Defensie wist het, de Kamer niet: onderzoek naar burnpits lag jarenlang op de plank

Onderzoeksorganisatie TNO kreeg in 2012 de opdracht van het ministerie van Defensie om de gevaren van burnpits te onderzoeken. De resultaten van dat onderzoek zijn alleen nooit openbaar gemaakt.

Het rapport van TNO dateert van maart 2013, maar is tot nu toe niet actief naar buiten gebracht door het ministerie van Defensie. Volgens toxicoloog Martin van den Berg, die op verzoek van EenVandaag het rapport bekeek, is de uitkomst duidelijk: "Er is een verhoogd risico voor mensen die in aanraking zijn gekomen met burnpits op een missie."

Burnpits

Tijdens missies wordt al het afval verbrand in kuilen, omdat het te gevaarlijk is om het daar achter te laten. Het onderzoeksinstituut heeft een burnpit gesimuleerd en daar onder andere plastic afval, verfblikken en isolatiemateriaal in verbrand.

"Je ziet bij de verbranding stoffen ontstaan die slecht zijn voor je gezondheid, zoals PAK's en chloor in hoge concentraties. TNO heeft ook onderzoek gedaan met longcellen en dan zie je ook dat daar schade ontstaat. Je kan dus concluderen dat deze stoffen ervoor zorgen dat de kans groot is dat je problemen krijgt met je longen", zegt Van den Berg.

Gezondheidsklachten

Ferre van de Nadort is jurist en staat honderden militairen bij die klachten hebben nadat ze in aanraking kwamen met die zogenaamde burnpits. Veel van zijn cliënten hebben longziektes, maar ook andere gezondheidsklachten zoals hartproblemen. Hij deed eerder een Wob-verzoek bij Defensie waarbij hij alle documenten over burnpits opvroeg, maar daar zat dit onderzoek niet bij.

"Het verbaast me dat dit onderzoek nu nog boven water komt. Zaken weglaten of niet volledige rapporten verstrekken, dat vind ik toch een vorm van achterhouden. En ik denk dat je daar niet goed aan doet."

Onderzoek

Tweede Kamerlid Isabelle Diks van GroenLinks had dit rapport graag ontvangen, ook omdat er voortdurend over de gezondheid van militairen is gesproken. "Wat mij eigenlijk verbaast in deze zaak is dat de minister bij het eerste gesprek in de Tweede Kamer over de burnpits heeft aangegeven dat ze onderzoek gaat doen. Een beetje met de bijklank alsof zij niet wist dat het onderzoek van TNO dus al 7 jaar op de plank ligt."

Diks gaat de minister om opheldering vragen. "Waar ik Defensie op aanspreek, is dat op het moment dat informatie vrijkomt, dat beter inzicht geeft in welke positie wij onze militairen brengen, dan moet die informatie gewoon meteen gedeeld worden en niet jarenlang op de plank blijven liggen. Het gaat om de gezondheid van onze medewerkers."

Ander doel

Defensie laat weten dat de zorg voor het personeel hoog in het vaandel staat. "Als mensen ziek zijn, is dat altijd erg, ongeacht de vraag waar het door komt. We trekken ons het lot aan van onze mensen of ze nu actief dienen of veteraan zijn." Volgens Defensie was het doel van het TNO-onderzoek niet om de gevolgen van de burnpits voor de gezondheid van de medewerkers te onderzoeken.

"Het onderzoek is verricht om te bekijken hoe het beste de uitstoot van een burnpit kan worden gemeten. Het TNO-rapport is wel opgenomen in het literatuuroverzicht van het Coördinatiecentrum Expertise Arbeidsomstandigheden en Gezondheid (CEAG) dat in april 2019 is aangeboden aan de Kamer, met name omdat het inzicht geeft in de samenstelling van verbrandingscomponenten bij vuilverbranding."