radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

'Digitale uithaal': internationale politieactie tegen Lockbit hoopgevend in strijd tegen cybercrime

'Digitale uithaal': internationale politieactie tegen Lockbit hoopgevend in strijd tegen cybercrime
Bron: AFP

De hackersgroep Lockbit is verstoord door een operatie van veiligheids- en politiediensten. Ook de Nederlandse politie speelde een 'grote rol' in de jacht op de groep die bedrijven afperst met gijzelsoftware. "Mogen we best trots op zijn."

Volgens cybersecurity-expert Dave Maasland was het een van de grootste politieacties ooit tegen de georganiseerde digitale misdaad. "We hebben het hier over het neerhalen van de grootste ransomwaregroep. Eigenlijk hebben ze die op alle niveaus verstoord. Kortom, een digitale uppercut."

'Hart van operatie geraakt'

De veiligheidsdiensten van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk hebben in samenwerking met Europese politiediensten - waaronder de Nederlandse - de websites van Lockbit in beslag genomen. Daarnaast zijn ook crypto-portemonnees geconfiskeerd en hebben de diensten veel inzicht gekregen in hoe de organisatie opereert.

"Ze hebben Lockbit echt in het hart van de operatie geraakt", zegt Maasland. "Ze kunnen inzien wie er allemaal slachtoffer zijn geworden en hebben het computervirus in handen."

Diensten tonen daadkracht

Lockbit heeft een decentraal model en werkt met onderaannemers. Zij maakten gebruik van de diensten van Lockbit, waardoor ze mensen konden afpersen. Die hadden vertrouwen in Lockbit, omdat ze eerste zelf het geld kregen en daarna pas Lockbit moesten betalen.

"En die zijn nu hun partner in crime kwijt en gaan naar andere partijen kijken", vertelt Maasland. "Maar juist daarom is deze operatie zo succesvol. Die diensten laten hiermee zien: we kunnen je pakken en we kunnen bij je komen. Dus misschien dat criminele nu zeggen: we laten ransomware even voor wat het is."

Bekijk ook

Gegevens en geld terug?

De rol van Nederland bij deze operatie is niet te onderschatten, vindt Maasland. "We zijn een digitale doorvoerhaven van de wereld. Veel digitale infrastructuur staat in Nederland. Er is diepgaand onderzoek gedaan naar de infrastructuur van Lockbit. Kortom, Nederland heeft geen bijrol gespeeld, maar echt een hoofdrol in het oprollen van deze bende. En daar mogen we, vind ik, best trots op zijn."

Ook voor slachtoffers van Lockbit is het misschien goed nieuws. Aan de ene kant zouden bestanden teruggegeven kunnen worden en vanuit de in beslag genomen crypto portemonnees kunnen slachtoffers in theorie terugbetaald worden. "Misschien zelfs met een beetje winst, want de koers van bitcoin is flink gestegen in de afgelopen periode", zegt Maasland.

Hoopgevend signaal

Betekent dit dat Lockbit niet meer terugkomt op het wereldtoneel? Niet per se, benadrukt Maasland. "Maar dat zal niet zo snel zijn. Hun operatie is platgelegd en hun geloofwaardigheid is aangetast. Het gaat wel een paar maanden duren voordat we weer iets horen."

Volgens Maasland betekent het nieuws vooral dat er hoop bij de bestrijding van cybercrime. "Doe alsjeblieft aangifte, want dat helpt om de omvang van dit probleem kenbaar te maken en ook om weer te zorgen dat je als slachtoffer je geld terugkrijgt. Cybercrime en het bestrijden ervan heeft topprioriteit. Dat laten de politiediensten hiermee zien en volgens mij is dat een van de meest hoopgevende signalen die we tot nu toe hebben gehad omtrent dit enorme probleem."

Internationale politieactie tegen Lockbit hoopgevend in strijd tegen cybercrime

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Rozemarijn heeft alleen bachelordiploma en daarom geen recht op compensatie, net als 20.000 andere studenten uit 'pechgeneratie'

Rozemarijn heeft alleen bachelordiploma en daarom geen recht op compensatie, net als 20.000 andere studenten uit 'pechgeneratie'
Oud-student Rozemarijn heeft geen recht op een studievoucher
Bron: Eigen foto

Zo’n 20.000 oud-studenten lopen de studievoucher van ruim 2.000 euro mis omdat het behalen van alleen een universitaire bachelor volgens de overheid niet als een volledig diploma telt. "Als ik dat had geweten, had ik andere keuzes gemaakt."

Voor het behalen van een 'volledig universitaire diploma' moeten studenten volgens DUO zowel een bachelor als masteropleiding hebben afgerond. Alleen de universitaire studenten die aan deze eis voldoen, komen in aanmerking voor de studievoucher: een compensatie van 2.097 euro voor het niet optimaal kunnen profiteren van de investeringen in het hoger onderwijs.

'Ik schrok'

De regel zorgt voor grote frustratie onder studenten die hier niet aan voldoen, zo ook bij de 25-jarige oud-student Rozemarijn Gierkink. Op een informatiesite dacht zij eerder te lezen dat ze recht had op een studievoucher, maar toen ze via DUO inlogde bleek dit anders te zijn. "Ik zag toen dat het bedrag niet van mijn schuld afgehaald was. Ik schrok, want dit kostte me toch weer 2.000 euro."

"Ik heb tussen 2017 en 2023 een wo-bachelor Kunsten, Cultuur en Media gestudeerd in Groningen en geen aanvullende beurs gehad. Toch krijg ik niets terug."

Studievoucher ter compensatie

Wat bleek nou? Rozemarijn voldoet maar aan twee voorwaarden voor de voucher. En om in aanmerking te komen voor de studievoucher moeten studenten aan de volgende drie voorwaarden voldoen: nog nooit eerder een voucher hebben ontvangen, tussen september 2015 en augustus 2019 zijn begonnen met de studie, én zowel een bachelor als master of een hbo-opleiding binnen 10 jaar hebben afgerond.

Pas wanneer een student aan alle drie de voorwaarden voldoet, komt hij of zij in aanmerking voor de compensatie. Dit jaar is de tegemoetkoming voor de voucher 2.097,08 euro, dit bedrag wordt verrekend met de huidige studieschuld.

Bekijk ook

'Als ik dit had geweten'

Voor Rozemarijn was een master doen destijds geen optie. "Ik heb 6 jaar gedaan over een 3-jarige opleiding en niemand die toen zei: 'misschien moet je doorgaan met studeren, want een wo-bachelor is niet genoeg voor een geldbedrag in de toekomst.' Dat maakt het extra zuur."

Met de kennis van nu had Rozemarijn andere keuzes gemaakt, vertelt ze. "Ik heb bestuursjaren gedaan en daardoor vertraging opgelopen. Als ik dit allemaal had geweten, had ik misschien mijn studie sneller afgerond of meteen een master gedaan."

Schande

Voorzitter van de Landelijke studentenvakbond (LSVb), Abdelkader Karbache hoort verhalen als die van Rozemarijn dagelijks. "Het gaat om zo'n 20.000 oud-studenten die dus geen recht hebben op deze voucher, omdat de overheid alleen een wo-bachelor niet als volledige opleiding ziet."

"Dat is problematisch, omdat juist deze groep vaak vanwege financiële redenen geen master meer kan doen," zegt Karbache. "Zij ronden zo snel mogelijk hun bachelor af en gaan met dat papiertje bijdragen aan de maatschappij door te werken. Dat juist zij financieel gestraft worden door de voucher niet te ontvangen, vind ik een schande."

Bekijk ook

Afspraken herzien

Bij de invoering van het leenstelsel in 2015 is besloten dat alleen een combinatie van een bachelor- en masterdiploma als volledige opleiding geldt. Hoewel DUO destijds studenten hierover heeft geïnformeerd, merkt LSVb-voorzitter Karbache dat veel studenten daar niets van weten.

"De informatievoorziening is gebrekkig, waardoor studenten niet weten waar ze aan toe zijn", merkt hij op. "Het is tijd om de afbakening opnieuw te bekijken en ook wo-bachelorstudenten te compenseren."

'Niemand snapt er nog iets van'

Maar, onderwijsminister Bruins stelt dat het herzien van de regels niet wenselijk is omdat dit de stabiliteit van het overheidsbeleid zou ondermijnen.

Karbache reageert met een lach bij het woord 'stabiel'. "De spelregels veranderen telkens opnieuw. Eerst was de studievoucher een certificaat, nu is het een geldbedrag. De overheid moet stoppen met het bedenken van nieuwe regels, want niemand snapt er nog iets van."

Bekijk ook

Juridische stappen

Volgens de LSVb is dit de zoveelste trap na aan de pechgeneratie. "Wij overwegen inmiddels juridische stappen om de studievoucher ook voor wo-bachelor studenten uit te laten betalen", laat voorzitter Karbache weten.

"Het gaat om een bedrag van ruim 2.000 euro, dat willen en kunnen zij niet missen. En daarnaast zorgt dit opnieuw voor een vertrouwensbreuk tussen studenten en de overheid die niet zomaar is opgelost."

'Toch gun ik het anderen'

Of Rozemarijn ooit nog gecompenseerd wordt voor haar studielening, blijft voorlopig een mysterie. Wel gunt ze anderen de compensatie én een basisbeurs.

"Ik ben blij voor mijn broertje, die nu wel een basisbeurs krijgt. Maar het voelt heel cru. Geef ons dan échte compensatie. Dat is het gevoel dat blijft hangen", zegt ze tot slot.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Dit is alles wat we tot nu toe weten over de kunstroof in het Drents Museum

Waar is de helm? Die vraag houdt iedereen bezig na de kunstroof van afgelopen weekend, waarbij Roemeense archeologische schatten uit het Drents Museum in Assen zijn gestolen. Ook kunstdetective Arthur Brand volgt de Drentse kunstroof op de voet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant