radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Burgemeester blikt terug op de aanslag op Koninginnedag: 'Deze gebeurtenis laat me nooit meer los'

Burgemeester blikt terug op de aanslag op Koninginnedag: 'Deze gebeurtenis laat me nooit meer los'
Oud-burgemeester Fred de Graaf
Bron: EenVandaag

Fred de Graaf was burgemeester van Apeldoorn toen Karst T. tijdens Koninginnedag in 2009 een aanslag pleegde. Zeven mensen overleden, velen raakten gewond. 10 jaar later blikt hij terug. "Het is pijnlijk. Slachtoffers lagen her en der over het kruispunt."

Op dertig april is het tien jaar geleden dat Karst T. met zijn Suzuki Swift door de mensenmassa reed en tegen monument de Naald tot stilstand kwam. Hij wilde een aanslag plegen op de leden van het koninklijk huis. Die legden in een cabriobus een feestelijke route af. Fred de Graaf probeert er niet te veel bij stil te staan, maar ook 10 jaar na dato zijn de herinneringen vers.

Niet het eerste drama

"Ik heb vakjes in mijn hoofd en daar zitten deurtjes voor. Als iemand erover begint dan gaat het deurtje open. En dan moet je het daarna snel weer dichtdoen", zegt de gepensioneerde De Graaf. "De mensen die het meemaakten, hebben het leven ook weer moeten oppakken. Maar het laat je nooit meer los."

De aanslag van Karst T. was het tweede nationale drama van de burgemeester. In 1996 werd 'zijn' gemeente, Vught, zwaar getroffen door de Herculesramp. Er kwamen vierendertig mensen om het leven bij een crash op de vliegbasis in Eindhoven. Aan boord van het vliegtoestel was onder andere een militair fanfarekorps.

Nare beelden

Het geluid dat hij hij hoorde op het moment dat Karst door de hekken reed en tegen de Naald tot stilstand kwam, zal hij nooit meer vergeten. Het was een 'geweldige klap'. "Toen draaiden de koningin en ik ons om en zagen we wat er gebeurde."

In eerste instantie dacht oud-burgemeester van Apeldoorn dat er een tribune was ingestort. Tot hij de auto tegen de Naald tot stilstand zag komen. "Dat is het eerste beeld dat terugkomt. Het is pijnlijk. De slachtoffers die her en der over het kruispunt lagen. Het zijn nare beelden."

Slachtoffers

Een van de slachtoffers was Apeldoorner Addy Teunnissen (52). Hij keek bij de Naald naar de koninklijke stoet. Zijn zus Hilda Huizinga komt wekelijks langs het kruispunt. Het moeilijkste om te zien vindt ze niet de Naald, maar het zebrapad waar haar broer lag. "Dat is veel heftiger voor mij", zegt ze.

Addy Teunissen
Bron: EenVandaag
Addy Teunissen (52) was een van de slachtoffers van de aanslag in 2009

Nog geen half jaar na de aanslag presenteerde de Nationale Recherche een omvangrijk rapport. Hieruit zou onder meer hebben gebleken dat Karst T. niet zou hebben geweten dat er mensen op de kruising stonden te kijken. "Dit is gewoon een man die ziek was. Zo moet je het beschouwen. En met een heleboel haat in zijn lijf", zegt de moeder van Addy, Truida Teunissen. Ze hebben de familie van Karst T. ontmoet. "Het is gewoon een familie net als u en ik", zegt ze. "Die mensen zijn net zo goed slachtoffer als wij."

In tranen

Als oud-burgemeester De Graaf er aan denkt, staat het direct weer op zijn netvlies: 'alsof het gisteren gebeurde'. Op het moment zelf sprong hij in de regelstand, zoals hij het zelf noemt. "Ik werd daar ijzig van. Het is zelfbehoud, je moet allerlei beslissingen nemen en kordaat optreden", zegt De Graaf.

Hij deed dit om alles in goede banen te leiden, hij wilde nuchter zijn. De emoties kwamen een dag later pas, tijdens het lezen van de ochtendkranten. "Toen was ik echt in tranen. Wat is hier in godsnaam gebeurd? Het verdriet van de nabestaanden, de mensen die een familielid verloren en de mensen die zwaargewond zijn geraakt en daar hun leven mee moeten leven."

Was het menens?

Een week na die Koninginnedag vond een grote herdenking plaats in theater Orpheus. Apeldoorn veranderde in een vestingstad. Er waren roadblocks, mensen waren zwaar bewapend en je moest je legitimeren. "De maatregelen waren van een orde dat je dacht: 'het is oorlog'", zegt De Graaf. "Dat vond ik vreselijk. Het was mijn gemeente niet meer", zegt hij.

De maatregelen waren nodig vanwege bedreigingen. "Mensen vonden het nodig om te dreigen, dat ze nog iets zouden doen. Maar dat kun je niet naast je neerleggen." De Graaf vertelt dat er een of twee dreigementen binnenkwamen waarbij niet ingeschat kon worden of het menens was of niet.

Geen cabriobus meer

Terugblikkend denkt de oud-burgervader niet dat er in Apeldoorn te weinig veiligheidsmaatregelen waren genomen. Die waren door de moord op Pim Foruijn en Theo van Gogh al opgeschroefd. "Het was niet naïef, zo ging het altijd. Met veel vreugde en plezier. De veiligheidsmaatregelen waren al scherper. Bijvoorbeeld met niet-geüniformeerde beveiliging", zegt hij. Wel denkt hij dat er nu niet meer gekozen zou worden voor zo'n cabriobus voor de koninklijke familie.

Nederland verloor in 2009 de onschuld van het Koninginnen- en Koningsfeest. De dag had van oorsprong altijd een open en toegankelijk karakter. De maatregelen die er werden genomen waren altijd binnen de perken. "Het was altijd feest. Je verwachtte niet dat er ernstige dingen zouden gebeuren en dat was in 2009 in een klap gebeurd."

TV-reportage EenVandaag: Burgemeester blikt terug op de aanslag op Koninginnedag: 'Deze gebeurtenis laat me nooit meer los'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Gevluchte Oekraïners moeten hun auto op Nederlands kenteken zetten: 'Nieuw hoofdstuk in ons leven'

Vandaag 3 jaar geleden vielen Russische troepen Oekraïne binnen. Oekraïeners die naar Nederland vluchtten, moeten hun auto voor 4 maart op Nederlands kenteken hebben gezet. Dat lijkt misschien 'gewoon' een praktische handeling, maar er zit meer achter.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom producten uit Chinese webwinkels vaker onveilig zijn dan spullen uit China die hier in de winkel liggen

Waarom producten uit Chinese webwinkels vaker onveilig zijn dan spullen uit China die hier in de winkel liggen
Pakketjes van Shein en Temu zouden duurder worden
Bron: AFP

Er komen steeds meer pakketjes uit China onze kant op. Vaak uit webshops als Temu en Shein. Maar deze producten kunnen onveilig zijn. Wat is het verschil tussen deze en de producten die je zelf in de winkel koopt? "Je importeert zelf."

Temu, AliExpress en Shein: in onze chat vertelden veel kopers positieve ervaringen te hebben met deze webwinkels. Ze vinden daar goedkoper dezelfde producten als in Nederlandse winkels, met dezelfde kwaliteit. Maar onder andere de Consumentenbond waarschuwt dat producten van deze webwinkels gevaarlijker zijn. Hoe zit dat?

Direct uit China kopen

Goed om te weten: de meeste producten die je koopt of bestelt uit China deugen inderdaad, vooral die in de winkel. "Als we het hebben over gevaarlijke producten, dan zijn die rechtstreeks uit China gekocht of via platforms als Temu of Shein", legt Joyce Donat van de Consumentenbond uit. "Dat zijn platforms waarbij je direct vanuit China als consument zelf importeert."

Het zijn juist deze producten die van slechtere kwaliteit kunnen zijn. En waarmee de Europese markt op dit moment overspoeld wordt. "Wil je dat tegengaan? Koop dan gewoon bij een Europese webwinkel."

Bekijk ook

info

Miljarden kleine pakketen van buiten de EU

Volgens de Europese Commissie kwamen er vorig jaar 4,6 miljard pakketten met een waarde van onder de 22 euro de Europese Unie binnen. Dat zijn er twee keer zoveel als het jaar daarvoor. De meeste van deze pakketten komen uit China. Vaak gaat het om producten van slechtere kwaliteit, die ook gevaarlijk kunnen zijn. Daarom wil de Commissie invoerrechten gaan heffen op deze bestellingen om ze duurder te maken. De hoop is dat daardoor op een gegeven moment minder van dit soort bestellingen worden gedaan.

Europese veiligheidsregels

Maar waarom kunnen deze producten gevaarlijk zijn? Donat legt uit dat alles wat in Europese winkels wordt verkocht aan de Europese veiligheidsregels moet voldoen. Ook Chinese fabrikanten moeten zich daaraan houden.

Zo mogen elektronische apparaten die de EU binnenkomen voor maar 0,01 procent bestaan uit cadmium, een metaal dat op de lange termijn voor nierproblemen kan zorgen. Daarbij moeten bijvoorbeeld alle smartphones toegankelijk zijn voor mensen met beperkingen.

'Etalage voor Chinese fabrikant'

Maar platforms als Temu en Shein zijn volgens Donat 'de etalage voor de Chinese fabrikant'. Die verkopen producten de direct vanuit die fabrikant worden geïmporteerd. "Ze voldoen heel vaak niet aan de veiligheidseisen."

Daardoor is er een grotere kans dat bijvoorbeeld een föhn van Temu het niet doet in onze stekkerdoos of dat er meer cadmium in een telefoon zit dan is toegestaan.

Is winkel verantwoordelijk?

Omdat je via platforms als Temu zelf importeert, ben je ook zelf verantwoordelijk en heb je geen makkelijk bereikbare plek om naartoe te gaan als er dingen fout gaan. De fabrikant zit natuurlijk aan de andere kant van de wereld.

Dat de kwaliteit minder is, kan ook gebeuren als een Europese winkel iets importeert vanuit China, want die veiligheidscontroles worden door de fabrikant zelf gedaan. Maar als de föhn het dan niet doet, is de winkel verantwoordelijk. De winkel moet ervoor zorgen dat alles in orde is, en je kan daar naartoe gaan als dat niet zo is.

Bekijk ook

Vliegtuig vol losse pakketjes

Naast dat producten worden gecontroleerd in het magazijn van de winkel, gebeurt dit ook bij controles van de douane voordat ze de EU binnenkomen. Bij Europese of Nederlandse winkels gebeurt dat vaak met zogenoemde bulk-orders. Dan worden veel dezelfde producten tegelijkertijd verstuurd via bijvoorbeeld dezelfde scheepscontainer of hetzelfde vrachtvliegtuig voor grotere winkels. "Dat is makkelijker voor de douane om te controleren", legt Donat uit. En dus veiliger.

"Je moet je voorstellen: de douane controleert óf een bulkpartij producten, die door een winkel worden geïmporteerd, óf ze moeten een heel vliegtuig vol met miljoenen individuele pakketjes controleren." Dat laatste is waar de douane mee zit bij bestellingen van Temu of Shein. Een container met 1.000 föhns is makkelijker te controleren op fouten dan twintig föhns omringd door honderden andere producten.

'Kijken met wie je te maken hebt'

Maar zelfs bij Nederlandse webwinkels en platforms moet je volgens Donat oppassen. "Je moet altijd kijken met wie je eigenlijk te maken hebt", vertelt ze. "Want vaak koop je het dan alsnog bij een derde partij. Je moet erop letten dat dat geen 'dropshipper' is."

"Via een 'dropshipper' komt het product ook direct uit China. Het beste is om bij een Europese of Nederlandse winkel te kopen." Dan heb je volgens haar veel meer zekerheid over wat je koopt. Dat het aan de regels voldoet en dat je ergens terecht kan bij vragen.

info

Wat is dropshipping?

Dropshippers zijn webwinkels zonder eigen voorraad: als je bij hen iets bestelt, wordt het rechtstreeks vanuit de leverancier naar je verzonden. Veel mensen hebben een negatieve associatie met dropshipping, maar dat is niet altijd terecht. Het is wel problematisch als er bijvoorbeeld direct uit China wordt geleverd en consumenten dit niet weten. Er zijn ook dropshippers die producten van Chinese platformen direct op hun website aanbieden voor een veelvoud van de oorspronkelijke prijs. bron: Thuiswinkel Waarborg

Bekijk ook

'Een hele klus'

Een populaire Nederlandse webwinkel is Bol. Een woordvoerder laat weten dat dropshippen daar verboden is. "Bol wil de kwaliteit van de artikelen op het platform zo goed mogelijk waarborgen", vertelt hij. "Dit betekent dat we erop toezien dat er alleen veilige artikelen op ons platform worden aangeboden en dat namaakartikelen niet zijn toegestaan."

Toch komt het voor dat er dropshippers actief zijn binnen hun webwinkel, ook al heeft de webwinkel een team die zich erop richt. "Je kunt je voorstellen dat dit met 47.000 verkooppartners en ruim 41 miljoen producten een hele klus is", zegt de woordvoerder. "We handhaven streng: als we een verkooppartner betrappen op dropshippen trekken we de helft van hun beleidspunten af. Dit betekent dat als zij nog een keer dezelfde fout begaan, wij genoodzaakt zijn hun verkoopaccount te sluiten."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant