radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
  1. Homepage
  2. De gevolgen van opruimwoede bereiken de – inmiddels overvolle – kringloopwinkels

De gevolgen van opruimwoede bereiken de – inmiddels overvolle – kringloopwinkels

  1. 23-01-2019 14:16
  2. Binnenland
  3. Auteur: Famke van Montfoort
De gevolgen van opruimwoede bereiken de – inmiddels overvolle – kringloopwinkels
Bron: ANP

Medewerkers van tweedehands winkels zien een vloedgolf aan donaties binnenkomen. De gebruikte spullen hopen zich massaal in Nederlandse kringloopwinkels op. "We hebben de achterkant van de winkel moeten dichtdoen, want we konden de stroom niet meer aan."

"Sinds kerst is het zo extreem druk dat we het niet meer aankunnen. Het magazijn staat tot aan de nok gevuld met dozen die nog moeten worden uitgezocht", vertelt Mariette Hoeve van De Kringloper Naarden. Meer en meer afgedankte kleding, huisraad en meubels vinden hun weg naar een van de honderden kringloopwinkels in ons land. Waarom? Nederland is massaal aan het ontspullen geslagen.

Afdankertjes etaleren?

Misschien ken je het: het is kerstvakantie en er is eindelijk tijd om de rommelkamer, dan wel vliering, dan wel propvolle ladekast op te ruimen. Op de laatste vakantiedag draag je tassen oude truien, boeken, en bloempotten naar de inbrengbalie. Daar neemt een medewerker gehuld in fleece alles blij in ontvangst, om het afgedankte speelgoed en schoenen uit te zoeken en in de etalage tentoon te stellen.

De kans dat de afdankertjes daadwerkelijk geëtaleerd worden is alleen klein. Kringloopwinkels zijn blij met donaties, maar komen er momenteel in om. "Het voelt als druk", vertelt Hoeve. "We weten niet hoe we het moeten doen. De piek begint na de kerst, en rond oud en nieuw is het altijd erg druk, maar het stopt normaal weer zodra de scholen beginnen. Nu is er geen dip in zicht."

Kwaliteit en meuk

De kwaliteit van donaties varieert. "Veel mensen denken dat hun oude rommel nog verkoopbaar is", vertelt Leonie Reinders, woordvoerder van de Branchevereniging Kringloopbedrijven Nederland (BKN). "Ze denken: het bankje zit nog steeds lekker, maar soms kan die oude meuk beter rechtstreeks naar de vuilverbranding. Aan een doorgezakt bankje dat onder de vlekken zit heeft niemand wat." Filosoof Bas Haring noemt dit de 'illusie van nut': het is natuurlijk ook schuldelozer weggooien wanneer je denkt: dan heeft iemand anders er misschien nog iets aan.

Misschien is het de sjieke Gooische ligging, maar in de kringloop in Naarden is het een ander verhaal. "Uit containers van de gemeente komen soms schilderijen die direct naar onze veiling in Naarden mogen", vertelt Mariette Hoeve. "Dat is opmerkelijk, want vroeger gebeurde zoiets nooit. Mensen gooien echt mooie dingen weg."

Inspirerende series

De weken na de kerstvakantie blijven mensen tassen en dozen met spullen brengen. "Afgelopen zaterdag was het enorm druk, en het zijn waardevolle spullen die worden ingeleverd", vertelt Hoeve. "We draaiden met 800 betalende bezoekers goed. Dat hoort eigenlijk niet in januari."

Vorig jaar was het ook al inbrengdrukte alom. Op de eindejaarsdagen van 2017 werd de vijfdelige docu-serie Het succes van de kringloopwinkel uitgezonden. Een van de afleveringen was gewijd aan het thema ontspullen. "Daarna zagen we een enorme stijging aan donaties", zegt Eva Zentveldt van Kringloopwinkel RataPlan, onder andere gevestigd in Haarlem.

Marie Kondo

Op nieuwjaarsdag 2019 verscheen de Netflix-serie Tidying Up with Marie Kondo, met daarin een hoofdrol voor de befaamde Japanse opruimgoeroe. De ranke Kondo fladdert door volle Amerikaanse huizen en raakt af en toe iets aan om het 'wakker te maken'. Ze adviseert bewoners al hun kleding op een hoop te gooien, T-shirts te vouwen in geometrische vormen en boeken te bedanken voor de gedane arbeid.

Het idee: je stelt jezelf bij ieder item de vraag: 'Does it spark joy?', zodat je alleen overhoudt wat echt nodig is. De belofte? Dat je lichter leeft en gelukkiger bent in je opgeruimde huis. Eva Zentveldt denkt dat ontspullen door programma's als deze steeds meer in zwang raakt. "Dergelijke series hebben invloed op bewustwording, ook van consumenten." Maar of het nu door series als deze komt? Hoeve, van de kringloop in Naarden, weet het niet. "Na kerst en Koningsdag ruimen mensen veel op. Misschien zijn deze programma's wel op het juiste moment gekomen."

Lees ook

Opruimwoede

"Een van mijn collega's is besmet met het Marie Kondo-virus, tot aan de laatjes aan toe", vertelt Hoeve. "Ze heeft heel veel weggedaan en zoekt nu steeds mandjes om dingen in op te bergen." Die collega haalt bij de overvolle kringloop haar hart op, net als veel klanten. Er wordt veel gedoneerd, maar ook meer verkocht. BKN onderzocht de omzet van de bij hen aangesloten kringloopwinkels: in 2014 was dit 77,5 miljoen, in 2017 95 miljoen. Waar komt dat steeds groter wordende aanbod vandaan? Volgens Reinders noemt de economische en financiële voorspoed als reden. "Veel consumenten zijn geneigd hun oude spullen de deur uit te doen en er nieuwe voor in de plaats te kopen. De 'oude rommel' wordt naar de dichtstbijzijnde kringloopwinkel gebracht."

Ook filosoof Bas Haring legt de verklaring voor de opruimwoede bij koopgedrag. "Klanten worden gechanteerd door reclamemakers. Van alle kanten krijgen wij prikkels om onze portemonnee te trekken. Doen we dat niet dan zouden we niet gelukkig worden. Tussen de impuls en de daadwerkelijke aankoop zou je 1 à 2 weken in moeten lassen. Wil je het dan nog steed en word je er gelukkig van? Dan koop je het. Maar op koopjacht heb je meestal een roze bril op. Die bril afzetten is voor de meesten onder ons lastig. Eigenlijk zou je bij elke aankoop moeten overwegen: vind ik dit echt mooi en heb ik het echt nodig?"

Kringloop als vuilnisbelt

Maar mag kleding die niet langer 'joy' brengt nu niet meer naar de kringloop? Dat ligt er aan; kleding verkoopt nog altijd het best. Wel hebben kringloopwinkels vaak voornamelijk behoefte aan wasmachines, koelkasten en drogers. En spullen waarvan al veel exemplaren in de etalage of het magazijn staan worden inmiddels vaak geweigerd. Het resultaat: 's nachts dumpen mensen hun afdankertjes voor de poort van de kringloop. Daarmee zijn sommige kringlopen vuilnisbelten geworden.

Dus wat te doen na het omkieperen van lades, op zoek naar een leeg huis en levensgeluk? Tijdens het doneren van afgedankt goed kun je je afvragen: 'Does it spark joy' voor een ander, of is het klaar voor de vuilnisbak?

Tv-reportage De gevolgen van opruimwoede bereiken de – inmiddels overvolle – kringloopwinkels

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Moet btw op energie lager? Deze deskundigen denken dat oplossing tegen energiearmoede ergens anders ligt

  1. 09-04-2025 17:29
  2. Klimaat en energie
  3. Auteur: Fleur van Benten
Moet btw op energie lager? Deze deskundigen denken dat oplossing tegen energiearmoede ergens anders ligt
Energie-expert Gwen Jansen van Milieu Centraal en energiecoach Claar Wachter
Bron: EenVandaag

De Consumentenbond doet vandaag een oproep in de Tweede Kamer: verlaag de btw op elektriciteit om de energierekening financieel behapbaar te houden. Maar is dat de oplossing? "Tijdelijke pleister."

De energierekening: voor veel mensen is het een grote zorg. Daarom roept de Consumentenbond op om het btw-tarief voor energie van 21 procent naar 9 procent te verlagen.

Hoge rekening profiteert

Dat er iets moet gebeuren is duidelijk, ook volgens energie-expert bij Milieu Centraal Gwen Jansen. Maar het voorstel van de Consumentenbond is volgens haar maar 'een tijdelijke pleister'. Daarbij is het vooral voordelig voor mensen die al veel stroom gebruiken, en niet voor mensen die juist proberen de energierekening laag te houden omdat ze al moeite hebben met betalen.

"Dit voorstel is eigenlijk vooral goed voor de mensen met een hoge energierekening, want die profiteren het meest", vertelt ze. "Maar juist de mensen die het heel hard nodig hebben, maar een lagere energierekening hebben, profiteren minder. Dus wij zijn voorstander van meer structurele maatregelen."

Beter isoleren

Minder btw betalen klinkt als een goed idee, maar houdbaar is het niet volgens Jansen. "Want uiteindelijk gaat die btw weer omhoog, dus je kan beter kijken hoe deze mensen op de langere termijn geholpen kunnen worden."

Maar er zijn volgens de energie-expert wel andere maatregelen die genomen kunnen worden om de energierekening betaalbaar te houden. "Verreweg op één staat het beter isoleren en ventileren van de woningen. Energie die je niet verbruikt hoef je ook niet te betalen. 2 op de 3 woningen zijn nog slecht geïsoleerd en 9 op de 10 slecht geventileerd. Dat zorgt voor veel hogere kosten dan nodig is."

Bekijk ook

Inzet energiecoaches

Maar volgens Jansen kunnen zogenaamde energiecoaches ook een groot verschil maken. Dat terwijl in bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam de huis-aan-huisbezoeken met de energiecoaches worden stopgezet. "Uit onderzoek van TNO blijkt heel duidelijk dat energiecoaches, heel goed werk leveren en dat zij de maatschappelijke kosten ook op termijn heel erg laag kunnen houden. Ook voor de gezondheid van heel Nederland is dat goed."

Het is een laagdrempelige manier om mensen te helpen, zegt Jansen. "Je ziet dat heel veel energiehulp mensen nog niet bereikt. De deuren blijven dicht, vooral bij mensen die de energierekening niet kunnen betalen. Daar is schaamte en wantrouwen. Hoe kom je daar wel binnen? Door heel dicht bij deze mensen te staan." Volgens de experts is dat het geval met energiecoaches. "Die werken ook vaak met vrijwilligers uit de buurt, die wel binnenkomen bij deze mensen."

Radiatorfolie, douchetimers en tochtstrips

Claar Wachter is zo'n energiecoach bij organisatie !WOON die bewoners in Amsterdam bijstaat. Zij weet precies waar ze op moet letten als ze bij mensen over de vloer komt, en heeft een aantal trucjes die ze altijd aanbeveelt. Bijvoorbeeld een timer voor in de douche: "Na 5 minuten geeft die een geluid als een sirene." Of folie achter de verwarming: "Dat zorgt dat je niet de buitenmuur verwarmt, maar dat alles binnen blijft."

En zo kan ze nog even verder gaan: tochtstrips, de instellingen van de cv-ketel en zelfs de brievenbus komen aan bod bij haar huisbezoeken. Daar ziet ze ook wat de hoge rekening met mensen kan doen. "Ik kom ook wel bij mensen die hun verwarming niet aan durven te zetten vanwege de energierekening. Dat is ook niet goed voor de gezondheid."

Bekijk ook

'Het is altijd zinvol'

Het werk van Claar wordt gewaardeerd door de mensen die het nodig hebben. "Mensen zijn blij als ik uitleg hoe de verwarming werkt: dat je niet de radiatoren aan en uit moet doen, maar de thermostaat moet gebruiken. Of mijn uitleg over de radiatorfolie of over ventileren. Het is altijd zinvol, ook als het alleen is om mensen gerust te stellen dat ze het meeste goed doen."

Een lagere btw is volgens Claar helemaal niet zo'n slecht idee. "Er zit nu wel heel veel belasting op voor de consument, dus ik ben het wel eens met de redenatie." Verder is de energiecoach het met Milieu Centraal eens dat goede isolatie in woningen de meest duurzame oplossing is. "Dat scheelt enorm."

Investeren in energiehulp

Helemaal tegen het idee van de Consumentenbond is Jansen van Milieu Centraal overigens niet. "Elke poging om te zorgen dat die energierekening betaalbaar wordt, is hartstikke goed want het is heel erg nodig. Maar", gaat ze verder, "wij denken dat er een betere maatregel is."

"Wij zijn er groot voorstander van dat het energiehulp-werkveld eigenlijk versterkt wordt om hun werk nog beter te kunnen doen. Dat ze de tools krijgen, de content, de kennis om de mensen ook structureel te kunnen helpen", sluit ze af.

Moet btw op energie lager? Deze deskundigen denken dat oplossing tegen energiearmoede ergens anders ligt

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ontslagronde bij Tata Steel, maar kan Europa wel zonder eigen staalfabrieken? 'Nodig voor schepen en tanks'

  1. 09-04-2025 16:27
  2. Buitenland, Geld en werk
  3. Auteur: Kamal van de Pol
Ontslagronde bij Tata Steel, maar kan Europa wel zonder eigen staalfabrieken? 'Nodig voor schepen en tanks'
Werknemers van Tata Steel aan het werk
Bron: ANP

Terwijl China en de Verenigde Staten met importheffingen naar elkaar gooien, is er slecht nieuws uit IJmuiden. Mede dankzij die importheffingen zit Tata Steel in zwaar weer. 1 op de 5 medewerkers gaat zijn baan verliezen. "Speelt al heel lang bij Tata."

Tata Steel heeft het, net als andere Europese staalbedrijven, al jarenlang moeilijk. De recente importheffingen van Amerikaanse president Donald Trump van 25 procent op Europees staal zijn maar een van de vele uitdagingen, ziet ook Ron Stoop, strategisch analist geo-economie aan het Haags Centrum voor Strategische Studies.

Concurrentie vanuit China

"Allereerst is er hele hoge concurrentie vanuit China op dit moment", legt hij uit. Dat komt volgens Stoop door het industriebeleid van China, daar wordt erg ingezet op de zogenaamde maakindustrie maar neemt de consumptie minder toe. Dus er wordt heel veel gemaakt in China terwijl de vraag niet enorm hoog is.

"Daardoor wordt er vanuit China heel veel staal geëxporteerd. Dat staal komt dus op andere markten terecht, waaronder de Europese." Dat goedkope Chinese staal drukt op de markt, legt Stoop uit, waardoor Europese staalbedrijven minder aantrekkelijk worden. "Er zijn toch veel bedrijven die gewoon staal kopen waar het het goedkoopst is."

Bekijk ook

Energieprijzen en investeringen

Maar ook binnen Europa zijn er grote ontwikkelingen, ziet de analist. "Ten eerste de hogere energieprijzen, als gevolg van onder andere de energiecrisis." Daardoor zijn Europese bedrijven die veel energie gebruiken, zoals de staalindustrie, veel duurder uit. "Die worden gewoon minder concurrerend."

De tweede ontwikkeling is volgens Stoop de energietransitie, staal moet op een groenere manier gemaakt worden. "Daarvoor zijn veel investeringen nodig. Daarbij is het ook zo dat groene productiemethoden op dit moment duurder zijn dan de traditionele methoden", legt hij uit. Bedrijven weten daarom volgens hem niet zeker of ze die grote investeringen gaan terugverdienen.

'Speelt al erg lang bij Tata Steel'

Medewerkers van Tata Steel zijn niet verrast dat er ontslagen vallen. "Dat is een verhaal dat eigenlijk al heel erg lang speelt bij Tata Steel", vertelt een logistiek medewerker. "We moeten natuurlijk naar groen staal toe en daar zijn gewoon impactvolle beslissingen voor nodig, dit is waarschijnlijk er weer één van."

Volgens een andere medewerker van het staalbedrijf moeten de Nederlandse regering en Europese beleidsvormers iets doen om het tij te keren voor Europese staalbedrijven. "China dumpt heel veel staal op de internationale markt. Ik denk ook dat de Europese staalindustrie gesubsidieerd moet worden om overeind te blijven."

Bekijk ook

'Is een algehele trend in Europa'

Voor Stoop is het ook geen verrassing dat Tata Steel met een ontslagronde komt. "Het is een trend, ook in Engeland zijn er staalbedrijven flink aan het snoeien in het aantal medewerkers", vertelt hij. "Je hebt ook andere Europese bedrijven die bepaalde groene staalinitiatieven nu aan het terugschroeven zijn."

Het verschilt volgens de analist enorm per bedrijf wat ze doen om geld te besparen. Zo kunnen bedrijven doorwerken maar geen nieuwe investeringen doen, mensen ontslaan, het bedrijf verplaatsen naar goedkopere plekken of sluiten.

Basisindustrie in Rotterdam

De vraag is hoe belangrijk het nog is dat we staalfabrieken hebben in Europa, want we kunnen het gewoon veel goedkoper halen uit China. Maar volgens Stoop is deze zogenaamde 'basisindustrie' nog steeds nodig. "Belangrijkste is dat die producten weer in andere industrieën verder gebruikt worden, zoals in de hightechindustrie."

Stoop legt uit dat die industrieën zich vaak vestigen waar ze die producten kunnen kopen, zoals in Rotterdam. "Er zijn ook allemaal hightech-bedrijfjes die om die basisindustrie heen zitten. Daar zie je het veel."

Bekijk ook

'Nodig voor schepen en tanks'

Een andere reden waarom Europa - vooral nu - volgens de analist staalfabrieken nodig heeft, is de herbewapening. "Want staal heb je nodig voor schepen en voor tanks. Zonder staal kun je eigenlijk bijna niet beginnen met het maken van defensieproducten."

"Stel je bent in oorlog met China, jij moet schepen maken en China zegt: 'Je krijgt geen staal meer van ons.' Dan heb je wel een probleem natuurlijk", legt hij uit.

Ontslagronde bij Tata Steel, maar kan Europa wel zonder eigen staalfabrieken? 'Nodig voor schepen en tanks'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant