten voor zorg kwamen het afgelopen jaar uit op een duizelingwekkend bedrag van 100 miljard euro, een absoluut record. Bepaald geen record om trots op te zijn.

Financieel gitzwart jaar voor ziekenhuizen

Het einde van de stijgende kosten is voorlopig niet in zicht, sterker nog: door de coronacrisis dreigt 2020 ook voor de zorgsector financieel een gitzwart jaar te worden. Dat geldt niet alleen voor bijvoorbeeld tandartsen of fysiotherapeuten, maar ook voor ziekenhuizen.

Bovenop de reguliere kosten, kwamen er voor ziekenhuizen veel extra kosten bij: dure zorg voor COVID-19 patiënten, kosten voor beschermende middelen of bijvoorbeeld extra schoonmaakwerk en aanpassingen van de infrastructuur binnen het ziekenhuis. En dan is nog maar zeer de vraag of het bij een eerste COVID-19 golf blijft.

Poliklinische zorg op de schop

Toch zitten er ook onvoorziene voordelen aan de impact van de coronacrisis: de poliklinische zorg ging acuut op de schop, toen bleek dat het virus zich in hoog tempo door Nederland verspreidde.

Met als gevolg dat veranderingen waar men al jaren tegenaan hikte, ineens binnen een paar dagen doorgevoerd werden.

Beeldbellen en onderzoeken schrappen

Het aantal consulten dat via de telefoon of via beeldbellen plaatsvindt is sinds het begin van de coronacrisis vervijfvoudigd, meldt onderzoeksbureau Gupta in een recent rapport. Beeldbellen was al veel langer technisch mogelijk, maar het werd in ziekenhuizen niet serieus genomen als alternatief voor het fysieke gesprek. Totdat de noodzaak om zo min mogelijk mensen in de poliklinieken toe te laten er een heel aantrekkelijk alternatief van maakte.

Hetzelfde geldt voor niet-essentiële onderzoeken en ingrepen, waar ineens veel meer geschrapt kon worden dan men voordien had gedacht - of gedurfd.

Oude patronen

Veel mensen uit het veld vinden dat 'deze unieke kans' gegrepen moet worden om onnodige behandelingen blijvend te schrappen en bestaande zorg te moderniseren. Maar de belangen om weer terug te gaan naar de oude gang van zaken zijn groot. Het verdienmodel van ziekenhuizen berust erop om veel patiënten te zien en een zo groot mogelijke omzet te draaien.

Tegelijkertijd is de vergoeding voor terughoudende behandeling juist beperkt. Dat werkt onnodige diagnostiek en behandelingen in de hand, denkt gezondheidseconoom Xander Koolman. "Zolang je deze financiële prikkel niet aanpast hebben ziekenhuizen geen andere manier om hun kosten te dekken", vreest hij. "Dan zullen ziekenhuizen geneigd zijn om weer terug te vallen in oude patronen."

Lees ook

Geld inzetten waar essentieel

Het is aan de zorgverzekeraars, de Nederlandse Zorgautoriteit en minister Martin van Rijn voor Medische Zorg om ziekenhuizen te ondersteunen bij het maken van de draai, stelt Koolman.

Zij kunnen ingrepen, poli-afspraken en onderzoeken met weinig toegevoegde waarde financieel minder interessant maken en bijvoorbeeld videoconsulten en geriatrische ziekenhuiszorg juist aantrekkelijker. "Op die manier kan het ziekenhuis het geld daar inzetten waar de zorg essentieel is."

Minister Martin van Rijn voor Medische Zorg
Bron: ANP
Minister Martin van Rijn voor Medische Zorg

Katalysator voor zorginnovaties

Nog drie weken en Martin van Rijn is minister af. In buitengewoon roerige tijden volgde de PvdA'er Bruno Bruins op als minister voor Medische Zorg, toen deze letterlijk omviel van uitputting.

Ook Van Rijn ziet dat de crisis een katalysator voor zorginnovaties werd, toen de reguliere zorg bijna tot stilstand kwam. "Er is nu veel meer digitale zorg, opeens kon die wel heel snel worden ingevoerd."

Log en duur verleden

De vraag is of Van Rijn over enkele weken weer terugkeert op op een andere post in de zorgsector.

Zal hij voortvarend de nieuwe, innovatieve koers toepassen in de dagelijkse ziekenhuiszorg of gaat straks alles weer terug naar het logge en dure verleden?

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Terugblikken met presentator Pieter Jan Hagens, die met pensioen gaat: 'Journalistiek is veranderd, maar ikzelf ook'

Terugblikken met presentator Pieter Jan Hagens, die met pensioen gaat: 'Journalistiek is veranderd, maar ikzelf ook'
Presentator Pieter Jan Hagens tijdens zijn laatste uitzending van EenVandaag
Bron: EenVandaag

Hij was jarenlang een van de vaste gezichten van EenVandaag: Pieter Jan Hagens. Gisteren presenteerde hij het programma voor het laatst. Hij gaat met pensioen na een carrière van meer dan 40 jaar als journalist en presentator, op radio en tv.

Normaal stelt Pieter Jan de vragen, nu mochten jullie die aan hem stellen.

1. Hoe kijk je terug op je carrière?

"Ik vind dat ik een geluksvogel ben. Ik heb 43 jaar in de journalistiek gezeten en ik heb er enorm van genoten. Ik zou niet weten wat ik anders had moeten doen, er is geen vak dat ik zo leuk zou vinden als dit."

"Het leuke van met pensioen gaan is dat de oude doos wordt opengemaakt. Ik heb veel verschillende dingen kunnen doen en meegemaakt, ook buiten de journalistiek. Dat komt allemaal weer naar boven. En het gevoel dat ik steeds opnieuw krijg is: wat heerlijk dat ik dat heb kunnen doen."

2. Hoe heb je de journalistiek zien veranderen?

"De journalistiek is veranderd, maar ik ben zelf ook veranderd. Ik begon bij de VARA in de jaren 80, waar ik met stevig linkse journalisten werkte. Ik dacht: zo hoort het kennelijk. Later heb ik me daar een beetje van gedistantieerd, ik vond het te activistisch. Ik vond dat de feiten meer moesten spreken."

"In deze tijd, waarin grimmige leiders opstaan en democratische vrijheden op het spel staan, denk ik juist weer: journalisten zijn er niet alleen voor de feiten, maar ook om bepaalde ideeën te beschermen. Ideeën die het fundament vormen voor onze liberaal-democratische samenleving."

3. Wat was jouw favoriete onderwerp om te presenteren, en wat het moeilijkste interview?

"Ik heb bij Buitenhof veel bijzondere mensen aan tafel gehad, met wie ik langere gesprekken kon voeren. Ik heb veel bijzondere denkers, schrijvers en politici gesproken. Die hadden vaak iets te vertellen waar ik wel wat van opgestoken heb. Vooral de Israëlische schrijver Amos Oz maakte indruk, dat was zo'n wijze man.

"Hij maakte zulke goede opmerkingen. Dat was in 2015, de aanslagen in Parijs waren toen net geweest. Hij duidde dat terrorisme op zijn manier. Hij had het erover dat terroristen geen gevoel voor humor hebben, en dat klinkt nu heel plat, maar hij vertelde dat zo raak en mooi. En ik weet ook dat veel kijkers van die uitzending hebben genoten."

"Maar ook bij EenVandaag heb ik veel spannende dingen gedaan. Ik denk meteen aan de verkiezingsdebatten. Het debat in 2023, waaruit het huidige kabinet is voortgekomen, is een van de betere debatten die ik heb geleid. Maar tegelijkertijd waren die debatten een van de moeilijkste dingen die ik heb gedaan, dat is een hele opgave."

"Het is fijn dat je dan eindeloos met collega's kan brainstormen over wat de beste opzet is. En dat je de spanning deelt: tijdens het debat hoorde ik dan de eindredacteur in mijn oortje, die net zo zenuwachtig was. Dit delen met collega's ga ik het meeste missen aan het werk. Want ook als je geen beste vrienden bent, maken ze toch een groot deel uit van je sociale leven."

Bekijk ook

4. Welke peiling had de meest verrassende uitslag voor jou?

"Ik heb niet zo'n goed geheugen voor peilingen, moet ik eerlijk zeggen. Het Opiniepanel is natuurlijk een heel goed gereedschap van EenVandaag. Maar als ik in de studio sta, ben ik bezig met het gesprek dat ik voer met de presentator van de paneluitslagen, niet met de uitslagen zelf. Ik kan die niet tegelijkertijd goed onthouden, dus weet ook niet meer welke uitslag mij het meest heeft verbaasd."

5. Hoeveel invloed heb je zelf gehad op de onderwerpen die behandeld werden? En ging dat weleens in tegen je eigen mening?

"Eigenlijk heb ik daar niet zo veel invloed op. EenVandaag is een olietanker die op koers vaart, er werkt een grote redactie. Ik kan wel meepraten en meedenken, maar ik ben geen eindredacteur. Toch heb ik zeker in interviews wel een belangrijke stem. En ook in de politieke debatten kan ik als presentator de richting van het gesprek bijsturen."

"Of de presentatie weleens tegen mijn eigen ideeën of mening in ging? Laat ik zeggen dat ik wel blij ben dat ik mezelf nu meer mag gaan uitspreken. Maar ik ben ook blij dat ik dat als journalist en presentator niet gedaan heb. Ik zou mezelf geen knip voor de neus waard vinden als ik in interviews een bepaalde politieke lijn zou voorstaan. Ik vind dat je als journalist niet te koop moet lopen met je eigen mening."

"Tegelijkertijd vind ik het gek om nu weg te gaan, omdat er zoveel gebeurt op het moment, waarvan je denkt: 'oei, waar gaat dit heen?'. In de Verenigde Staten durven wetenschappers zich niet meer uit te spreken, er zijn bezuinigingen op het hoger onderwijs, ook in Nederland. Het klimaat verandert. Daar maak ik me zorgen om. Het voelt als een grote opluchting dat ik niet geheimzinnig hoef te doen over waar ik mij zorgen om maak. Dat heb ik gemist de afgelopen jaren."

"Ik heb niet de illusie dat ik daar in mijn eentje iets aan kan doen. Maar alles wat journalisten, maar ook burgers doen, is op dit terrein van belang. Wat ik daarom ook ga doen is als burger mezelf meer uitspreken. Dat kan nu ook, in ben journalist af. Misschien sluit ik me wel aan bij een politieke partij. Ik weet nog niet welke, maar ik ga het wel doen. Niet als politicus, maar gewoon als burger."

6. Wat ben je van plan om te gaan doen tijdens je pensioen?

"Ik ga eerst zeilen met mijn vrouw, een paar maanden weg. En daarna wil ik graag dingetjes doen waar ik tot nu toe niet aan toe kwam, zoals een houten bootje maken waar mijn kleinzoon in kan leren zeilen. Dat ben ik zeker van plan."

"Het is sowieso goed om weer eens met een frisse blik de wereld in te kijken, want er komt voor het werk ongetwijfeld iets anders moois in de plaats. Aan de andere kant: ik stop weliswaar met de vaste dingen, maar ik blijf nog steeds graag interviews en debatten leiden, voice-overs inspreken, misschien invallen bij een radio-uitzending. Dus als iemand ergens ziek is, weet me te vinden."

info

EenVandaag Vraagt

Bij EenVandaag heb je de mogelijkheid om vragen en ideeën in te sturen. Dat kan altijd in onze chat, of je kunt meedoen aan de gerichte EenVandaag Vraagt-oproepen die wij zo'n twee keer per week plaatsen in de Peiling-app. De Peiling-app is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

7. Hoe hoop je dat de journalistiek er de komende jaren uit gaat zien?

"Ik hoop dat de journalistiek zich opstelt als beschermer van de waarden waar wij allemaal op drijven, zoals gelijkheid, vrede, rechtvaardigheid en verdraagzaamheid. Al die dingen zijn zo belangrijk in onze democratische samenleving, en ik hoop dat journalisten daaraan meewerken. Elke journalist is op dit terrein van belang."

"Ik denk dat de meeste journalisten dit ook zo zien, sowieso al mijn collega's hier bij EenVandaag. Ik ben er trots op dat alle collega's zich ervan bewust zijn dat we een rubriek zijn die dicht bij de mens wil staan, waar de onderwerpen die we brengen echt relevant zijn, en waarin tegelijkertijd de feiten heilig zijn. Juist in deze tijd waarin onverdraagzaamheid en angst toenemen, denk ik dat het belangrijk is dat er programma's zoals EenVandaag zijn."

Presentator Pieter Jan Hagens neemt in EenVandaag afscheid van de kijkers

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Door oorlogsdreiging stappen landen uit ontwapeningsverdragen: 'Internationale spelregels staan onder druk'

Wereldwijd liggen er miljoenen landmijnen onder de grond. Hierdoor vallen er jaarlijks honderden slachtoffers. Om dit te stoppen werd in een verdrag afgesproken dat het wapen de wereld uit moest. Maar nu de spanningen toenemen, trekken landen zich terug.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant