Het zijn kille cijfers: in ons land zijn minstens 6135 mensen overleden aan het coronavirus. In het voorjaar betekende dat topdrukte voor uitvaartondernemers. Monique van Houtum blikt terug op een loodzware periode. "Ik heb er wakker van gelegen."
"Het druist in tegen de manier waarop wij nabestaanden willen bijstaan." Uitvaartbegeleider Monique van Houtum geeft een rondleiding in Het Afscheidshuis in Tilburg. "Normaliter krijgt de familie daar de sleutel van als hun dierbare er ligt opgebaard. Door corona kan dat nu niet."
Wie nodig je uit voor de uitvaart?
Inmiddels zijn begrafenissen met maximaal 100 mensen toegestaan, dat waren er tijdens coronapiek 30. Het stelde nabestaanden voor onmenselijke keuzes. Van Houtum: "Ik heb meegemaakt dat een familie bestond uit vier kinderen met partners. Maar de overledene had ook nog zes broers en zussen. En omdat het eigen gezin al zo groot was zouden een of twee zussen niet mogen komen omdat we al aan de 30 gasten zaten."
En vreselijk dilemma. Uiteindelijk besloten de nabestaanden de uitvaart alleen met het eigen gezin te doen. "Ze konden geen keuze maken welke broer of zus niet mocht komen. Dat is een onmenselijke keuze", vertelt de uitvaartbegeleider. De broers en zussen keken mee naar de afscheidsdienst via een livestream op de computer.
Lees ook
Risico's en maatregelen
De begrafenisplechtigheid zelf is niet het enige dat anders is in tijden van corona. Zo gaat het ophalen van de overledene met veel voorzorgsmaatregelen gepaard. Medewerkers van het zorgteam van Van Houtums uitvaartbedrijf moeten in geval van overlijden door corona in beschermende pakken binnenkomen in het huis waar de overledene ligt.
De familie wordt hiervan op de hoogte is gebracht: "Dan wordt de familie gevraagd nog even afscheid te nemen en dan de ruimte waar de overledene ligt te verlaten." Het overtillen van de overledene en het transport naar de auto brengt risico's met zich mee. "Omdat de overledene toch nog wat vocht kan verkiezen uit een mondhoek of een laatste ademtocht: dat zijn de besmettingsrisico's."
Het laatste beeld van een overledene
In een gekoelde ruimte van het Afscheidshuis laat Monique van Houtum de ruimte zien waar de overledenen netjes worden gemaakt voor het afscheid. En dat is belangrijk: "Het is het laatste beeld dat de nabestaanden zien van iemand."
Dit is bij coronadoden die op de ic hebben gelegen extra moeilijk, ziet de uitvaartbegeleider. Omdat de ic-patiënten op hun buik zijn beademd is het bloed naar het gezicht gezakt en kleurt het gelaat na overlijden vaak blauw. Met make-up wordt de kleur dan een beetje bijgewerkt. "We hebben veel met poeder moeten werken."
Topdrukte
Op een van de tafels in het afscheidshuis bladert Monique van Houtum door een logboek waarop de uitvaarten worden bijgehouden. Vooral april was druk: op sommige dagen staan wel drie namen. "We werkten 24 uur per dag."
"Het is heel heftig geweest, emotioneel, ook voor ons. Want waar wij normaal zeggen: alles kan en alles mag, moesten we nu alleen maar zeggen: dit mag niet en dat kan niet. Dat is voor ons iets heel tegennatuurlijks. We hebben met de handrem geleefd. En we hebben hierdoor ook wel nachten wakker gelegen."
Lees ook
'Er wordt weer heel wat afgeknuffeld'
Inmiddels ziet uitvaartondernemer Van Houtum dat de mensen de coronamaatregelen zat zijn. "Zeker families onderling houden geen afstand meer, er wordt weer heel wat afgeknuffeld."
Van Houten begrijpt dat die behoefte er is, maar is er tegelijkertijd van overtuigd dat corona nog steeds in ons midden is. Maar, zegt ze: "Ik kan geen politieagent zijn. Dat vind ik ook mijn taak niet."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
