Niet eerder wilden ze er op televisie over praten. Toch vertelt Hans de Waal Malefijt, een van de drie commandanten die betrokken was bij de Molukse treinkaping, nu zijn openhartige verhaal over de bevrijdingsactie. "Er zijn gewoon onwaarheden verteld en wij hebben ons daar niet tegen kunnen verweren."
Commandant De Waal Malefijt keerde met verslaggever Floris Prenger ruim veertig jaar na het gijzelingsdrama terug naar de plek waar het allemaal begon. "Ik had die hele gijzeling een plekje gegeven. Toch kwam het een jaar of drie geleden allemaal weer naar boven. Als je dan weer hier staat en het spoor en de commandopost ziet: dat gaat je niet in de koude kleren zitten." De ex-commandant zag er veel ellende. "Er vallen slachtoffers, doden. En daarna gaat leven gewoon weer door."
'Geen opdracht om gijzelaar te doden'
De afgelopen jaren kantelde het beeld dat men had van de mariniers. Dat kwam mede door de rechtszaak die in 2014 werd aangespannen door mensenrechtenadvocaat Liesbeth Zegveld en de nabestaanden van twee Molukse kapers. Volgens Zegveld zouden de mariniers excessief geweld gebruikt hebben en zou de Staat opdracht hebben gegeven om de gijzelaars te executeren.
De Waal Malefijt is niet blij dat dat beeld van de mariniers is geschetst. "Ik zou graag willen weten wie die opdracht gegeven zou hebben, want die is bij ons nooit binnengekomen. Op het moment dat wij de aanval moesten inzetten, was onze opdracht heel duidelijk: het bevrijden van de gegijzelden, het aanhouden van de daders en, indien nodig, het uitschakelen van de daders."
Kijk & lees meer:
Moeilijke omstandigheden
Het is natuurlijk de vraag op welk moment het nodig is om tot uitschakelen over te gaan. "Als je je als marinier bedreigd voelt en je niet zeker weet of je tegenstander een gevaar kan opleveren", legt De Waal Malefijt uit.
Volgens Malefijt hebben de beschuldigingen de mariniers veel pijn gedaan. "Als ik alle aantijgingen hoor, over wat we wel of niet gedaan zouden hebben: er werden gewoon onwaarheden verteld. Wij konden ons daar niet goed tegen verweren, omdat er besloten was om details van die militaire operatie niet openbaar te maken." Hij is dan ook blij en opgelucht dat hij eindelijk zijn eigen versie van het verhaal kan delen.
Over De Punt
Van 23 mei tot 11 juni 1977 kaapten negen gewapende Zuid-Molukkers een trein ter hoogte van het dorp De Punt in de provincie Drenthe. De kaping werd beëindigd met een beschieting door speciale antiterreureenheden van het Korps Mariniers en de Landmacht. Deze actie kostte twee gegijzelden en zes kapers het leven.
Er zijn altijd vraagtekens geweest of de doden niet voorkomen hadden kunnen worden. Hebben de mariniers moedwillig Molukkers geëxecuteerd terwijl die al geen bedreiging meer vormden? Heeft de regering in Den Haag misschien zelfs opdracht gegeven om alle kapers te doden? In 2014 werd bekend dat nabestaanden van twee kapers de Staat aanklaagden. Onder leiding van Advocaat Liesbeth Zegveld meenden de nabestaanden dat er voldoende bewijs was dat de kapers van dichtbij zijn geëxecuteerd. De rechtbank in Den Haag heeft afgelopen juli bepaald dat er geen aanwijzingen zijn dat mariniers de gijzelnemers bij de beëindiging van de treinkaping zonder noodzaak hebben doodgeschoten.
Praten tegen zwijgcode in
Om de vraagtekens voor eens en altijd bij het publiek weg te nemen besloten de mariniers, tegen hun zwijgcode in, eenmalig naar buiten te treden met hun verhaal over de treinkaping. Ze benaderden daarvoor Telegraaf-journalisten Silvan Schoonhoven en Olof van Joolen. Schoonhoven vertelt daarover. "Het ging steeds meer bij ze knagen, dat het publiek ze zag als moordenaars. Na het interviewen, hadden wij sterk het gevoel dat er meer in het verhaal zat."
Schoonhoven en Van Joolen schreven er een boek over. In 'Liggen Blijven' wordt een breder beeld geschetst van de totstandkoming van de terreurbestrijding – de mariniers van de Bijzondere Bijstands Eenheid (de BBE) - in de jaren zeventig. Centraal in het boek staat de treinkaping bij De Punt.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
