Burgemeesters en wethouders bezorgd om veiligheid na uitbranden van auto Sybrand Buma: 'Vrezen voor familieleden'

De vermoedelijke brandstichting voor het huis van burgemeester Buma is het zoveelste incident waarbij lokale politici worden bedreigd of geïntimideerd. John Bijl van het Perikles Instituut maakt zich grote zorgen: "We zien de bedreigingen toenemen."

Bijl ziet dat het helaas geen uitzondering meer is als een burgemeester of wethouder te maken krijgt met bedreigingen en intimidatie. "Het gebeurt vaak dat lokale bestuurders te maken krijgen met agressie en geweld. Ik weet zeker dat die 341 andere burgemeesters allemaal denken: dat had ik ook kunnen zijn. Het komt te dichtbij."

Aangevallen om je werk

Hij verwijst daarbij ook naar het feit dat in Rotterdam onlangs het huis van wethouder Faouzi Achbar in brand is gestoken. De Rotterdamse politiek reageerde geschokt.

Bijl biedt al zo'n 20 jaar begeleiding en training aan lokale politici. Hij kent er veel. "Kun je je voorstellen wat dat is als je voor je ogen je bezittingen in vlammen op zien gaan, gewoon omdat je je werk hebt gedaan?", zegt Bijl ontzet.

Steeds heftiger

Volgens hem is het van alle tijden dat politici soms besluiten moeten nemen waar niet iedereen het mee eens is. Dat leidt soms tot spanning, maar zo erg als het nu is, heeft hij niet eerder meegemaakt.

"We zien dat politici vaker negatief worden aangesproken. Op social media, maar ook fysiek. Dat er mensen zijn die een politicus zeggen dat ze hem of haar iets willen aandoen", vertelt hij. "We zien die aantallen niet alleen toenemen, maar we zien ook dat het steeds heftiger wordt. Dat mensen sturen: 'we weten waar je woont', of zoiets als 'ik ga je een klap voor je kop verkopen.'"

Persoonlijke impact

Bijl ziet dat de bedreigingen een grote impact hebben op het leven van politici. "Ze vrezen voor zichzelf, maar misschien nog wel meer voor hun familieleden. Dat die nu ook letterlijk onder vuur komen te liggen, omdat jij je in wil zetten voor de samenleving, is toch eigenlijk te gek voor woorden."

Een aanval is op persoonlijk vlak ingrijpend, maar politiek gezien zinloos, zegt Bijl. "Of het nou boze burgers, criminelen of andere mensen zijn die bedreigen: het beleid verandert er niet mee. Politici gaan niet ineens andere dingen vinden omdat ze bedreigd zijn."

Minder animo

Wel ziet Bijl dat bedreigingen een nadelige invloed hebben op de bredere politiek. Hij merkt dat mensen hierdoor minder zin hebben om politiek actief te worden. "We zien op verschillende plekken dat het moeilijk is om kandidaten voor het burgemeesterschap te vinden. Datzelfde geldt ook voor wethouders en raadsleden."

"Als ik vraag aan mensen waarom ze dit niet willen, dan is een van de redenen: 'Je staat wel op een hele kwetsbare positie in een glazen huis.'" Ook ziet Bijl dat politici door deze ontwikkelingen steeds minder toegankelijk en benaderbaar zijn.

Sterker beveiligen

Een oplossing heeft hij op de korte termijn niet. "Je kunt denken aan extra schuiladressen of burgemeesters die in verschillende auto's rijden. Dat gebeurt."

Toch zijn deze extra veiligheidsmaatregelen wat hem betreft geen duurzame oplossing. "Je kunt lokale politici niet afschermen van de samenleving, want dan kunnen ze hun werk niet meer doen."

Goed gesprek

Op de lange termijn ziet hij maar één echte oplossing. "Dat we met z'n allen snappen dat deze mensen er zitten om ons werk te doen."

En in dat werk is er ruimte voor een pittige discussie, zegt Bijl. "Ik ken geen politicus, geen raadslid, geen wethouder en ook geen burgemeester die niet openstaat voor een goed gesprek met een tegenstander. Want ze snappen dat dat de essentie is van hun werk. Met elkaar van mening verschillen en er samen toch uitkomen, omdat dat nu eenmaal zo werkt in een democratie."