Burgemeesters willen landelijk vuurwerkverbod, maar volgens VVD-Kamerlid helpt dat niet tegen incidenten

De jaarwisseling bracht geweld, gewonden en tweehonderd aanhoudingen. Burgemeesters pleiten daarom voor een vuurwerkverbod, maar volgens de VVD moet er juist beter worden gehandhaafd. "Illegaal vuurwerk kan je te makkelijk over de grens kopen."

Twee dodelijke vuurwerkslachtoffers, tientallen gewonde agenten en 200 aanhoudingen. Het was een onrustige jaarwisseling. Verschillende burgemeesters willen daarom voor een landelijk vuurwerkverbod. Toch vindt dat voorstel geen steun bij het kabinet. De VVD benadrukt dat betere handhaving de prioriteit moet krijgen, omdat een vuurwerkverbod zonder handhaving volgens hen weinig effect zal hebben.

'Soms haast een oorlogsgebied'

Volgens de voorzitter van de politiebond Nine Kooiman, kijkt de politie terug op een intense nacht. "We hebben veel levensreddend moeten handelen. Veel acute en intense situaties. Het is soms haast een oorlogsgebied geweest."

Kooiman benadrukt dat er veel geweld tegen politie en hulpverleners was tijdens oud en nieuw. Ze pleit daarom voor een vuurwerkverbod, uit angst dat de grens anders snel bereikt zal worden. "In briefingen nemen we zelfs mee wanneer je je vuurwapen wel of niet mag gebruiken", vertelt ze.

VVD ziet geen nut in verbod

VVD-Kamerlid Ingrid Michon-Derkzen betreurt de slachtoffers, agenten en hulpverleners die gewond zijn geraakt, maar ziet een landelijk vuurwerkverbod niet zitten. Ze denkt dat een verbod weinig zin heeft zolang illegaal vuurwerk eenvoudig over de grens te kopen is.

"Een verbod zou alleen zin hebben met super strakke handhaving waardoor je zeker weet dat illegaal vuurwerk niet meer voorhanden is," zegt Michon-Derkzen. Cijfers van kenniscentrum VeiligheidNL laten zien dat vorig jaar 32 procent van het vuurwerkletsel veroorzaakt werd door zwaar illegaal vuurwerk.

Afspraken met grensregio

"Veel incidenten gebeuren met illegaal vuurwerk," gaat het Kamerlid verder. Daarom wil ze afspraken maken met Duitsland en België om de instroom van dit soort vuurwerk naar Nederland te stoppen.

"Het is onacceptabel dat zwaar illegaal vuurwerk zo eenvoudig verkrijgbaar is en zoveel schade veroorzaakt."

'Het is op deze manier niet te handhaven'

In totaal hebben negentien gemeenten in Nederland een vuurwerkverbod. Voor Alkmaar, Utrecht en Zutphen was dit de eerste jaarwisseling met een algeheel verbod. Ruim honderd gemeenten werkten daarnaast met vuurwerkvrije zones.

In Utrecht werd het vuurwerkverbod voor het eerst ingevoerd en dat zorgde voor verwarring. Vuurwerk mocht namelijk niet worden afgestoken, maar wel worden verkocht. "Dat heeft te maken met landelijke regelgeving die dat nog steeds mogelijk maakt", legt burgemeester Sharon Dijksma uit. "Het is op deze manier niet te handhaven, want als omliggende plaatsen vuurwerkverkoop en -gebruik toestaan, is het voor Utrecht ondoenlijk."

Onmogelijk zonder landelijke regels

Ook Dijksma kijkt terug op een jaarwisseling met veel agressie tegen hulpverleners en agenten. Ze vindt het te gemakkelijk dat Michon-Derkzen stelt dat er beter gehandhaafd moet worden.

"Honderden mensen waren in touw die nacht. Het gaat niet om de hoeveelheid mensen, maar om de norm. Als je afspreekt dat we niet door rood rijden, staat er ook niet bij elke verkeerspaal een agent. Zo zou het met vuurwerk ook moeten zijn." Volgens haar is het zonder landelijke regels een onmogelijke taak om lokaal goed te handhaven.

Twee derde vóór vuurwerkverbod

Hoewel de politiek er niet aan lijkt te willen, zijn kiezers al jaren in meerderheid voor een algeheel, landelijk vuurwerkverbod.

Ook het afgelopen jaar was twee derde voorstander. Dit blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder leden van het Opiniepanel eind december 2024. Die steun is stabiel sinds het verbod dat in 2020 tijdens de jaarwisseling gold in verband met corona.

'Wat doen we onze agenten en ambulancebroeders aan?'

Van de huidige coalitiepartijen zijn vooral kiezers van NSC en de VVD voor het verbieden van consumentenvuurwerk. Zij zien het vuurwerk elk jaar zwaarder worden en hebben kritiek op de daardoor toenemende overlast. Ook hebben ze oog voor de hulpdiensten: "Wat doen we onze agenten en ambulancebroeders aan? Ze roepen al jaren om een verbod maar de politiek negeert hen gewoon", aldus een VVD-kiezer.

PVV- en BBB-kiezers hebben meer moeite met een verbod. Zij vrezen na het uiterlijk van Piet voor weer een verandering van een Nederlandse traditie en vinden niet dat vuurwerkliefhebbers moeten lijden onder wangedrag van sommigen.

Kabinet heeft verantwoordelijkheid

Kooiman, van de politiebond, vindt dat het kabinet een werkgeversverantwoordelijkheid heeft om agenten veilig te laten werken tijdens oud en nieuw. Beter vooraf handhaven is volgens haar geen oplossing.

"We halen al bakken met illegaal vuurwerk binnen voorafgaand aan de jaarwisseling. De jaarwisseling zelf is puur overleven."

Discussie binnen VVD

Ook binnen de partij van Michon-Derkzen is er discussie over het wel of niet invoeren van een vuurwerkverbod. "Die moeten we blijven voeren met elkaar. Het gaat erom dat we doen wat nodig is om agenten en hulpverleners een normale dienst te laten draaien in die nacht."

"Tegelijkertijd moeten we ook niet mensen die gewoon een leuke avond willen hebben, dit verbod door de strot duwen," zegt Michon-Derkzen tot slot.