radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Burgemeester Vught 'houdt zijn hart vast' en wil daarom een einde aan dagelijkse transporten van gevaarlijke criminelen

Burgemeester Vught 'houdt zijn hart vast' en wil daarom een einde aan dagelijkse transporten van gevaarlijke criminelen
Burgemeester Van de Mortel
Bron: EenVandaag

Dagelijks razen zwaar beveiligde transporten met criminelen door een smalle Vughtse laan van de EBI richting rechtbanken. De burgemeester wil dat dit stopt. "Ik ben zeer bang voor de veiligheid van m'n mensen en de medewerkers."

Sinds 2007 is Roderick van de Mortel burgemeester van het Noord-Brabantse Vught. In zijn gemeente staat ook de Extra Beveiligde Instelling (EBI) waar de zwaarste criminelen van het land zijn opgesloten. Van de Mortel is trots op 'zijn' gevangenis, maar heeft ook grote zorgen over het vervoer van zware criminelen als Ridouan Taghi. "Ik hou mijn hart vast."

'Rampzalig voor de veiligheid'

In de Extra Beveiligde Instelling zitten alleen maar verdachten en veroordeelden in zware strafzaken. Vrijwel dagelijks moet er wel iemand voorkomen en wordt met veel beveiliging naar een rechtbank elders in het land gebracht. De EBI ligt op steenworp afstand van het Nationaal Monument Kamp Vught dat jaarlijks zo'n 75.000 bezoekers trekt. Ook is er het Geniemuseum en ligt een woonwijk om de hoek.

Bezoekers voor Kamp Vught en de transporten van de criminelen, allemaal moeten ze moet door de smalle Lunettenlaan. En dat is rampzalig voor de veiligheid, vindt een bezorgde Van de Mortel. "Daar moet dagelijks dat transport doorheen met al die gevaarlijke mensen die op en neer gebracht moeten worden." Het is volgens de burgemeester 'onmogelijk' om op een veilige manier, ook in de toekomst, alle transporten door de smalle straat te leiden. "Dat gaat gewoon niet."

Lunettenlaan
Bron: EenVandaag
De Lunettenlaan in Vught

Een tunnel naar de rechtbank

Wat betreft burgemeester Van de Mortel komen de criminelen in de EBI het terrein zo min mogelijk af. Zijn plan is om de gedetineerden te berechten binnen de muren van het complex. "Maak nu in de buurt van deze gevangenis, binnen het terrein of pal er tegen aan met een sluis bijvoorbeeld, een extra rechtbank."

"Het is goedkoper om een rechter hier naar toe te brengen in een gewone auto dan een bijzondere client met allerlei voorzieningen daar naartoe", redeneert Van de Mortel. "Ten eerste scheelt het qua veiligheid in dit gebied. Ten tweede is het veiliger voor alle bewakers en betrokkenen. En voor de verdachten zelf om binnen de instelling of via een tunnel naar een ander gebouw gebracht te worden, dan helemaal via de weg naar Amsterdam bijvoorbeeld."

'Ik hou mijn hart vast'

Van de Mortel heeft het de laatste jaren steeds drukker zien worden binnen de muren van de EBI. "Je ziet een toename van bijzondere gasten in de Penitentiaire Inrichting, dus ook een toename dadelijk van dit soort transporten", vertelt hij. "Het hele proces rond Ridouan Taghi moet nog gaan beginnen. Ik hou m'n hart vast."

Sinds de komst Taghi is de beveiliging in en rondom de inrichting flink opgeschroefd. Zo zou er in februari nog een drone boven de gevangenis hebben gevlogen. Ook zou Taghi al betaald hebben voor een bevrijding vanuit de EBI. De burgemeester zegt 'niet alles' te horen. "Maar de dingen die relevant zijn voor de burgemeester, die hoor ik altijd".

Lees ook

info

'Ontzettend trots op de gevangenis'

De gevangenis in Vught heeft sinds 1993 een Extra Beveiligde Inrichting (EBI). Deze EBI werd opgericht als antwoord op een aantal gewelddadige ontsnappingen. Er is plek voor 24 gedetineerden die leven in een zwaar regime. Ze doen vrijwel alles alleen, contact met medegedetineerden is er bijna niet en fysiek en persoonlijk contact met bezoek is zeer beperkt. In alle jaren is er nog nooit iemand ontsnapt.

Het is een hele belangrijke plek voor Vught om te hebben, vindt burgemeester Van De Mortel. Hij is 'ontzettend trots' op de gevangenis in Vught. "Er werken zo'n 1100 mensen dus het is een hele belangrijke werkgever", zegt hij. "Maar ook maatschappelijk is het een plek waar de zwaarste criminelen van ons land zowel zorg krijgen als veiligheid voor ."

Toename lokale veiligheid

Van de Mortel wil 'heel graag' dat de zware transporten stoppen. "Voor de gemeente Vught zou dat een toename van de lokale veiligheid betekenen", legt hij uit. "Al die instellingen die hier zijn, bewoners die hier wonen, kinderen die naar het Nationaal Monument Kamp Vught gaan, die worden iedere keer als er zo'n bijzonder transport is blootgesteld aan levensgevaarlijke situaties."

Van de Mortel heeft zich tot het Ministerie van Justitie en Veiligheid gewend. "Wij denken dat de minister erg druk is met het bedenken van het juiste antwoord, maar we hebben goede hoop dat het een positief antwoord wordt." Het is nog niet bekend wanneer de minister met een antwoord komt. Binnenkort komt de voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak richting Vught. Hij deed eerder dit jaar nog een pleidooi voor meer extra beveiligde rechtbanken.

Wie zitten er op de EBI?

In de Extra Beveiligde Instelling beland je als verdachte niet zomaar: het overkomt alleen criminelen die als zeer gevaarlijk worden beschouwd. Het regime is zo zwaar dat er in het verleden wel eens kritiek is gekomen van mensenrechtenorganisaties. De EBI wordt een gevangenis binnen een gevangenis genoemd. Een bekende gedetineerde in de EBI is Mohammed B, veroordeeld tot een levenslange straf voor de moord op Theo van Gogh.

Ook Willem Holleeder en, sinds kort Dino Soerel, die beiden een levenslange gevangenisstraf uitzitten, verblijven op de EBI. Een bekende verdachte in de EBI is Ridouan Taghi. Hij kwam in december 2019 aan nadat hij werd gearresteerd in Dubai. Ook de Utrechtse 'tramschutter' Gökmen T. zit in de Vughtse maximum beveiligde instelling.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Handjes alleen op de schouders tijdens polonaise': belangenorganisaties willen meer bewustzijn over grensoverschrijdend gedrag tijdens carnaval

'Handjes alleen op de schouders tijdens polonaise': belangenorganisaties willen meer bewustzijn over grensoverschrijdend gedrag tijdens carnaval
Carnavalvierders in het centrum van Den Bosch in 2024
Bron: ANP

De vier grootste Brabantse carnavalssteden hebben een campagne gelanceerd tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag tijdens carnaval. 'Nie Graaje mar Zwaaje', lees je op posters, verspreid door de steden.

Op de poster staat een QR-code die bezoekers naar een meldpunt leidt, dat gekoppeld is aan de betreffende stad. Daar kun je online een melding doen van wat je hebt gezien of meegemaakt. En word je verder geholpen.

'Handjes op de schouders'

"Seksuele of straatintimidatie zien we helaas altijd", zegt Jip Kuijper van BO Diversity in Breda, de organisatie achter de campagne. "Maar wat we met carnaval zien, is dat die intimidatie veel fysieker wordt."

Dat wil zeggen dat mensen, naast dat ze met verbale intimidatie te maken krijgen, ook sneller aan hun geslachtsdelen worden aangeraakt, vast worden gepakt of dat geprobeerd wordt ze te zoenen. "Het is heel leuk als we de polonaise lopen, maar handjes op de schouders. Handjes hoog en niet ergens anders", zegt Kuijper

Anonieme daders

Kuijper viert zelf ook al jaren carnaval en die en diens vrienden hebben genoeg verhalen over wat zij hebben meegemaakt tijdens carnaval: "We kennen allemaal een slachtoffer. We kennen allemaal iemand die seksueel geweld of seksueel ongewenst gedrag heeft meegemaakt. Maar we kennen allemaal géén dader."

Dat komt volgens Kuijper grotendeels ook door de anonimiteit die er heerst tijdens carnaval: "Je kunt ervoor kiezen om in een tijgerpak te lopen, je gezicht te schminken. Je neemt een andere rol aan. Dus je voelt je misschien ook wel minder verantwoordelijk voor het gedrag dat je op dat moment vertoont."

Bekijk ook

Klein percentage zorgt voor problemen

Dat geldt vanzelfsprekend niet voor iedereen. De meeste feestvierders geven ook aan dat ze nooit over iemand anders' grenzen heen zouden gaan. Toch zorgt een klein percentage voor problemen.

"Ik denk dat we met dat kleine percentage moeten praten. Dat we hen als omstanders er samen op moeten aanspreken, van: 'Hé, wat je net deed, dat kan volgens mij niet'", zegt Kuijper. Dat is moeilijk: "Carnaval is een beetje heilig, daar moet je niet te veel aankomen. Carnaval draait om plezier. Dat vind ik ook, maar we moeten het hebben over wanneer het niet plezierig meer is."

Meer slachtoffers

Bij Blauwe Maan, een lokale hulporganisatie voor slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag en misbruik in Tilburg, zien ze een stijging in aanmeldingen rond, maar vooral na de carnaval.

"Soms melden slachtoffers zich pas veel later, omdat ze zich schamen voor wat ze tijdens carnaval hebben meegemaakt", zegt Luna Rooijmans van de organisatie. "Ze denken dan dat ze het misschien wel geïnitieerd hebben, of voelen zich zwak omdat ze toen niets durfden te doen."

Gedrag genormaliseerd

Blauwe Maan krijgt meldingen over grensoverschrijdend gedrag, maar ziet ook dat verkrachtingen tijdens carnaval voorkomen. Bij die laatste is niet altijd een onbekende betrokken. Cliënten kloppen ook aan met verhalen uit de kennissenkring, vertelt Rooijmans.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag en misbruik komt natuurlijk niet alleen voor tijdens carnaval, maar tijdens dit feest wordt wel een bepaald gedrag genormaliseerd, zegt ze.

Bekijk ook

Normalisatie van gedrag

Rooijmans: "We weten dat, als binnen een cultuur of traditie seksueel getinte opmerkingen en lichte seksueel grensoverschrijdende handelingen worden goedgekeurd, ernstige vormen daarvan ook makkelijker kunnen plaatsvinden."

"Mensen willen alles even loslaten met carnaval. En die dubbelzinnigheid in bijvoorbeeld liedjes is al heel oud, maar dat neemt niet weg dat alle remmen los mogen, en dat het voor sommige mensen heel fijn kan zijn als je om consent (toestemming, red.) vraagt."

Al eerder meegemaakt

Een ander deel van de slachtoffers dat zich na carnaval bij Blauwe Maan meldt, heeft als kind al seksueel misbruik meegemaakt, vertelt Rooijmans.

"We zien dat ze bijvoorbeeld tijdens carnaval getriggerd worden, of opnieuw een seksueel grensoverschrijdende situatie meemaken. En dat maakt uiteindelijk ook dat ze hulp zoeken.", zegt Rooijmans.

Triggers in een liedje

Die triggers kunnen zitten in een liedje of in een aanraking die voor anderen niet noemenswaardig is. Maar gevolgen kunnen groot zijn: "Vandaar dat wij een oproep doen om op het moment dat je seksueel grensoverschrijdend gedrag ziet of denkt te zien, naar de persoon die het overkomt toe te gaan en te vragen: 'Ben je oké? Kan ik misschien iets voor je doen?'", zegt Rooijmans.

"We weten dat dat heel steunend kan zijn voor mensen die seksueel geweld overkomen."

Grensoverschrijdend gedrag lijkt meer voor te komen tijdens carnaval

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe 'voorzorgcirkels' mantelzorgers ontlasten door ouderen elkaar te laten helpen

Het is de moderne versie van nabuurschap: de voorzorgcirkel. In het hele land ontstaan appgroepen van ouderen die elkaar willen ondersteunen. Het is een manier om mantelzorgers te ontlasten. "Hulp vragen is moeilijker dan hulp geven."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant