De verkiezingen win je in Rosmalen en Purmerend

Wie ons land echt wil leren kennen, moet zich niet focussen op de extremen, maar eens uitstappen in een doodgewone middelgrote plaats. Dat geldt zeker voor politici, want op die plekken win je verkiezingen. In kleine en middelgrote plaatsen. Het Middenland.

Na de Europese Verkiezingen in 2009 ging sociaal geograaf Josse de Voogd in Nijmegen op zoek naar de stembureaus met de meest opvallende uitslagen. Hij zag grote verschillen:  niet alleen de uitslag maar ook de wijken zelf verschilden enorm. Rolluiken in PVV-wijken en bakfietsen in de wijk met de meeste GroenLinks-stemmers. Sociale en ruimtelijke segregatie.

Middenland 

Inmiddels heeft Josse de Voogd op één na alle gemeenten van Nederland bezocht, voornamelijk met de fiets. “Met de intercity reis je zo voorbij het grootste deel van Nederland. Maar daartussen woont het grootste deel van de Nederlanders, ruim 50 procent.

Slechte of goede wijken in de stad vallen vaak op in statistiek en het stadsbeeld, terwijl het verhaal in het midden vaak verspreid plaatsvindt. Daar spelen heel andere problemen. Krimp, verdwijnende banen en een middenklasse die het moeilijk heeft. “Het Middenland heeft het op wereldschaal natuurlijk behoorlijk goed, maar staat wel degelijk onder druk. Sociale voorzieningen, denk aan huurwoningen, toeslagen en zorg, worden uitgekleed en vaak beperkt tot de onderlaag. Banen worden geautomatiseerd, geflexibiliseerd of naar het buitenland verplaatst”, aldus De Voogd.

De bloei van de grote steden betekent in veel gemeenten dat hoger opgeleide jongeren wegtrekken en de bevolking vergrijst. Terwijl de stad yuppificeert, neemt in een ring rond de steden het aandeel mensen met lagere inkomens of een migrantenachtergrond toe.

Bubbels

Ook de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid onderschrijft deze trend. Onderzoeker Mark Bovens ziet dat hoogopgeleide kosmopolitische wereldburgers verder samenhokken en zich op die manier afsluiten van de laag en middelbaar opgeleiden. “We zien dat de Tweede Kamer voor 97 procent uit hoogopgeleiden bestaat, terwijl slechts 30 procent van de Nederlanders een hogere opleiding heeft.”

“Het is dan wel de vraag of die hoogopgeleide Kamerleden wel weten wat het speelt. Daar spelen andere dingen dan in de leefwereld van laag en middelbaar opgeleiden omdat Kamerleden die zorgen niet zo voelen. Kijk voorbeeld naar de EU, daar zijn de lusten en lasten ongelijk verdeeld,” aldus Bovens.

Verder in de serie Het Middenland: Aflevering 2: Wie is de Middenlander? Aflevering 3: Economische onderzekerheid voor de middengroep. Aflevering 4: Achteruitgang in de wijk. Aflevering 5: As goes het Middenland!

Over Josse de Voogd:

Josse de Voogd is electoraal geograaf en werkt als zelfstandig onderzoeker. Hij werkte onder andere voor de UvA en het Sociaal Cultureel Planbureau. Van zijn hand verscheen onder andere het boek ‘Bakfietsen en Rolluiken, de electorale geografie van Nederland’ (Bureau de Helling, 2011), een studie naar de electorale geografie van Europa ('Redrawing Europe's Map', World Policy Journal, 2014) en de publicatie 'Het ongelijkheidsdebat in land en stad' (Ministerie van Binnenlandse Zaken, 2015).