Cijfers van de Nationale Politie bevestigen wat enkele burgemeesters al jaren signaleren: kansloze asielzoekers veroorzaken overlast. Tussen januari vorig jaar en mei dit jaar zijn bijna 4000 asielzoekers verdacht van een crimineel feit, bij ruim 5000 door de politie geregistreerde gebeurtenissen.

Met name een groep Noord-Afrikanen uit veilige landen als Algerije en Marokko zou zich schuldig maken aan crimineel gedrag. Staatssecretaris Harbers van Justitie en Veiligheid noemt het een 'hardnekkig probleem' en wil onder meer kortere asielprocedures.

Verdachten zijn niet per se schuldig

Het Nationaal Vreemdelingen Informatie Knooppunt van de Nationale Politie nuanceert de cijfers. Het gaat om personen die slechts worden verdacht en nog niet zijn veroordeeld. Het is een momentopname en er kan sprake zijn van een registratie-effect, doordat de politie meer waakzaam is als het gaat om incidenten met betrekking tot vreemdelingen en AZC’s. 

Bovendien zijn asielzoekers vaak alleenstaande, jonge mannen. Als deze groep zou worden vergeleken met reguliere Nederlandse burgers met dezelfde demografische kenmerken en een vergelijkbare inkomenspositie, zouden asielzoekers juist gemiddeld minder vaak verdacht zijn van criminaliteit. 

'Raddraaiers die misbruik maken van onze gastvrijheid'

"Iedereen die de fout in gaat is er een te veel", reageert staatssecretaris Harbers hierop. Hij spreekt van 'een ontstellend zooitje raddraaiers dat misbruik maakt van onze gastvrijheid', waarbij de lat 'inderdaad' hoger ligt dan bij een gemiddelde Nederlander. 

Een op de vijf asielzoekers uit Marokko en Algerije is het afgelopen anderhalf jaar aangemerkt als verdachte van een misdrijf. Omdat ze uit een veilig land komen, zijn ze vrijwel kansloos om hier asiel te krijgen. De toenmalig staatssecretaris van asielzaken Klaas Dijkhoff stelde al in 2016 voor om kansloze asielzoekers die zich misdragen voortaan sneller het land uit te zetten. Toch blijkt het lastig afspraken met landen van herkomst te maken. 

Uitzetting is niet altijd even makkelijk

Harbers: "Wij spreken alle landen aan die hun onderdanen niet opnemen, maar ik geef toe: niet alle landen werken even goed mee. Daarom moeten we ondertussen in Nederland doen wat we kunnen: geven asielzoekers overlast, dan sturen we ze naar zogenaamnde aso-AZC’s. Plegen ze een strafbaar feit, dan komen ze voor de rechter. Aangifte doen helpt daarbij." 

Ook zouden de asielprocedures zo snel mogelijk moeten worden gedaan. "Als het moet gaan ze in vreemdelingenbewaring, de gevangenis dus, zodat ze niet meer loslopen en overlast verooorzaken", aldus Harbers. Daarnaast wil de staatssecretaris meer overleg met buurlanden om te voorkomen dat kansloze asielzoekers zich na uitzetting in Duitsland of België ophouden en zich daar schuldig maken aan strafbare feiten - 'het waterbedeffect', zoals Harbers het noemt. "Het is een hardnekkig probleem, daarom moeten we onze middelen voortdurend inzetten." 

'OM moet zaak verdachte asielzoekers onderzoeken' 

De cijfers van de Nationale Politie lijken te bevestigen waar burgemeesters al lang tegen ageren. De Rotterdamse burgemeester Aboutaleb zei onlangs dat hij asielzoekers uit veilige landen, zoals Marokko en Algerije, niet toelaat tot het azc in zijn stad. Burgemeester Heijmans van Weert strijdt al lange tijd tegen de overlast die asielzoekers in zijn gemeente veroorzaken. Zo zouden zij zich in 2016 en 2017 schuldig hebben gemaakt aan agressie, diefstal en geweld.

Heijmans spant een artikel-12 procedure aan tegen het OM, om hen te dwingen een zaak rond enkele asielzoekers alsnog te onderzoeken. Het OM in Limburg seponeerde destijds de zaak wegens gebrek aan bewijs; zo was er geen aangifte of proces-verbaal aangeleverd. Het OM heeft nog geen beslissing gemaakt of het de zaak nu wel in behandeling neemt. 

Onrust onder inwoners

Ook in het Noord-Brabantse Cranendonck zorgen asielzoekers uit het azc van Budel voor veel onrust onder de inwoners. "Het gaat om vervelend gedrag. Het lijkt het meest op het gedrag van hangjongeren. Denk aan meisjes nafluiten of een blikje bier jatten", vertelt burgemeester Henri van de Wijkerslooth. Het aantal aangiften in zijn gemeente valt mee.

Een paar keer per maand wordt er aangifte gedaan van diefstal bij de plaatselijke supermarkt. "Het aantal diefstallen is omhoog gegaan", zegt een medewerkster van de supermarkt. "Je wil niet generaliseren, maar als wij rugzakken controleren dan is het vaak raak."

Inzetten op surveillance

Burgemeester De Wijkerslooth neemt de klachten van de inwoners serieus. De gemeente zet daarom fors in op surveillance, zowel door de politie als door buitengewoon opsporingsambtenaren. "Door hun aanwezigheid kunnen we vaak voorkomen dat er misdragingen plaatsvinden. Waar agenten of boa’s zijn, houdt men zich koest."

President Donald Trump kondigde het gisteravond aan: Amerika gaat een importheffing van 20 procent op alle producten uit de Europese Unie doorvoeren. Wereldwijd waarschuwen economen dat dit een slecht idee is, vooral voor de VS zelf. Toch zet Trump door.

Voor Nederlandse ondernemingen met veel export naar de Verenigde Staten breken spannende tijden aan. Door de extra belasting van 20 procent worden hun producten voor de Amerikaanse consument een stuk duurder. "Dit betekent heel veel onzekerheid."

"Dit valt wel rauw op ons dak", zegt Willem Hulsebosch. Samen met zijn vrouw en zoons runt hij al jaren een bloembollenbedrijf in Julianadorp.

Andere markten

"We doen al decennialang zaken met Amerika en hebben in de loop der jaren echt een goede band opgebouwd met onze klanten in de VS", gaat Hulsebosch verder. "Die willen we graag houden. Maar als het moet, dan gaan we ons op andere markten richten."

Want de familie beseft wel dat Amerikanen zullen afhaken als bloemen door de heffing te duur worden. "Tulpen zijn geen eerste levensbehoefte. Aan het eind van je rondje supermarkt staat er een bosje bloemen. Als dat ineens 20 procent duurder is, dan denk je wel twee keer na."

'We begrijpen zijn visie'

De familie Hulsebosch is flink verweven met de Verenigde Staten. "Onze moeder is Amerikaans, we hebben familie overzee en komen er vaak", vertelt zoon Roy.

"We houden van het land en zijn zelfs pro-Trumpers. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar we begrijpen zijn visie wel. Hij maakt waar wat hij zegt. Dat vinden wij ergens ook wel bewonderenswaardig. Hij zet zijn volk op één, dat is duidelijk. Daar kunnen wij in Europa nog wat van leren. Alleen dit plan, dat maakt het voor ons wel lastig."

Niet volledig afhankelijk

Toch blijft Hulsebosch positief: "We zijn gelukkig niet volledig afhankelijk van Amerika. We exporteren ook naar Engeland, China, Rusland en Kazachstan. En we hebben een uniek product. Bollen kun je maar op één plek in de wereld telen, en dat is hier, in Nederland. Door het klimaat, de bodem, de omstandigheden. Dat kan niet zomaar ergens anders. Daar hebben ze ons gewoon voor nodig.

Er zijn dus genoeg opties. "Als de ene markt moeilijk doet, dan vinden wij onze weg wel via een andere. We hebben al vaker met onzekerheden te maken gehad. Als het even tegenzit, dan nemen we genoegen met wat minder marge en stellen we investeringen gewoon even uit."

'Kennis en ervaring zit in Nederland'

"Trump ziet ons het liefst naar Amerika vertrekken", legt directeur van TTA-ISO Martin Maasland uit. Het Nederlandse bedrijf maakt landbouwmachines en heeft een grote afzetmarkt in de Verenigde Staten.

TTA-ISO heeft zelfs een kantoor in de VS zitten. "Maar de kennis en ervaring op het gebied van high-techsystemen in de tuinbouw zit hier in Nederland. Die gekwalificeerde mensen kun je niet oppakken en in Amerika neerzetten."

Prijs verlagen

Bang voor Amerikaanse concurrenten is Maasland niet. "In ons geval zijn er weinig of eigenlijk geen partijen in de Verenigde Staten die hetzelfde kunnen bieden als wij. We zien onszelf daardoor niet genoodzaakt om de winstgevendheid op onze machines te verlagen."

Maar als de prijs vanwege de invoerheffingen te hoog wordt, dan bestaat er volgens Maasland wel een kans dat de markt afneemt of zelfs helemaal stilvalt. "Dan kunnen we overwegen of we bereid zijn iets van onze marges op te geven, maar we moeten ook de salarissen van onze medewerkers kunnen betalen."

Tegenactie

Over eventuele eigen tarieven die de EU als tegenactie kan invoeren, maakt Maasland zich geen zorgen. "De grootste impact zijn uiteindelijk toch de hoge tarieven van Amerika richting Europa, omdat wij in Europa produceren."

"En andersom importeren wij weinig vanuit Amerika", gaat hij verder. "Dus als Europa hoge handelstarieven gaat invoeren, verwachten wij niet dat dat veel impact op ons heeft."

Minder groei maar geen crisis

Hoofdeconomoom van de ING Marieke Blom begrijpt de zorgen van Nederlandse ondernemers die veel exporteren naar de Verenigde Staten. "Door Trumps nieuwe invoertarieven, gemiddeld 25 procent, en zelfs 54 procent voor China krijgt ook de Europese Unie een tarief van 20 procent opgelegd. Dat leidt naar verwachting tot een exportdaling van zo'n 15 procent richting de VS. Voor Nederland betekent dat een krimp van ongeveer 0,2 procent van het BBP."

Toch is dit volgens Blom geen nieuwe economische crisis in wording. "Dit is niet te vergelijken met corona of de energiecrisis. Het is vooral een rem op de groei."

Niet terugslaan met eigen tarief

Blom verwacht dat Europa met eigen tarieven zal reageren. "Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, omdat we niet zeker weten hoe Trump reageert. Een handelsoorlog moeten we zien te voorkomen."

"We kunnen beter gerichte steun bieden aan getroffen sectoren. Ook kan er veel winst worden geboekt door de interne markt beter te laten werken. En er liggen veel kansen in het versterken van handelsrelaties met landen als India en Zuid-Amerika. Als we dit moment grijpen, kan Europa uiteindelijk sterker en minder afhankelijk van de VS worden. Ook voor Nederland liggen hier echte kansen."