radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Deze huisarts vertelt hoe euthanasie verloopt als iemand het leven voltooid vindt

Deze huisarts vertelt hoe euthanasie verloopt als iemand het leven voltooid vindt
Marianne Dees
Bron: EenVandaag

Op 30 januari verschijnt een langverwacht rapport: over de legalisatie van hulp bij zelfdoding wanneer mensen hun leven als voltooid ervaren. Huisarts Marianne Dees vertelt hoe zij mensen bij hun euthanasieverzoek helpt.

"Het zijn over het algemeen mensen die al een levenstestament hebben opgesteld, die gesteld zijn op hun autonomie. Zij willen euthanasie of hulp bij zelfdoding, en als ze voldoen aan de criteria van de wet dan help ik hen." Marianne Dees is als huisarts geregeld bij euthanasie-processen betrokken, ook voor mensen die hun leven voltooid vinden.

Fysiek en psychisch

Volgens Dees is euthanasie bij een voltooid leven mogelijk binnen de grenzen van de wet. "Ik hoef niet te bepalen of het leven voltooid is. Ik hoef alleen naar de euthanasiewet te kijken." Een arts mag iemand die ondraaglijk en uitzichtloos lijdt, fysiek of psychisch, helpen met euthanasie. "Ondraaglijk lijden is een ervaring, dat is voor een deel medisch: mensen gaan slechter zien, slechter horen of worden incontinent. Dat leidt dan weer tot moeilijker sociale contacten. Daarmee begint het lijden."

"En het is ook eenzaamheid: op hoge leeftijd hebben zij mensen verloren", vertelt Dees. "Dat leidt mensen tot de gedachte: mijn leven is voltooid. Je kunt als arts, als iemand een verzoek doet om niet verder te leven, niet anders doen dan onderzoeken of die persoon inderdaad ondraaglijk en uitzichtloos lijdt."

Lees ook

Problemen in kaart

Hoe beoordeelt Marianne Dees een verzoek om euthanasie bij voltooid leven? "Ik ga in gesprek, ik doe nooit beloftes en als ze voldoen aan de zorgvuldigheidscriteria dan help ik hen." Dees vertelt over een patient die ze onlangs onderzocht. "Ik wandel als het ware met haar mee, kijk wat voor persoon het is en breng in kaart wat de problemen zijn."

"Na lichamelijke achteruitgang volgt het verlies van de betekenis die je hebt voor anderen, of voor je eigen leven. Ik stel vast dat er sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden, dan mag ik die mevrouw helpen binnen de bestaande euthanasiewet."

Richtlijn en begeleiding

"Als je als dokter niet overtuigd bent van het lijden dan kun je dit niet doen." Dees vindt het proces ook spannend. "Uiteindelijk word ik beoordeeld: is het wel echt binnen de grens van de wet? Ik weet zeker van wel, maar binnen mijn professie ga ik langs die grens. Ik ben al eens bij de toetsingscommissie geroepen, en heb het uitgelegd en gezegd dat ik vind dat alle dokters het zo zouden moeten doen."

"Wat goed zou zijn, is als dokters worden begeleid door de KNMG. Laat er 24/7 een team zijn om dokters die zo'n proces ingaan bij te staan."

Wereld te winnen

"Het wordt nooit gewoon om dit te doen, en dat is ook belangrijk." Dees vindt dat de beroepsgroep 30 jaar achterloopt. "Wij moeten hier echt mee aan de slag." Het is volgens haar voor dokters vaak ingewikkeld om een verzoek om euthanasie bij voltooid leven te beoordelen.

Sommige dokters hebben niet genoeg kennis of komen er niet uit. "Ik denk dat er nog een wereld te winnen is, het zijn ingewikkelde situaties en het is moeilijk om daar helemaal alleen in te staan. Ik denk dat we daar als artsen en ook de artsenvereniging KNMG, elkaar veel meer in mogen steunen. Je zou bijvoorbeeld ervaren collega's kunnen regelen die mee willen kijken met collega's die het te complex vinden."

Lees ook

Wie zijn de mensen achter 'voltooid leven'?

In de serie 'Oud en weer gelukkig' kwamen ouderen aan het woord die vertelden waarom het leven voor hen betekenis verloor. Ze vonden het een periode lang 'mooi geweest' maar kregen door min of meer toevallige omstandigheden de zin in het leven weer terug. Theo van Duin (102 jaar) verwoordde het zo: "Ik was een keer bij de dokter en hij zei: Toen je 90 was had je het aan je nieren, toen je 100 was ook en nu je 101 bent is dat nog steeds zo. Het is stabiel bij jou, als je zo doorgaat kun je wel 110 worden."

Van dat vooruitzicht schrok Theo. "Ik wil helemaal geen 110 worden. De dokter zei: wil je dood dan? Ja, zei ik. Ik geloof wel dat ik dood wil, want het leven is zinloos, zoals het nu is. Niet alleen je vrienden en tijdgenoten zijn dood, maar er zijn zoveel andere dingen die verlangen naar de dood. Ik sta op en ik doe alles wat een eenzame man kan doen, maar het is zinloos." Nadat Theo het verzoek kreeg mee te werken aan een Alzheimer-onderzoek en zijn hersens te doneren aan de wetenschap kreeg het leven voor hem weer meer zin. Dat geldt niet voor alle mensen, sommigen blijven een stervenswens hebben.

Bekijk hier de TV reportage

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Kans op een asteroïde inslag op aarde wordt steeds groter, maar volgens deze ruimtespecialist hoeven we niet bang te zijn

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant