Duurder treinkaartje en spitsheffing echt nodig, houdt NS-directeur Wouter Koolmees vol ondanks kritiek

Met duurdere treinkaartjes en aangepaste prestatienormen denkt de NS de komende jaren de Nederlandse treinreiziger goed op de plaats van bestemming te brengen. Maar reizigersvereniging Rover en politici vragen zich af of de NS zo wel op de rails blijft.

"Het is inderdaad geen gemakkelijke boodschap", geeft president-directeur van de NS, Wouter Koolmees toe. "Maar van de 20 procent reizigers die straks een spitsheffing moet betalen is er maar een klein deel waarvan er geen werkgever is die de reis betaalt. Of waarvan mensen geen andere keuze hebben dan precies in de spits te reizen. Wij vragen aan de Tweede Kamer om ons te helpen om die groep te compenseren."

Winst en verlies

De NS boekte in 2022 een winst van 586 miljoen euro, maar toch staat de winstgevendheid van het bedrijf onder druk, zegt Koolmees. "Sinds corona zijn we ongeveer 10 procent van onze reizigers kwijtgeraakt aan het thuiswerken."

"We zien ook dat het reispatroon is veranderd. Op dinsdag en donderdag is het druk, maar op vrijdag is het heel erg rustig. Daarnaast is er natuurlijk de inflatie en hebben we te maken met hoge energieprijzen."

Rover: 'Niks voor terug'

En om die oplopende kosten te betalen worden alle treinkaartjes duurder. Daarnaast voert de NS een spitsheffing in om reizigers te bewegen de trein te nemen wanneer het minder druk is. En daar is reizigersorganisatie Rover niet blij mee, vertelt directeur Freek Bos.

"Er gaan geen extra treinen rijden, we worden niet beter bediend qua punctualiteit en frequenties. De treinkaartjes worden al 7 procent duurder en daar bovenop komt nog de spitsheffing. En wat krijgen we er voor terug? Eigenlijk niks."

Te weinig ambities

Lisa van Ginneken van D66 sluit zich aan bij Rover: "Overal worden dingen duurder. Dat geldt ook voor de NS. Dus dat het duurder wordt, begrijp ik goed. Maar ik vind ook dat de prestaties die de NS daarvoor levert omhoog moeten. Daar zie ik te weinig ambities."

"Je ziet dat het op sommige trajecten zelfs minder wordt dan wat er op dit moment rijdt. Dat kan echt niet."

Snijden in eigen vlees

Maar volgens NS-directeur Koolmees kan het echt niet anders. "We kijken aan tegen financieel uitdagende tijden en we willen tegelijkertijd de treinen laten rijden op alle stations gedurende de gehele dag, zodat iedereen de trein kan nemen."

De NS wil een basisaanbod behouden en dat kost geld, zegt Koolmees. "Een deel van de kosten betaalt nu de staatssecretaris, een deel komt dus terug via een duurder treinkaartje en een groot deel betaalt de NS ook zelf door in het eigen vlees te snijden. "De combinatie van die maatregelen maakt dat we voor de komende 9 jaar de zekerheid kunnen bieden dat de trein in Nederland blijft rijden."

Regionale vervoerders

Dan zijn er nog de regionale vervoerders die het niet eens zijn met de manier waarop de Nederlandse overheid de concessie op het spoor aan de NS gunt. Volgens hen kan het allemaal goedkoper en beter, vertelt een woordvoerder van Arriva.

"Met deze concessie krijgt de Nederlandse reiziger minder ov en gaat er fors meer geld voor betalen. Wij kunnen het goedkoper terwijl we vaker met meer treinen zullen rijden. Europese regels zeggen ook dat wij meer toegang moeten krijgen tot het spoor, maar de Nederlandse staat ziet dat anders."

Rechtszaak

Koolmees is niet onder de indruk van de kritiek, laat hij weten: "Ik heb geen zin om mijn conculega's zwart te maken, maar dat ze het beter en goedkoper kunnen, dat betwist ik."

De samenwerkende regionale vervoerders laten ondertussen weten dat wanneer de NS definitief de concessie voor het hoofdrailnet krijgt, ze naar de rechter zullen stappen om die aan te vechten.