Straffeloos wiet kweken, kopen en gebruiken in Canada. Sinds woensdag mag het. Het was zo'n succes dat het na slechts één dag op was. Canada heeft cannabis nu op grotere schaal gelegaliseerd dan Nederland. “Nederland begint wel echt achter te lopen op het drugsbeleid”, zegt drugsjournalist Thijs Roes. 

Legalisering op zulke schaal is geen primeur, maar toch blijft Canada uniek: alleen Uruguay heeft een dergelijk beleid. Tot nu toe leek het drugsbeleid van het Noord-Amerikaanse land op het huidige van Nederland: privégebruik werd gedoogd.

Het deed de discussie losbarsten of Nederland, een land dat lang als de voorloper op het drugsbeleid werd gezien, nu achter begint te lopen. Thijs Roes denkt van wel. “In Nederland hebben we nog steeds een achterdeur waar de productie en verkoop van cannabis illegaal is en alleen de coffeeshop een uitzondering is”, legt Roes uit. “Dat is heel vreemd, want al het geld dat je uitgeeft in een coffeeshop verdwijnt in een crimineel circuit.”

‘Wel legalisering, geen commercialisering’ 

Roes denkt dat het legaliseren van drugs de beste aanpak voor Nederland is. Desalniettemin moeten we opletten voor commercialisering zegt hij. “Hele grote reclamecampagnes zoals we nu bij alcohol doen bij voetbalwedstrijden, dat moet je niet willen. Dat is slecht voor de volksgezondheid”, zegt Roes. “Je moet legaliseren, maar blijven ontmoedigen.” 

Hij benadrukt dat legaliseren geen heilige graal is waardoor alle problemen worden opgelost, maar dat het volgens hem beter is dan het beleid nu. “Het is dweilen met de kraan open. Door legalisering wordt die kraan dichtgedraaid en kan je onderscheid gaan maken tussen mensen die daar alleen maar het voor het geld in zitten of degenen die een mooi product willen maken. Dat kan je alleen maar maken als je een legale en illegale markt hebt.” 

Steeds meer landen 

Canada is niet het enige land dat zich recent heeft gebogen over het drugsbeleid. Het Hooggerechtshof in Zuid-Afrika legaliseerde kort geleden thuisteelt en het bezit van cannabis. 

De Canadezen lijken blij met de beslissing: ze stonden massaal voor de deuren van de coffeeshops. Sommige winkels bleven daarom zelfs dicht. Niet alleen de fysieke winkels ondervonden problemen: gecertificeerde internetwinkels die wiet verkopen raakten overbelast door de hoeveelheid mensen die de drug tegelijkertijd wilden bestellen. 

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."