De tweedeling in de samenleving is niet weg na corona: het was er al veel langer, maar viel toen minder op

De polarisatie rond vaccineren legt al bestáánde verdeeldheid bloot, zegt hoogleraar Sjoerd Beugelsdijk. De scheidslijnen waren volgens hem al nadrukkelijk aanwezig. Juist aan de problemen die ons al verdeelden, moeten we nu gaan werken, zegt hij.

"Corona gaat weg, maar we moeten niet denken dat de polarisatie ook weggaat", zegt hoogleraar economie en bedrijfskunde Beugelsdijk en schrijver van het boek 'De verdeelde Nederlanden'. "Daar moeten we wel wat aan doen!" Dat een groot deel van de Nederlanders nog steeds met 'de ander' wil praten, maakt hem wel hoopvol, net als de nieuwe plannen van het kabinet.

Corona als contrastvloeistof

Wat het coronavirus volgens Beugelsdijk vooral heeft gedaan, is bestaande tegenstellingen scherper aan het licht brengen. "Vaste contracten versus tijdelijke contracten, ondernemers versus mensen in loondienst, hoogopgeleid versus laag opgeleid", het is een opsomming van tegenstellingen die hij zonder veel moeite opnoemt.

"Corona heeft een enorme impact, maar het doet ook iets anders: het werkt als een contrastvloeistof", legt hij uit. "Die verschillen maken het nu alleen veel scherper. Het is nu voor iedereen duidelijk hoe verdeeld de samenleving is."

Actie uit de samenleving

Het brengt hem tot de uitspraak dat na corona de polarisatie niet ook zomaar verdwijnt. Daarvoor is actie vanuit de samenleving nodig. Hij is om die reden blij met de uitkomst van het onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel, waaruit blijkt dat we massaal verlangen naar een hechtere samenleving.

Dat 82 procent van de mensen uit het onderzoek elkaar ondanks grote meningsverschillen en levensvisies nog steeds wil blijven zien, biedt wat hem betreft perspectief. "Ik ben hoopvol", zegt hij nadrukkelijk.

'Zij moeten zich aanpassen'

Opvallend genoeg vindt slechts een kwart van de panelleden dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor het verkleinen van de kloof. Beugelsdijk ziet dat toch als een 'mooi aangrijpingspunt'. "Het grootste deel van Nederland zit in het midden, de flanken zijn verantwoordelijk voor polarisatie. 'Dus waarom zou ik me aangesproken voelen? Zij moeten zich aanpassen'. Maar dat denken de flanken dus ook", legt hij uit, dat juist zíj het goed zien.

"Wat ik interessant vind, is de bereidheid om ménsen te blijven zien, te praten, vragen te stellen. Dat is een ingewikkelde combinatie. Het grote midden denkt automatisch dat het niet om hen gaat. De overheid is degene die het voorbeeld moet geven en met nieuw beleid moet komen."

Polarisatie 'gezien door de politiek'

Een groot deel van de tegenstellingen moet dus vooral politiek worden opgelost, vindt hij en hij ziet wat dat betreft ook in Den Haag verandering. "Het kabinet gaat nu voortvarend te werk. Kansenongelijkheid staat hoog op de agenda. De scheidslijnen tussen sociaal economisch succesvol zijn en geen enkele kans krijgen; daar wil je wat aan doen, zodat ook anderen die minder gelukkig worden geboren dezelfde kans krijgen."

"Wat ze nu aan plannen hebben maakt me hoopvol. Kinderopvang beschikbaar voor iedereen, het afschaffen van belastingvoordelen door de jubelton, de verhuurdersheffing weg, de brede brugklas. Het zijn veelbelovende dingen die kansengelijkheid weer bevorderen. Polarisatie is gezien en wordt nu aangepakt."

Ombuigen

"We moeten de discussie ombuigen. Politiek gaat dieper: het gaat niet alleen over 2G en prikpolarisatie, maar over het bevorderen van kansengelijkheid, het tegenkomen van andersdenkenden, het kweken van begrip."

"Hopelijk gaat het ombuigen in Nederland. Het had eerder moeten gebeuren en we zijn er nog niet. Maar het wordt onderkend en breed gedragen dat we het probleem moeten aanpakken."