Digitaal je zaakjes regelen? Dat is ook bij jongeren een probleem, zegt onderzoeker

Steeds meer zaken kunnen alleen nog via de computer op internet geregeld worden. Maar het ontbreekt bij 4 miljoen Nederlanders aan de digitale vaardigheden om mee te komen. En dat speelt echt niet alleen bij ouderen, zegt onderzoeker Christine Dedding.

Dedding is medisch antropoloog bij Amsterdam UMC en doet samen met de gemeente al 5 jaar onderzoek naar de groeiende kloof die ontstaat door digitale ongelijkheid. "De overheid zet in op digitale dienstverlening omdat dat effectiever en efficiënter is. Maar mijn boodschap is dat we hiermee de bestaande ongelijkheid vergroten", zegt ze.

Ook jongeren

Onterecht wordt volgens Dedding gedacht dat het alleen ouderen en laaggeletterden zijn die digitaal achterlopen. Het komt voor in alle lagen van de bevolking, zegt ze. Ook bij jongeren.

"Alhoewel armoede en laaggeletterdheid een belangrijke rol spelen, zijn er ook kinderen, jongeren en veel dertigers en veertigers die tegen digitale problemen aanlopen."

Online wereld

Volgens de onderzoeker blijkt bijna een kwart van de Nederlanders geen of onvoldoende toegang te hebben tot de online wereld. Ook mensen met een hoge opleiding blijken niet altijd digitaal vaardig te zijn.

"Denk aan internetbankieren, inloggen met DigiD, solliciteren, een afspraak maken bij de arts, contact met de gemeente of de belastingaangifte doen", somt de onderzoeker zaken op die steeds meer digitaal geregeld moeten worden.

'Ander ICT-leven'

Zo sprak het onderzoeksteam van Dedding met een vrouw die al jaren bij een gordijnafdeling in een winkel werkt. "Als je je hele leven hebt gewerkt op de gordijnafdeling en altijd alleen maar getallen hoeft in te vullen, dan leer je niet met de computer omgaan."

Volgens Dedding maakt het dus wat betreft je digitale vaardigheden veel uit waar je werkt. "Als ze elders gewerkt zou hebben, zou ze een ander ICT-leven gehad hebben."

Hulp vragen

"Artsen of directeuren zijn soms ook niet digitaal vaardig", zegt Dedding. "Maar die kunnen hun secretaresse of helpdesk om hulp vragen. Die redden het wel."

Het grote probleem speelt vooral bij degenen die niet een netwerk om zich heen hebben waar ze om hulp kunnen vragen. "Dat zijn mensen die moeite hebben met lezen en schrijven, mensen die weinig geld hebben." Onder die groep vallen 'zeker ook jongeren'.

Steeds ingewikkelder

Zij missen hierdoor veel kansen, terwijl juist zij degenen zijn die deze kansen het hardste kunnen gebruiken. "Hoe moet je solliciteren zonder laptop? Hoe regel je een armoedepas of huur- en energietoeslag? Hoe vraag je studiefinanciering en een zorgverzekering aan?", somt Dedding een aantal dilemma's op.

"Juist mensen die er afhankelijk van zijn, hebben minder toegang tot deze dienstverlening. De overheidsdiensten zijn steeds ingewikkelder geworden. Je hebt vaak twee moderne apparaten nodig om iets te kunnen doen, bijvoorbeeld met DigiD. Ook is de informatie op websites vaak te ingewikkeld."

Niet meer bij horen

Mensen met weinig digitale vaardigheden maken volgens Dedding weinig gebruik van de online wereld, omdat ze niet weten hoe ze daar moeten komen. Maar er speelt ook angst om iets fout te doen mee. Bij vragen is het lastig om hulp te vragen bij een gemeenteloket.

"Je krijgt daar steeds te horen dat de informatie op de website staat. Het is dan niet gek dat je afhaakt. Je krijgt ook geen post meer op de deurmat. Mensen denken dan dat ze er niet meer bij horen."

Maak website simpeler

Wat volgens Dedding enorm zou helpen als er in de wijk hulp wordt geboden, met gratis wifi en moderne pc's. Ook moeten websitebouwers rekening houden met de groep mensen die geen gebruik kunnen maken van de online wereld.

"Maak de websites simpeler, gebruik minder tekst. En verstop het telefoonnummer niet, maar zet het bovenaan in de tekst." Dat gebeurt volgens Dedding nog veel te weinig.