"De afgelopen jaren overleden 100 mensen door dierziekten", zei Frank Wassenberg van Partij voor de Dieren afgelopen vrijdag op NPO Radio 1. De vraag is: klopt dat eigenlijk wel?

Allereerst moeten we weten waar Wassenberg eigenlijk op doelde met zijn uitspraak. Hij legt uit dat zich baseert op het rapport 'Opkomende voedselveiligheidsrisico's' van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid. Dat rapport spreekt over 95 doden door de Q-koorts bacterie, tussen 2007 en 2011. Daarnaast noemt het rapport 4 doden als gevolg van salmonellabacteriën op zalm in 2012. Wassenberg telt daar 3 doden door de listeria-bacterie bij op en komt daarmee op 102.

Duizenden mensen ziek

Het klopt dus dat er de afgelopen jaren ongeveer honderd mensen zijn overleden door dierziekten. Maar er zijn meer ziekten die voortkomen uit de dierhouderij, en ook daar overlijden mensen aan, zegt Arjen van de Giessen, hoofd zoönosen en omgevingsmicrobiologie van het RIVM. Het zijn zoönotische ziekten die hun oorspong vinden in de dierhouderij en uiten zich in virussen, parasieten en bacteriën. Jaarlijks worden daar duizenden mensen ziek van.

Naar schatting overlijden daaraan jaarlijks honderd mensen. "Vooral jonge kinderen, ouderen en zwangeren lopen gevaar", zegt Alfons Olde Loohuis van Q-support, een organisatie die mensen met Q-koorts begeleidt en adviseert. Hij vertelt dat er afgelopen jaar nog 3 mensen overleden als gevolg van chronische Q-koorts.

Feit of fictie?

We beoordelen de bewering van Frank Wassenberg als feit. De afgelopen tien jaar overleden alleen al door de Q-koorts 94 mensen. Maar, daar bovenop komen de 100 doden per jaar als gevolg van bacteriën als salmonella en listeria. Daarmee kom je ruim boven de honderd doden 'in de afgelopen jaren'.

In Berlicum werd afgelopen maand verhit gesproken over een mogelijk azc, met een intimiderend protest tijdens een raadsvergadering als kookpunt. Het plan lijkt hierna in de koelkast gezet: is de gemeenteraad gezwicht voor geweld? "Het is heel complex."

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."