meer NPO start

Door hoge gasprijs 4 cent verlies per komkommer: teler Jaco levert met 6 miljoen komkommers flink in

Door hoge gasprijs 4 cent verlies per komkommer: teler Jaco levert met 6 miljoen komkommers flink in
Jaco den Bakker
Bron: EenVandaag

Veel glastuinbouwbedrijven zitten in zwaar weer door de hoge gasprijs van dit moment. Komkommerteler Jaco den Bakker uit Brielle komt per komkommer 4 cent te kort. "Dat verschil moeten wij zelf opvangen."

Doordat de gasprijs de pan uitrijst, krijgen kwekers minder voor hun producten dan de kostprijs. Sommigen overwegen zelfs om in de winter minder of helemaal niet te gaan kweken, omdat stilliggen minder kost dan de producten met verlies verkopen. De gevolgen zullen mogelijk in het voorjaar in de winkel zichtbaar worden in de vorm van schaarste en hogere prijzen.

Geld toe

Het is voor Jaco den Bakker een simpele rekensom: hij kreeg voor iedere komkommer 26 cent, wat tegen een kostprijs van 25 cent nog wel rendabel was. "We hebben een beperkte winstmarge van 1 a 2 procent", legt hij uit.

Nu de gasprijs in korte tijd van 15 cent per kubieke meter is gestegen naar boven de euro, is hij die kleine marge volledig kwijt. Sterker nog, hij moet er zelfs op toeleggen, want het kweken van een komkommer kost hem nu 30 cent, waardoor hij 4 cent per komkommer tekort komt.

De ontwikkeling van de gasprijs sinds 2017

Langlopende contract met de supermarkt

Je zou je kunnen afvragen waarom hij zijn prijzen dan niet gewoon verhoogd. Maar wat nu knelt, zijn langlopende contracten met supermarkten. De contractprijs is vaak het gemiddelde van de afgelopen drie jaar, maar dat is nu niet vol te houden.

"Dan moet maar blijken of de grote supermarkten bereid zijn om meer aan ons te gaan betalen. Alles wordt daardoor duurder. Ook de hogere transportkosten naar de winkel moeten worden meegerekend. In de winkel zal het rond 75 cent per komkommer worden, in plaats van de huidige 55 cent", legt hij uit.

Alle groenten duurder

Den Bakker is niet de enige teler die hier last van heeft. De prijsverhoging van zijn komkommers zullen we volgens hem ook terug gaan zien bij andere Nederlandse groente in de supermarkt.

"Naast de prijsverhoging kan het ook zo zijn dat landen zoals Spanje de productie verhogen en dat zij de komkommers wel tegen gunstige prijzen kunnen aanbieden aan de supermarkt. Dat zou beteken dat er minder Nederlandse komkommers en tomaten op de markt zijn. Dat gaan we dan in het voorjaar merken in de winkels", zegt Den Bakker.

Bekijk ook

Ondernemersrisico

Glastuinbouw Nederland geeft aan van verschillende tuinders dit soort signalen te hebben gekregen. Zij verwachten actie van de politiek om te helpen. "Velen overwegen zelfs om in de winter minder of helemaal niet te gaan kweken, omdat stilliggen minder kost dan de producten met verlies verkopen", zegt de voorzitter van Glastuinbouw Nederland.

Jaco den Bakker is een van die tuinbouwers die overweegt om de teelt uit te stellen. Toch verwacht de komkommerteler geen rechtstreekse compensatie. "Dat is het ondernemersrisico", zegt hij. Hij zou liever zien dat ze de btw omlaag brengen. "Nu verdient de overheid op de btw. Omdat de prijzen van het gas omhoog gaan, gaat de btw ook omhoog."

Bekijk ook

Minder ver in de omschakeling

Maar waarom heeft den Bakker de gasprijs niet vastgezet? Dat komt omdat hij met zijn komkommerbedrijf bezig was met een aardwarmte-installatie. In september zou deze in bedrijf gaan. "De put is kapot en het kost een jaar om dat te herstellen. De pech komt samen", zegt hij.

Den Bakker vindt dat we in Nederland te gemakkelijk zijn geworden met het idee dat we altijd gas uit Groningen hebben gekregen. "Er was altijd gas genoeg. Dit is de realitycheck: we zijn minder ver dan we denken in de omschakeling en hebben het gas nog hard nodig."

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse hulpverleners staan klaar voor Myanmar na aardbeving: 'Alle politieke lijntjes vervallen'

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa
Ter illustratie: testlancering van een raket in Noorwegen (2023)
Bron: AFP

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Bekijk ook

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

Bekijk ook

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Bekijk ook

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant