"We verliezen elke verkiezing zetels aan het kerkhof, totdat er niks overblijft." CDA'ers trekken harde conclusies na de afgelopen verkiezingscampagne. Ze willen een andere koers: meer gericht op jongeren en steden en minder op boeren en de regio.

Midvoor, de vernieuwingsbeweging binnen het CDA, en jongerenvereniging CDJA zijn het roerend met elkaar eens: het CDA richtte zich in de campagne voor de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen op de verkeerde thema's en daardoor zijn potentiële kiezers niet bereikt.

Geen VVD-light

"De rechts-conservatieve koers van de afgelopen jaren heeft ons voornamelijk nederlagen opgeleverd. Het heeft geen zin om VVD-light te zijn. Dan gaan mensen voor het origineel." Het zijn de woorden van Bart van Horck, voorzitter van Midvoor, een groep prominente CDA'ers, die van de partij weer een 'moderne centrum-rechtse partij' wil maken.

Van Horck hekelt het feit dat de verkiezingscampagne zo gericht was op 'de regio': "Dat heeft de partij niets gebracht: buiten Pieter Omtzigt kwam er geen enkele kandidaat met voorkeurstemmen in de Kamer. Hartstikke leuk, dat we de meerderheid hebben in de gemeenteraad van Tubbergen, maar met het aantal stemmen dat we in Amsterdam verloren, hadden we in Tubbergen meerdere gemeenteraden kunnen vullen."

We moeten niet blindelings aanlopen achter alles wat de boeren willen

Met 2-0 achter

Voorzitter Hielke Onnink van jongerenbeweging CDJA merkte tijdens de campagne dat de partij had ingezet op de verkeerde thema's: "Jongeren vinden klimaat het belangrijkste thema. Als dan uit de doorberekening van het CDA-programma blijkt dat je de eisen van het Klimaatakkoord van Parijs niet haalt, sta je al met 2-0 achter."

Het CDA heeft de oudste kiezers van alle partijen. Onnink vreest daarom een sterfhuis: "We moeten vol inzetten op jongeren en mensen in de steden. Anders verlies je elke verkiezing één of twee zetels aan het kerkhof, totdat er niks meer overblijft."

Traditionele achterban

CDA'er Van Horck vindt dat zijn partij te veel heeft geluisterd naar de boerenlobby: "Ik vind het pijnlijk om te zien dat wij innovatie in de landbouw tegenhouden. Een goed klimaatbeleid is cruciaal. We moeten niet meer blindelings alles omarmen wat de boeren willen. Annie Schreijer (boerin en CDA-europarlementariër, red.) kan niet altijd haar zin krijgen."

Onnink: "Het CDA zit teveel in het defensief, omdat het bang is om de traditionele achterban, waaronder de boeren, kwijt te raken. Maar de regio krimpt, dus moet je nieuwe kiezers aanspreken."

Normaal gesproken zijn er jaarlijks oefeningen onder de vlag van de NAVO waar de VS en Europa gezamenlijk aan meedoen. Maar volgens een bron uit het netwerk van hoogleraar internationale betrekkingen Rob de Wijk wil Amerika hier per direct mee stoppen.

"Het is echt één voor twaalf voor Europa", waarschuwt De Wijk in EenVandaag. "We staan er compleet alleen voor en moeten nu héél snel gaan handelen", zegt hij over de verdere terugtrekkende beweging van de Amerikanen.

Oefening zonder Amerikanen?

Op 31 maart staat er een NAVO-oefening gepland, maar de kans is dus groot dat daar geen Amerikaanse troepen aan zullen meedoen. Volgens De Wijk is er vandaag vanuit Amerika een aanwijzing gekomen richting de NAVO dat het land niet meer zal meedoen aan oefeningen in NAVO-verband.

"Dit zegt veel over hoe Amerika denkt over Europa en over de bijdrage die Amerika zou kunnen leveren aan de verdediging van Europa", reageert hij. "Amerika geeft als reden aan: we gaan bezuinigen en dat gaat ten koste van Europa, onze prioriteit ligt niet bij Europa."

'Trump schrijft ons af'

Het lijkt een nieuwe stap in de verwijdering tussen de Verenigde Staten en Europa, die in een stroomversnelling is gekomen sinds het aantreden van Donald Trump als president eind januari. Dit laat volgens De Wijk opnieuw zien dat we in Europa op onszelf zijn aangewezen.

"Het geeft aan dat we niet langer moeten denken dat het wel goed komt met onze band met Amerika binnen de NAVO", benadrukt de hoogleraar. "Trump schrijft ons af."

'NAVO niet meer levensvatbaar'

Dat de Amerikanen niet meer samen met de Europeanen willen oefenen is echt een relevant signaal, gaat De Wijk verder. "Kijk naar de daden van Trump, dan moet je inzien dat de NAVO met hem niet meer levensvatbaar is."

"Want als hij zegt dat zijn troepen niet meer naar Europa gaan om te oefenen, dan hoef je de NAVO niet eens op te heffen, dan functioneert de NAVO al niet meer", legt hij uit.

Kan Rutte nog iets doen?

De Wijk heeft niet het idee dat de secretaris-generaal van de NAVO, sinds oktober vorig jaar oud-premier Mark Rutte, nog iets kan doen om een breuk binnen het militaire bondgenootschap tussen de Verenigde Staten en de Europese lidstaten te voorkomen.

"Nee, dan had hij allang succes gehad", zegt de hoogleraar daarover. "De continue neiging om Trump te pleasen en om met hem in gesprek te gaan op zijn voorwaarden lijkt verspilde moeite", stelt De Wijk somber vast.