tv LIVE radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Een eeuw geleden bestond slechts 1 procent van ons land uit bos

Een eeuw geleden bestond slechts 1 procent van ons land uit bos
Bosgebied op de Veluwe.
Bron: ANP

Veel Nederlanders zijn dol op een stevige boswandeling. Toch is het niet vanzelfsprekend dat er bossen zijn in ons land. Natuurorganisaties voeren actie om ontbossing tegen te gaan. Maar let wel: in 1850 bestond Nederland slechts voor 1 procent uit bos.

Directeur Harrie Hekhuis van Staatsbosheer richt zich in Nieuwsuur tot de regering. Hij wil dat er een duidelijker beleid komt vanuit de minister. Veel natuurorganisaties bekritiseren Staatsbosbeheer omdat het teveel bomen zou kappen. Staatsbosbeheer zegt op haar beurt dat het bomen kapt om juist de biodiversiteit te verhogen. Daarnaast vertelt Hekhuis dat Nederland een stijgende lijn kent wat betreft bosbouw. Volgens hem bestond Nederland in 1850 slechts uit 1 à 2 procent uit bos. Maar klopt die bewering?

Het bos was schaars

Volgens Mart-Jan Schelhaas, onderzoeker Europese bosbouw bij Wageningen University and Research, klopt het zeker. Bos was zo'n 150 jaar geleden behoorlijk schaars in ons land. "Dit weten wij onder andere uit gegevens van het Kadaster en oude kaarten en rapporten uit die tijd."

Dik van der Meulen schreef het boek 'Het bedwongen bos, Nederlanders & hun natuur'. Ook hij bevestigt de uitspraak van Staatsbosbeheer. Er was enkele eeuwen geleden weinig bos te vinden. "Die ontbossing is al begonnen in de 9de eeuw. De voornaamste reden is de reden waarom we nu nog steeds hout hakken: we hadden het nodig om huizen en schuren te bouwen en voor brandhout.

Lees ook

Erger na de Middeleeuwen

Van der Meulen vertelt dat het sinds de Middeleeuwen alleen maar erger werd. "De bevolking begon sterker te groeien, dus de druk op het bos werd steeds groter." Nederlanders gingen zelfs richting Scandinavië om aan hout te komen, omdat de voorziening in eigen land onvoldoende was. De kleine bossen die we wel hadden stonden verspreid over het land, bijvoorbeeld in de Achterhoek en op de Veluwe.

"Er was wel wetgeving in die tijd", zegt Van der Meulen. "De houtbehoefte was groot, dus mensen mochten niet lukraak kappen." Strenge regelgeving of niet, het aantal bossen bleef minimaal. Toch is er op een gegeven moment een omslagpunt geweest. Na het absolute dieptepunt kwam er een stijgende lijn in de bebossing van Nederland. "In de late 19e eeuw is er een techniek uitgevonden om zogenoemde gronden, zoals stuifzanden, te herbebossen. Vanaf dat moment kon dat op veel grotere schaal."

De komst van kunstmest

Daarnaast zorgde de komst van kunstmest er ook voor dat er weer meer bomen konden gaan groeien. Mark van Benthem, directeur van Probos, vertelt dat er door de uitvinding van kunstmest minder schapen nodig waren om de landbouw in stand te houden. "Dat proces was niet meer nodig. De woeste gronden konden anders ingevuld worden." Bomen kregen meer ruimte om te groeien.

Inmiddels bestaat Nederland voor zo'n 11 procent uit bos. Dat is een flinke stijging ten opzichte van 1850. Desondanks bungelt Nederland nog altijd onderaan Europese lijstjes. Toch denken deskundigen, zoals Mart-Jan Schelhaas, wel dat er de komende jaren meer bos zal ontstaan.

Luisteren

Feit of Fictie: Bestond Nederland een eeuw geleden voor slechts 1 procent uit bos?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Zo voorkom je dat je gevaarlijke namaakversie van pijnstiller oxycodon koopt

Er is al één Nederlander aan overleden en twee andere zijn erdoor in het ziekenhuis beland: namaak oxycodon-pillen. Vaak worden ze online gekocht, zonder recept. "Je weet niet wat je koopt."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Man die verdachte van steekpartij in Amsterdam overmeesterde deed dat 'behoorlijk professioneel': 'Handiger dan ik ooit gezien heb'

Man die verdachte van steekpartij in Amsterdam overmeesterde deed dat 'behoorlijk professioneel': 'Handiger dan ik ooit gezien heb'
Een toerist overmeestert verdachte van steekpartij in Amsterdam.
Bron: TikTok | @yrisparis

Videobeelden laten een opmerkelijk beeld zien bij het steekincident in het centrum van Amsterdam gistermiddag. Een burger overmeestert de verdachte en draagt hem ogenschijnlijk rustig over aan de politie. Is dat uitzonderlijk? "Ging heel efficiënt."

We leggen de video voor aan hoogleraar criminologie Marie Lindegaard van de Universiteit van Amsterdam.

Burger die ingreep, wist wat hij deed

"Wat mij heel erg opvalt aan de video van het burgerarrest in Amsterdam, is dat de omstander die de verdachte heeft gepakt zich behoorlijk professioneel gedraagt. Hij is een stuk handiger dan wat ik ooit gezien heb op camerabeelden van dit soort incidenten. De manier waarop hij op die dader gaat zitten en dan met één hand nog iets pakt. Dat geeft mij het idee: dit is wel iemand met professionele skills", vertelt Lindegaard.

De hoogleraar gaat verder: "Wat mij ook opvalt is het moment dat de politie aankomt. Wat omstanders op dat moment meestal doen is alles heel snel aan de politie overdragen, hier zie je dat politie en deze burger samenwerken. Dat geeft mij de indruk dat ook de politie ziet dat deze burger dit heel efficiënt doet en weet wat hij doet."

Cirkel van omstanders

Volgens Lindegaard is ook de manier waarop andere omstanders zich opstellen kenmerkend voor een serieus incident waar geweld bij komt.

"Er staan heel veel mensen omheen. Er is een vrouw die de burger die op de verdachte zit even aantikt, mensen vragen die burger dingen. Het is typisch voor zo'n situatie dat omstanders een cirkel eromheen vormen."

Gevoel van veiligheid

Dat contact zoeken tussen omstanders is een manier om met trauma om te gaan, proberen je veilig te voelen. Het is ook een manier om de burger die de verdachte beet heeft het gevoel te geven dat hij niet alleen staat, legt Lindegaard uit.

Meestal is het zo dat drie tot vier mensen gaan samenwerken en deze man doet het in de video alleen. Ook dat geeft volgens haar weer een aanwijzing dat deze burger professioneel overkomt.

Bekijk ook

Sociale banden

We weten inmiddels dat de burger die de verdachte overmeesterde een toerist was net als de meeste slachtoffers, is dat relevant?

"Ja", zegt Lindegaard. "Je ziet meestal dat mensen die een band voelen met de mensen die betrokken zijn in het incident eerder tot actie overgaan. Er waren veel toeristen op straat, dat soort sociale banden lokt omstander-ingrijpen uit. Dat geldt trouwens ook voor sociale banden tussen dader en burger."

Ingrijpen bij urgentie

Interessant is ook wanneer iemand tot actie overgaat. "Als er een wapen wordt gebruikt dan zien we dat omstanders iets later ingrijpen en terughoudender zijn. Het was in Amsterdam redelijk laat dat er iets werd gedaan door die burger en dat past bij dit soort incidenten", vertelt Lindegaard.

In het algemeen zie je dat omstanders bij vechtpartijen of ruzies meestal ingrijpen op het moment dat duidelijk wordt dat het niet een gewone ruzie is, dat is het moment waarop omstanders iets gaan doen, ziet de hoogleraar. "Je zou natuurlijk ook kunnen denken: dat is het moment waarop het ingewikkeld wordt dus; liever niet. Maar dat is niet zo. Als de urgentie wordt gevoeld dan grijpen mensen vaak in."

Bekijk ook

Omstander-effect

Hoe zit het met het omstander-effect? Vanuit de psychologie is dat vaak uitgelegd als een situatie waar mensen gezamenlijk kijken naar een noodsituatie maar niets doen.

"Het omstander-effect is vooral een laboratorium fenomeen. Het is niet in het echte leven aangetoond voor een situatie waar geweld of agressie in het spel is, omdat je daar geen proefpersonen aan mag blootstellen. Wij zien steeds: als het geen noodgeval is dan gaan mensen niks doen, maar als het nodig is dan doen mensen iets."

Persoonlijke kenmerken

Is er iets bekend over wat voor type mensen er ingrijpt in zo'n situatie?

"Weinig. Het gebeurt best wel vaak maar is niet goed onderzocht. Het wordt vaak niet opgenomen in de politiestatistiek, er is weinig informatie over die mensen", sluit Lindegaard af.

Britse toerist overmeesterde verdachte 'vanuit instinct'

De Amsterdamse burgemeester Halsema heeft de man die de verdachte overmeesterde een heldenspeld overhandigd.

Zij zegt over de man: "Hij heeft een geweldig instinct aan de dag gelegd. Je weet het natuurlijk niet wat de verdachte van plan was, wat er nog had kunnen volgen, maar je kunt niets uitsluiten. Deze man heeft in een split second een beslissing genomen, die echt uitzonderlijk is en waarvoor heel veel waardering moet zijn."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant