Dat het leenstelsel een mislukking is, daar zijn de partijen het wel over eens. Minder eensgezindheid is er over de 1 miljard die studenten nu als compensatie is beloofd. De PvdA wil een vijfvoud uitgeven, maar dat gaat het CDA veel te ver.

Het ziet er naar uit dat de studentendemonstratie op 5 februari, georganiseerd door vakbond LSVB en de FNV, niet voor een grote verschuiving gaat zorgen. Naar verwachting protesteren zo'n 3000 studenten omdat zij het oneens zijn met het bedrag dat is vrijgemaakt voor de compensatie voor het studeren onder het leenstelsel. Tot dusver staat er in het regeerakkoord een bedrag van 1 miljard voor de compensatie van alle studenten die hebben gestudeerd gedurende het leenstelsel.

Gemiddeld 33.000 euro schuld

Met inmiddels om en nabij 1 miljoen mensen die hebben gestudeerd onder het leenstelsel, gaat men ervan uit dat er voor elke student zo'n 1000 euro compensatie beschikbaar komt. Daar komt bij dat het stelsel nog anderhalf jaar blijft bestaan. Daar zijn studenten boos over, want het komt volgens hen niet in de buurt van de gemaakte schuld. Studenten onder het leenstelsel kregen geen basisbeurs, zoals dat eerder was. Ze moesten dus de hele financiering lenen.

Het CBS berekent dat studenten die daadwerkelijk lenen, een lening aangaan van gemiddeld 700,- euro. Na 4 jaar studeren heb je dan een schuld van ruim 33.000,- euro. LSVB-voorzitter Ama Boahene: "Studenten worden echt opgezadeld met enorme schulden, door een inschattingsfout van de overheid. Duizend euro is echt niets meer dan een fooi."

Grens aan compensatie

Eerder temperde minister Dijkgraaf van Onderwijs de verwachtingen. Hij zei 'echt alle begrip' te hebben voor het protest, maar benadrukte dat hij de ingeplande 1 miljard maar één keer kan uitgeven. Inmiddels lijken de coalitiepartijen ook niet veel af te willen wijken van het miljard.

D66 liet eerder laten weten dat studenten rekening moeten houden met een tegenvallend bedrag. Het CDA is van mening dat er een grens zit aan wat je kunt compenseren.

Oneerlijk

En ander dilemma voor het kabinet is de uitvoering. Met de compensatieregelingen van de Groninger gaswinning en de toeslagenaffaire nog op het netvlies, is de vraag wie er precies straks geld krijgt.

"We zijn nooit voorstander geweest van het leenstelsel, maar als CDA vinden we dat je alle studenten tegemoetkoming moet geven", zegt Harry van der Molen, woordvoerder hoger onderwijs van het CDA. "Er zijn heel veel gezinnen die studenten uit eigen zak geld hebben gegeven. Dat zou ik heel oneerlijk vinden als die studenten over het hoofd wordt gezien."

Grootste onderwijsblunder van afgelopen jaren

Over de hoogte van de compensatie is het CDA minder ruimhartig. Voorlopig neemt de regeringspartij genoegen met het miljard uit het regeerakkoord. De PvdA, die ooit het leenstelsel invoerde, wil nu dat er fors meer gecompenseerd wordt. "Als je studenten wilt compenseren voor misgelopen basisbeurs, dan heb je het over 8 miljard", zegt Kamerlid Habtamu de Hoop. "Wij willen 5 miljard uitrekken voor compensatie. Dat is vijf keer zoveel als het kabinet doet."

Kamerlid Van der Molen is verbaasd over die houding: "Het is de grootste onderwijsblunder van de afgelopen jaren. Dat andere partijen nu roepen dat die compensatie veel te weinig is, voelt een beetje alsof de brandweer aanwijzingen krijgt van een pyromaan."

Hoogte basisbeurs

Een ander probleem is de hoogte van de nieuwe basisbeurs, daar hebben de partijen uiteenlopende gedachten over. De SP zou een bedrag van 700,- euro redelijk vinden. GroenLinks en PvdA hebben het eerder over 400 euro.

De coalitiepartijen willen zich hierover nog niet uitspreken. Wel laat het CDA los dat eerder is gedacht aan een minimum van 300,- euro en maximum van 600,- euro.

In 2024 kozen bijna 10.000 Nederlanders voor euthanasie, 10 procent meer dan in een jaar eerder. Toch zitten er strenge voorwaarden aan verbonden. In deze video leggen we uit hoe het proces precies werkt en waarom veel verzoeken afgewezen worden.

Na de arrestatie van de vermoedelijke Rotterdamse serieschutter, Sendric S., reageerde de buurt opgelucht. Toch voelen sommige wijkbewoners zich na de 3 moorden nog altijd angstig, ziet de stadsmarinier. "Dat gevoel van onveiligheid gaat nog lang door."

Door 3 fatale schietpartijen in nog geen 2 weken tijd stond eind december het leven in het Rotterdamse stadsdeel IJsselmonde even stil. Uit het niets werden 3 mannen op straat neergeschoten. Het zorgde voor een uitzonderlijk advies: 'Ga bij voorkeur niet alleen naar buiten, vermijd donkere plekken.'

Meer ernstige incidenten

Stadsmarinier Wieke van de Haterd was betrokken bij het opstellen van dat advies. Een stadsmarinier is een ambtenaar die vanuit de gemeente werkt aan de veiligheid in de buurt. Van Haterd's werkterrein is IJsselmonde, waar de schietpartijen waren. Een wijk waar de afgelopen jaren het aantal ernstige incidenten is toegenomen, zegt ze.

Na de eerste schietpartij, was nog helemaal niet duidelijk wat er aan de hand was. "Wat maakt dat deze man specifiek is uitgekozen of is het toevallig?" Er werd tegelijkertijd ook onderzoek gedaan naar het wapen. "Toen is ook het tweede slachtoffer gevallen", vertelt ze. Er werden beelden vrijgegeven, maar het leidde nog niet tot de schutter. Het derde slachtoffer viel opnieuw in hetzelfde gebied. "Toen is de link gelegd: het gaat om dezelfde dader."

'Er was echt gevaar'

De politie schaalde volgens Van de Haterd snel op waardoor alle capaciteit beschikbaar was om de schutter snel te pakken. "Omdat er echt gevaar was dat hij weer zou toeslaan." De gemeente en politie kwamen samen tot het advies niet alleen naar buiten te gaan. "Daar hebben we lang over getwijfeld", zegt ze. "Want uiteindelijk gaat het ook uit van een maakbaarheid dat het niet kan gebeuren."

Maar de situatie was uitzonderlijk. "Het was duidelijk wat zich in IJsselmonde afspeelde, er leek echt een verband", legt ze uit. En veel was ook onzeker. Er was veel politie, zichtbaar en onzichtbaar in de wijk. Ook was er veel aandacht voor. "Wat doet dat met zo'n verdachte? Escaleert het meer, wordt de situatie gevaarlijker? Daar moet je toch rekening mee houden."

Bewoners ondersteunen

Na het derde slachtoffer gaat het ineens snel. Er wordt een duidelijke foto vrijgegeven en na een klopjacht kan de politie hem inrekenen. Beelden van de inval circuleren al snel via social media, het gaat om een flat in de buurt van de schietpartijen. De 24-jarige Sendric S. werd er aangehouden, die niet officieel woont in het gebouw. De opluchting is groot. "Omdat je echt bang bent dat er nog andere slachtoffers gaan vallen."

De strafzaak tegen S. begint, over een motief is niets bekend. Wijkmarinier Van de Haterd is nog erg bezig met het organiseren van de nazorg in de wijk. "Het effect van dat gevoel van onveiligheid dat gaat heel lang door", vertelt ze. "We zijn met z'n allen druk bezig om te kijken wat we kunnen doen om de bewoners hierin te ondersteunen".