Deze man weet waarom jij maar niet kunt stoppen met Facebook

Probeer eens te bedenken hoe vaak je per dag onbewust even je telefoon pakt om gedachteloos door je Instagram-of Facebook-feed te scrollen. Tijdens een vergadering, op het toilet of terwijl je met iemand aan het praten bent.

Een van de mensen die er verantwoordelijk voor is dat jij niet van je telefoon af kunt blijven is de Amerikaan Nir Eyal. Hij heeft in 2014 een boek geschreven dat door techbedrijven over de hele wereld wordt gebruikt als standaardwerk. We ontmoeten hem op de Westergasfabriek in Amsterdam: “Facebook werkt hetzelfde als een gokmachine. Iedere keer dat je naar beneden scrolt hoop je op een nieuwe beloning.”

Bekijk in deze video hoe verslaafd we eigenliljk zijn:

De filosofie van Eyal is simpel: stem je producten af op het gedrag van de gebruiker. En wat is er leuker dan elke keer een nieuwe beloning krijgen. Facebook beheerst het tot in de puntjes: “Eerst krijg je een notificatie dat een vriend iets heeft geplaatst.  Als je de app opent krijg je te zien wat het is.” En dan hebben we het nog niet eens over de likes en reacties bij je eigen berichten. Iedere keer opnieuw een kleine beloning om je aandacht vast te houden.

Mensen zijn niet verslaafd

Er is groeiende kritiek op deze werkwijze. Oud-Google medewerker Tristan Harris trekt nu ten strijde tegen zijn oud-collega’s. “Nog nooit in de geschiedenis is er een systeem geweest waarbij twee miljard mensen zijn verbonden aan een systeem en elk kwartier een nieuw shot dopamine krijgen. Het verandert onze hele samenleving”, waarschuwt Harris.

Nir Eyal neemt het niet serieus. “Als een product niet goed voor je is stop je ermee. Het maakt me niet uit of het Facebook is of iets anders. Niemand houdt je tegen. Dit is vooruitgang. We willen dat producten goed gemaakt zijn, ons uitdagen en ons verleiden. Elke nieuwe technologie heeft mindere kanten maar dat lossen we op met betere technologie.”

Verveling is het echte probleem

Volgens Nir Eyal is de reden waarom mensen Facebook gebruiken geen andere dan de reden waarom mensen televisie kijken: verveling. “Als je je verveelt, je ergert aan je vrouw of je kinderen niet uit kunt staan is niet Facebook het probleem maar is dat het.”

“Mensen zijn op zoek naar afleiding, iets verrassends en interessants.” Dat kan een documentaire zijn of iets anders. Als er geen social media meer zouden bestaan zouden mensen iets anders vinden tegen de verveling “maar denk niet dat ze opeens massaal overstappen op Shakespeare. We moeten wel leren omgaan met deze nieuwe vorm van afleiding”, aldus Eyal. “Maar dat is van alle tijden.”

Hoe nu verder?

Techjournalist Wouter van Noort is deze week voor EenVandaag op onderzoek uit: kunnen we Facebook nog wel blijven gebruiken, of moeten we echt op zoek naar een alternatief? Vanavond in EenVandaag het tweede deel in onze driedelige serie.