Zaterdag is het 20 jaar geleden dat twee vliegtuigen het WTC invlogen. Echtpaar Briels en Montiano Blom strandden die dag in het Canadese Gander. De gruwelijke dag is voor hen ook altijd verbonden met het warme onthaal van de dorpsbewoners.

Kunstenaar Clemens Briels en zijn vrouw Jenny waren die dag op weg naar New York voor de opening van zijn tentoonstelling. "Op een gegeven moment bleven we maar om New York heen cirkelen. Iedereen keek elkaar aan en er werd niet veel verteld", herinnert Clemens zich.

Derde wereldoorlog

"Toen kregen we te horen dat we een noodlanding gingen maken in New Foundland omdat America 'under attack' was." Een angstig moment voor de inzittenden. "Er was paniek. Voor ons was de derde wereldoorlog uitgebroken. We wisten verder niets."

Jenny en Clemens Briels
Bron: EenVandaag
Jenny en Clemens Briels

Het overkwam ook consultant Montiano Blom. Hij vloog die dag van Londen naar Houston met een overstap in Chicago. "Op een gegeven moment kwam de piloot op de intercom met, ik vergeet die woorden nooit: 'We have a healthy plane'. Dus, maak je geen zorgen, er is niks mis met vliegtuig. Het tweede wat hij zei was: 'We have a situation in the US'." Ook hij maakte een noodlanding op het vliegveldje van Gander. "Daar stonden 38 gestrande vliegtuigen in een file op de landingsbaan."

Hartverwarmende gastvrijheid

De reizigers moesten daar 24 uur wachten omdat het Amerikaanse luchtruim afgesloten was. In totaal strandden zo'n 7.000 reizigers in het 9.000 inwoners tellende dorpje. Schoolbussen vervoerden hen van het vliegveld naar kerken, scholen en kazernes in Gander en omliggende dorpen. Daar werden ze opgevangen.

Clemens en zijn vrouw kwamen in een sportzaal van een middelbare school terecht. Ze hadden helemaal geen bagage bij zich. "Het Leger Des Heils kwam met verhuisdozen met ondergoed, drogisterijen brachten tandpasta en tandenborstels. De vrouwen kwamen met tien soorten soep, tien soorten rijst, twintig salades."

info

Musical naar Nederland

In november gaat de Nederlandse versie van de Broadway- en West End-hit Come From Away in premiere. De musical is gebaseerd op het waargebeurde verhaal over de bewoners en gestrande reizigers in het kleine Canadese stadje Gander. 10 jaar na de aanslagen van 11 september 2001 vormde dat de basis voor de voorstelling op Broadway. Nu, 20 jaar na de aanslagen, komt de musical dus ook naar Nederland.

Een tekening als bedankje

"We werden door mensen ook opgehaald om bij hen thuis te gaan douchen. Allemaal gratis. Er werd zelfs voor ontspanning gezorgd. De hospitality van de gemeenschap daar was hartverwarmend", vertelt Clemens. Als dank voor de ervaren gastvrijheid heeft Clemens in de school toen een tekening gemaakt, die nu nog steeds ingelijst in de bibliotheek hangt.

Montiano kwam terecht in een klein kerkje van het Leger des Heils in Gambo, een half uur buiten Gander gelegen. Ook voor hem was dit een hele bijzondere ervaring. "Het mooie is dat in die paar dagen zich in 'no time' een soort community vormde. Dat je met een een groep van 200 totaal onbekenden die 5 dagen samen zo goed kan doorkomen. Zonder dat er een kwaad woord valt."

Bekijk ook

Maar één werkende telefoon

Montiano nam met een klein clubje de organisatie op zich om ongeregeldheden te voorkomen. Zo was er bijvoorbeeld maar één werkende telefoon in de kerk, omdat de Europese mobiele telefoons niet werkten. "Dus organiseerden we een kantoortje waar iemand in privacy kon bellen. Ook regelden we hoe je aan medicijnen kon komen, wie wanneer en waar kon douchen, hoe kleren te wassen. Dat ging eigenlijk heel natuurlijk en vanzelfsprekend."

Montiano Blom
Bron: EenVandaag
Montiano Blom

Clemens herinnert zich dat er in het begin weinig bekend was over de aanslag onder de gestrande reizigers. "Er was geen telefoonbereik, er waren maar een paar computers op de school, je zag wel wat beelden, maar de totale info zoals je die in Nederland had, ontbrak. Misschien werd de info ook van ons vandaan gehouden. Of wilden we het niet zien. We zaten ook in 'the middle of nowhere'."

Bekijk ook

Trieste aangelegenheid, mooie herinneringen

Voor zowel Clemens als Montiano was hun verblijf in en rondom Gander een hele ingrijpende ervaring. Beiden hebben nog steeds contact met mensen die ze toen ontmoet hebben. Clemens kon er de eerste jaren niet over vertellen. "Je realiseert je wat had kunnen gebeuren. Je had ook in één van die vliegtuigen kunnen zitten."

Voor Montiano was 9/11 een trieste aangelegenheid, maar aan de andere kant heeft hij ook hele mooie herinneringen aan zijn verblijf in Gambo. "Het is een gemeenschappelijke ervaring die je deelt. Je sliep daar allemaal op één zaal, op bankjes of stretchers die gebracht zijn door de lokale bevolking. Je moet die dagen met elkaar zien door te komen. Bij ons is dat goed gegaan, zonder ruzies en vechtpartijen. Heel bijzonder."

Bekijk hier de reportage over dit onderwerp

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.