Demonstranten hopen op hulp Europa: ‘Wat in Roemenië gebeurt mag niet’

Na Polen en Hongarije lijkt Roemenië het volgende zorgenkind van de EU te worden. Nadat vorig weekend een groot protest tegen corruptie eindigde in een veldslag tussen demonstranten en gendarmerie, lijkt de geest uit de fles.

De demonstranten hopen dat de Europese leiders hen tegemoet komen in de strijd tegen corruptie en het uitkleden van de rechtsstaat. Zeker omdat Roemenië in januari het halfjaarlijkse voorzitterschap van de Europese Unie overneemt.

“We hadden een soort enthousiasme, meer dan enthousiasme. Een soort elektriciteit. Je voelt dat je iets wil zeggen, dat je een identiteit krijgt als massa,” zo verwoordt de Roemeense Mira Feticu de sfeer tijdens de demonstratie op vrijdag 10 augustus, nog voordat het uit de hand liep.

Honderden gewonden

Nadat enkele voetbalhooligans zich tussen de 200.000 demonstranten hadden gemengd en stenen gooiden naar de politie, werd het protest hardhandig neergeslagen met behulp van traangas en waterkanonnen. Meer dan 400 demonstranten raakten gewond.

Schrijfster Feticu, dertien jaar geleden voor de liefde naar Nederland gekomen, maakt onderdeel uit van de Roemeense diaspora. Veel demonstranten waren vanuit het buitenland teruggekeerd naar Boekarest om deel te nemen aan de protesten. Ze schrok van het geweld. “Het feit dat de regering zo iets  kan doen. Dat de stem van de bevolking blijkbaar niet gehoord mag worden. Dat is heel erg.”

'Hij hoort in de cel' 

De woede richt zich op Liviu Dragnea. Officieel is hij slechts de voorzitter van de sociaaldemocratische partij (PSD), de grootste regeringspartij. Maar in de praktijk heeft hij de touwtjes in handen in de Roemeense regering.

In juni werd hij veroordeeld tot 3,5 jaar cel voor machtsmisbruik. Hij liet twee partijmedewerksters betalen van overheidsgeld. Eerder heeft Dragnea al eens een jaar voorwaardelijke celstraf gekregen voor stembusfraude.

“Zo iemand hoort niet in de politiek, zo iemand hoort in de cel. Ik weet niet of hij in het boek van Orwell of Jonathan Swift hoort, maar niet in de werkelijkheid in Roemenië,” vindt Feticu.

‘Parallelle staat’

Vooralsnog weet Dragnea echter uit de cel te blijven. Sterker nog: zijn partij voert een verbeten strijd tegen de belangrijkste corruptiebestrijders in het land. Onlangs werd de belangrijkste voorvechtster van de strijd tegen corruptie, Laura Kovesi, ontslagen. Volgens Dragnea maken zij en haar voormalige collega’s deel uit van een ‘parallelle staat’ die Roemenië probeert te ondermijnen.

Ook probeert de regering wetten in te voeren die het lastiger maken om corrupte politici te bestraffen. Zo werd er vorig jaar hevig gedemonstreerd tegen een wet die corruptie tot 45.000 euro zou legaliseren, en zijn er nu voorstellen om  de duur van een strafrechtelijk onderzoek te beperken tot één jaar, waarbij hoger beroep alleen mogelijk is als er nieuwe informatie is.

Demonstraties

Vorig weekend was de maat voor een deel van de Roemenen vol. Ondanks het geweld op vrijdag, volgde er op zaterdag opnieuw een grote demonstratie en sindsdien is er in Boekarest elke dag op kleinere schaal gedemonstreerd. Nieuwe grote demonstraties worden verwacht.

Alexandru Coita, oud-staatssecretaris van Transport en nu politiek analist in Roemenië, verwacht dat een val van het zittende kabinet mogelijk is. “De coalitie heeft een motief om een regering te vormen met een breder draagvlak. Zeker in het licht van het komende EU-voorzitterschap. Dan kan de regering geen controverse gebruiken.”

Mira Feticu hoopt dat de EU zich met Roemenië gaat bemoeien, net als het met Hongarije en Polen doet. De Unie probeert stappen te zetten tegen het uitkleden van de rechtsstaat in die landen. “Wat in Roemenië gebeurt mag niet, je hoopt dat Europa iets terugzegt.” De Groene fractie in het Europees Parlement heeft de Europese Commissie opgeroepen om in gesprek te gaan met de Roemeense regering.