Dutroux heeft levenslang, maar komt hij toch vrij? 'Iemand tot zijn dood gevangenhouden is onmenselijk'

Het psychiatrisch onderzoek naar Marc Dutroux gaat van start. Als uit het verslag blijkt dat de Belgische kindermoordenaar geen psychopaat is, kan hij vervroegde vrijlating aanvragen. Dutrouxs biograaf pleit vóór die vrijlating.

"Je kunt iemand niet voor altijd opsluiten", zegt journalist Douglas de Coninck van het Belgische dagblad De Morgen. Hij volgt Dutroux al sinds 1996 en schreef drie boeken over de seriemoordenaar. "Je mag niemand tot zijn dood gevangenhouden. Dat is onmenselijk."

Levenslang in België

Na een proces van 8 jaar kreeg Marc Dutroux in 2004 levenslang opgelegd. In België komt die straf doorgaans neer op 30 jaar. Alleen hele zware gevallen, mensen die in hun criminele gedrag kunnen terugvallen, blijven opgesloten.

Voor de meeste mensen die veroordeeld zijn tot levenslang bestaat de mogelijkheid tot vervroegd vrijkomen. Van die mogelijkheid maakt Dutroux gebruik. Maar eerst moet een commissie bestaande uit drie psychiaters een oordeel vellen, een risico-analyse: kan Dutroux, eenmaal op vrije voeten, weer een dodelijke bedreiging vormen voor de samenleving?

'Recht op een kans'

Dutrouxs advocaat Bruno Dayez schreef enkele jaren geleden een boek waarin hij stelt dat niemand daadwerkelijk levenslang mag krijgen. "Ik kan het idee niet accepteren dat iemand opgegeven is en simpelweg achter de tralies op zijn dood moet wachten", zo zei hij vorig jaar. Om humanitaire redenen moet elke gevangene die tot levenslang is veroordeeld, volgens hem, na een aantal jaren in vrijheid worden gesteld. Dat geldt net zo goed voor Marc Dutroux.

Biograaf Douglas de Coninck is het daarmee eens. "Ik ben van mening dat niemand langer dan 7 jaar gevangen mag worden gezet. Kijk naar het Scandinavische model, waar mensen die in de cel zitten vanaf dag één worden begeleid om eenmaal weer in vrijheid als normale burger in de samenleving te functioneren. Zo heeft Dutroux na al die jaren recht op een kans."

De meest gehate man

Dutroux zit nu 23 jaar vast en is 'de meest gehate man in België'. In de gevangenis van Nijvel heeft hij geen contact met medegevangenen. In 2010 moesten bewakers ingrijpen om te voorkomen dat hij door andere gevangen tot moes werd geslagen. Hij correspondeert met een aantal mensen, maar heeft voor de rest geen contact met de buitenwereld.

Zijn hoop is nu gevestigd op het psychiatrisch onderzoek. De geestelijke gezondheid van Dutroux is sinds 2013 niet meer onderzocht. Uiterlijk voor 11 mei 2020 moeten de drie psychiaters daar verslag van uitbrengen. Dutroux hoopt dat het onderzoek aantoont dat hij geen psychopaat is en daarmee geen gevaar meer voor de samenleving. Het rapport wordt vervolgens voorgelegd aan vijf rechters. Die moeten unaniem in hun oordeel zijn. Als Dutroux vrijkomt, dan zal hij op z'n vroegst pas in 2021 de eerste stappen buiten de gevangenis zetten.

Zwarte lijst

De vijf rechters kunnen ook besluiten dat Dutroux op de lijst van de 'negatieve selectie' hoort. Op deze 'zwarte lijst', staan volgens journalist Douglas de Coninck ook mannen als Freddy Horion, alias De Zonnebril. Horion werd in 1980 veroordeeld wegens een vijfvoudige moord op een compleet gezin in 1979. Hij blijft de rest van zijn leven in de cel. Afhankelijk van het psychiatrisch verslag en het oordeel van de rechters kan eenzelfde toekomst ook in Dutrouxs verschiet liggen.

Maar, de andere optie is dus de vrijlating van Dutroux. Zullen onze zuiderburen niet in opstand komen als de meest gehate man toch via een achterdeur de gevangenis van Nijvel verlaat? De Coninck denkt dat dat meevalt. "Toen zijn vrouw Michelle Martin, van wie hij inmiddels gescheiden is, in 2012 vervroegd vrijkwam waren uiteraard veel boze stemmen te horen. Maar van een massaal protest tegen haar vrijlating was geen sprake", vertelt De Coninck. Zo kan het dus ook gaan, als de nu 62-jarige Dutroux eventueel over een paar jaar vrijkomt.