Een familie van weldoeners in Rotterdam probeert elk jaar 1.000 huishoudens van hun schulden te verlossen. Maar het gekke is: bijna niemand meldt zich. "Mensen zetten de stap naar hulp niet, omdat ze zich schamen."
"Welke gek betaalt nou al jouw schulden af? Ik dacht: er zit sowieso een addertje onder het gras", vertelt Joëlle Marijs. Zij had een schuld van ruim 21.000 euro.
'Ik ging huilen van blijdschap'
Op 20 november 2024 kreeg ze een telefoontje van de Stichting Nieuw Vaarwater, onderdeel van een fonds gesteund door de miljardairsfamilie Van der Vorm. De stichting had besloten haar volledige schuld over te nemen.
"Toen ik gebeld werd met dat goede nieuws, ging ik huilen van blijdschap, vreugde, verdriet en ongeloof", vertelt Joëlle. "Dat is heel overweldigend eigenlijk."
Nooit uitbetaald
Ze woont in Rotterdam, de zogenaamde 'schuldenhoofdstad' van Nederland. Bijna 60.000 mensen gaan daar gebukt onder schulden die ze nooit zelf kunnen aflossen. Haar financiële problemen begonnen toen ze voor een vriendin ging werken die haar nooit uitbetaalde. "Ik moest nieuw werk gaan zoeken, maar dat duurde ook nog eventjes, dus toen waren we 5 maanden verder, geen salaris ontvangen."
Binnen korte tijd stapelden de problemen zich op: drie maanden huurachterstand, betalingsachterstanden bij de Belastingdienst en verzekeringen. "We leefden letterlijk van de toeslagen. Het was vreselijk." De stress in haar gezin nam toe, maar sinds de schulden weg zijn, zwakt ook de stress af. "Ik merk ook aan mezelf dat ik sneller emotioneel ben. Het voelt als een rouwproces, afscheid nemen van de stress."
Hulp accepteren blijft een drempel
De miljardairsfamilie Van der Vorm trekt jaarlijks 3 miljoen euro uit om 1.000 huishoudens helpen. Maar de stichting die dat regelt slaagt er slechts in om 300 gezinnen te bereiken. "Mensen moeten weten dat we er zijn, zich herkennen in de doelgroep, maar vooral: ze moeten het geloven", zegt Bas Woudstra, directeur van Nieuw Vaarwater.
Schuldenonderzoeker en lector aan de Hogeschool Utrecht Nadja Jungmann begrijpt deze terughoudendheid. "Wat dit vooral laat zien is hoe ontzettend ingewikkeld schuldenproblematiek is. Mensen zetten de stap naar hulp niet omdat ze zich schamen, weinig vertrouwen hebben in de overheid of bang zijn dat hulp vragen later juist leidt tot problemen." Joëlle herkent dit. "Ik vond het lastig om bij mensen die dichtbij me stonden hulp te vragen. Dat voelde als falen."
'Ik ben ze wel heel dankbaar'
De familie Van der Vorm is eigenaar van de investeringsmaatschappij HAL. Hun vermogen wordt geschat op 8,6 miljard euro. Toch treden ze nooit naar de voorgrond.
"Ik weet niet wie ze zijn, maar ik ben ze wel heel dankbaar", zegt Joëlle. "Het is gewoon een hele ontlading. Een ontlading van schulden, emoties, boosheid en verdriet. Eigenlijk alle negatieve dingen hebben zij bij ons weg kunnen halen."
Geen structurele oplossing
Ook in Arnhem wordt een soortgelijk project uitgevoerd. In de wijk Immerloo, de armste postcode van Nederland, experimenteert de gemeente met het aflossen van schulden. "Binnen een periode van twee jaar willen we 40 tot 60 huishoudens volledig schuldenvrij krijgen", zegt Monaïm Benrida, directeur van het Nationaal Programma Arnhem-Oost. Toch blijkt ook hier dat mensen moeilijk te bereiken zijn. "Het eerste wat je denkt is dat iedereen die zo'n aanbod krijgt, meteen ja zegt. Maar dat is niet zo."
Jungmann waarschuwt dat deze projecten waardevol zijn, maar geen structurele oplossing bieden. "De totale maatschappelijke kosten van schuldenproblematiek bedragen jaarlijks 8,5 miljard euro, vooral door ziekteverzuim en zorgkosten", legt ze uit. "Dit vraagt om bredere beleidsmaatregelen."
Te mooi om waar te zijn? Joëlle was in een klap schuldenvrij
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.