Dit is waarom we in Nederland zoveel medicijnen tekortkomen

In Nederland is een tekort ontstaan van het reumamedicijn allopurinol, dat door ruim 150.000 patiënten wordt gebruikt. Waarom kunnen we de jarenlange problemen met medicijntekorten niet oplossen?

"De lijst van niet leverbare medicijnen is oneindig", zegt apotheker Evelyn Schuil-Vlassak in Alphen aan den Rijn. Voor veel geneesmiddelen probeert ze een alternatief te vinden, maar dat gaat niet altijd. "En bij het reuma-medicijn allopurinol is het nu extra lastig omdat de andere middelen voor de behandeling van jicht (een reumatische aandoening red.) ook op dit moment slecht leverbaar zijn", zegt Schuil-Vlassak.

Preferentiebeleid

Het preferentiebeleid van zorgverzekeraars komt erop neer dat de verzekeraars, van alle vergelijkbare medicijnen op de markt, één voorkeursmiddel aanwijzen van één leverancier. Dat is vaak het goedkoopste middel. Alleen dat middel vergoeden ze.

"En dat is iets wat dan bij een tekort misgaat", zegt Schuil-Vlassak. Ze begrijpt niet dat er door zorgverzekeraars de keuze is gemaakt op één paard te wedden. "Want nu zijn we uiteindelijk duurder uit, want we gaan nu spullen importeren uit het buitenland, wat gewoon per definitie duurder is. Dat is zo'n 4 á 5 keer zo duur."

Kostenbesparing

Henk Eleveld van Menzis laat in het NRC weten dat het preferentiebeleid 700 miljoen tot 1 miljard euro per jaar bespaart, omdat er geen duurdere middelen meer vergoed worden. Zorgeconoom Marcel Canoy zegt ook dat we niet af moeten van het preferentiebeleid.

"Zorgverzekeraars hebben daar afgelopen jaren veel geld mee bespaard. Maar het kan ook doorschieten, het is een afweging tussen geld en zekerheid, en als er tekorten dreigen dan zouden ze wat meer moeten betalen."

Twee geneesmiddelen aanwijzen

Ook Schuil-Vlassak ziet dat voordeel, maar zou liever zien dat zorgverzekeraars in ieder geval twee geneesmiddelen aanwijzen die ze vergoeden.

"Je wil gewoon niet meer dat de vier zorgverzekeraars met z'n allen op hetzelfde product gaan zitten. Want die middelen zijn dan gewoon echt niet meer leverbaar. Als we dat dan merken, dan hebben we geen mogelijkheid om nog een ander geneesmiddel te leveren."

IJzeren voorraad

Het tekort aan medicijnen is iets wat we al vaker gehoord hebben. Al meerdere jaren trekt de organisatie van apothekers, KNMP hierover aan de bel. Een oplossing is niet eenvoudig. Er is vaker gesproken over het aanleggen van een ijzeren voorraad. "Dat is dan een voorraad voor 3 maanden van medicijnen waarvan wij zeggen; hier willen we niet zonder komen te zitten", zegt Schuil-Vlassak.

"Dat klinkt eenvoudig, maar wie gaat dat betalen? Je hebt nieuwe gebouwen nodig om ze op te slaan en wanneer we zo'n grote voorraad hebben en er komt toch een medicijn op de markt dat kan concurreren, dan kiezen zorgverzekeraars voor dat medicijn, en dan zit je met die drie maanden voorraad die je niet kan vergoeden", zegt ze.

Zelf voorraad aanleggen

De tekorten hebben zo'n impact, dat gebruikers zelf voorraden aan leggen. Zoals Jos Wetzels. Hij gebruikt het reuma-medicijn al sinds zijn 24e. Hij heeft vreselijke pijn op het moment dat hij de medicijnen niet neemt. "Je kunt gewoon niet functioneren", zegt hij. De mensen die ooit een jicht-aanval hebben gehad weten wel hoe pijnlijk dat is. Door het gebruik van de medicatie heeft hij geen last. "Ik kan sporten en ben met mijn schoonzoon naar Santiago gewandeld."

Een tekort aan het middel heeft hij niet. "Ik heb ooit een keer een slimme reumatoloog gehad die tegen mij heeft gezegd: 'Zorg dat je altijd voldoende voorraad hebt, want je kunt niet zonder'." Nu heeft hij een voorraad. "Daar kan ik een half jaar mee doen, ik hoop dat ik het daarna weer kan krijgen."