Burgemeesters: eerder ingrijpen bij verwarde mensen die gevaarlijk zijn

Gemeenten moeten veel eerder kunnen ingrijpen om dodelijke incidenten met verwarde mensen te voorkomen. Deze oproep doet burgemeester Ferd Crone van Leeuwarden namens de andere burgemeesters naar aanleiding van de beruchte metromoord. Hier stak een verwarde man op klaarlichte dag een totaal willekeurig slachtoffer dood.

“Wij moeten nu mensen in de wijk helpen, ter bescherming van zichzelf maar ook voor de veiligheid van anderen", zegt Ferd Crone. "Maar we hebben als burgemeesters geen bevoegdheden om die mensen te helpen en de bevoegdheden moeten nu snel komen.”

De maat is vol

In 2017 stond het aantal incidenten met verwarde personen op 83.500, een record aantal meldingen en een forse stijging ten opzichte van het jaar ervoor. Er lijkt ook bijna geen maand voorbij te gaan waarbij een verward persoon niet het nieuws haalt. 
 
Voor Crone, woordvoerder namens de G40 (middelgrote gemeenten in Nederland), is de maat vol. Hij wil nu echt snel actie vanuit het kabinet om deze problemen aan te pakken. “Het verbaast me dat er nu zoveel oud-wethouders in het kabinet zitten, die dit allemaal zelf hebben gezien in hun eigen gemeenten en wijken. Zij moeten nu zeggen, boter bij de vis, het moet nu kunnen worden uitgevoerd. Wij willen het wel, maar geef ons daar ook genoeg instrumenten voor.” 

'Incidenten voorkomen kan met geen enkele wet'

Volgens Crone doet Leeuwarden er van alles aan om het aantal incidenten omlaag te brengen, maar ontbreekt het hem simpelweg vaak aan de middelen. “Iedere wethouder en burgemeester maakt vele gevallen per jaar mee waarin hij of zegt: waarom wordt deze persoon niet gedwongen zijn medicijnen te nemen of niet een tijdje in een kliniek opgenomen. Maar wij mogen dat niet doordrukken. Het kan helpen als we een lijst van patiënten kunnen opstellen die zorg nodig hebben. We hebben intern wel een lijst. Maar belangrijker, je kunt zo’n lijst wel hebben maar als je niets mag doen dan is het een loze lijst.” 
 
Staatssecretaris van Volksgezondheid, Paul Blokhuis, is verantwoordelijk voor dit lastige onderwerp en snapt het ongeduld van lokale bestuurders. Blokhuis: "We zijn druk bezig om alles met de nieuwe wet goed te regelen. Maar burgemeesters kunnen nu ook al veel om achter de voordeur in te grijpen. Simpelweg alle incidenten voorkomen kan met geen enkele wet”.

Verward niet meteen levensgevaarlijk

Eerder riep topambtenaar Reinier Hoekstra, ook op tot meer daadkracht vanuit Den Haag. Hoekstra leidde het onderzoek naar de moord op oud-politica Els Borst. Hij vindt dat er zo snel mogelijk een lijst komen waar de meest gevaarlijke personen op staan.
 
De staatssecretaris vindt het van belang dat het ook een probleem is waar de samenleving deels zelf voor verantwoordelijk is. Blokhuis: “Ik merk dat er in de maatschappij steeds minder geduld is met mensen die afwijken. Het lontje wordt steeds korter. Een nieuwe wet is belangrijk, maar daar kan niet alles mee voorkomen worden. En het is belangrijk dat niet ieder verwarde persoon meteen het stigma van levensgevaarlijk krijgt.”