radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Bouwbedrijven verwachten dat stikstofuitspraak duizenden banen gaat kosten

Bouwbedrijven verwachten dat stikstofuitspraak duizenden banen gaat kosten
Bouwproject in Delft (archiefbeeld)
Bron: ANP

Volgens Maxime Verhagen van Bouwend Nederland ontrolt zich een rampscenario voor de bouw. Het stikstofbesluit van de Raad van State heeft vergaande gevolgen en treft bijvoorbeeld de bouw van energieneutrale woningen. "Zijn we nu gek geworden?"

Maxime Verhagen vindt dat de gevolgen van de uitspraak, waardoor stikstofuitstoot drastisch aan banden wordt gelegd, flink onderschat wordt in Den Haag. Volgens hem wordt de bouwsector 'keihard geraakt', maar is die niet verantwoordelijk voor de stikstofuitstoot. "We zijn niet de oorzaak, we zijn niet de oplossing, maar we zijn wel het slachtoffer."

Bedrijven failliet

Verhagen is ronduit pessimistisch over de nabije toekomst, want er worden geen vergunningen meer verstrekt voor de bouw of de aanleg van wegen. "Niet alleen krijgen mensen geen huis, maar ook de toekomst van bedrijven staat op het spel." Volgens hem vallen over enkele maanden de eerste bouwbedrijven om.

En dan gaat het pas echt goed mis, waarschuwt hij. "ABN Amro berekende al dat het 14 miljard euro schade zal opleveren. Dit gaat duizenden banen kosten." En dat kan een sector die net een grote crisis achter de rug heeft volgens Verhagen niet aan. "We krijgen weer echt hele grote problemen."

Lees ook

Slachtoffer

Om de problemen het hoofd te bieden, stelde de regering een commissie in onder leiding van oud-minister Johan Remkes. Hij komt 25 september naar buiten met advies. Dat duurt Maxime Verhagen allemaal te lang. "Ondertussen ligt hier de zaak al 4 maanden stil."

Het steekt hem dat de bouwsector de prijs betaalt voor het stikstofprobleem. "Nu maak je een sector slachtoffer van een probleem dat ze niet veroorzaakt hebben. En daarnaast zou je dat mensen die hoognodig een huis nodig hebben, nu geen nieuwe huizen krijgen."

info

Het hoogste bestuursorgaan van Nederland, de Raad van State, kwam 29 mei met een vergaand oordeel naar buiten: voortaan moet de uitstoot van stikstof rigoureus aan banden worden gelegd. Het tot dan toe uitgevoerde beleid is in strijd met de Europese regels voor natuurbescherming.In de praktijk betekent dit dat geen bouwvergunningen meer mogen worden verstrekt. Daardoor mag er geen schep meer de grond in, want als je werkt komt stikstof vrij. Volgens NRC staan door de uitspraak nu 18.000 bouwprojecten op de tocht.

Lees ook

'Zijn we helemaal gek geworden?'

Maar er komt toch stikstof vrij bij het bouwen van huizen? Verhagen ontkent het niet, maar wijst er op dat nu ook de bouw van energieneutrale huizen stil ligt. "Wat wil je nog beter hebben voor het klimaat?", vraagt hij zich af.

"Dat we de huizen die we hebben die niet duurzaam zijn, vervangen door nieuwe duurzame huizen die energieneutraal zijn. Dus op langere termijn is dit alleen maar een verbetering van het klimaat. Dan denk ik: zijn we nou gek geworden?"

Maxime Verhagen pleit voor een noodwet.

Noodwet

"Ik denk ook dat de milieubeweging zich in de eigen voet schiet. Op het moment dat je geen windmolenparken mag bouwen, op het moment dat je geen energieneutrale huizen mag bouwen... Welke bijdrage aan het milieu lever je dan?"

Een eindoplossing heeft hij niet. "Ik zit niet meer in het kabinet", zegt hij hierover. Een noodwet zou wat hem betreft een oplossing kunnen bieden, waarbij een uitzondering wordt gemaakt voor de bouw van energieneutrale huizen, maar ook voor vitale infrastructuur. "Want als gaten in wegen vallen en bruggen in de problemen komen dan heeft dat ook een enorme impact."

Lees ook

Bekijk hier de tv-reportage bij dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom EU-miljoenenboete voor Apple en Meta volgens deze expert wél zin heeft

Apple en Meta krijgen van de Europese Commissie samen een boete van zo'n 700 miljoen euro voor het overtreden van de Digital Markets Act. Deze wet richt zich op techbedrijven die zo groot zijn dat ondernemers en consumenten bijna niet zonder hen kunnen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Vredesakkoord oorlog Oekraïne na 'topoverleg' nog steeds niet dichtbij: 'Amerikaans geduld is bijna op'

Vredesakkoord oorlog Oekraïne na 'topoverleg' nog steeds niet dichtbij: 'Amerikaans geduld is bijna op'
Bron: Oost-Europa expert Bob Deen

Het geplande topoverleg in Londen tussen de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Oekraïne over het beëindigen van de oorlog tussen Oekraïne en Rusland is tot op het laatste moment uitgesteld.

Het overleg van vandaag ging wel door, maar zonder de ministers van Buitenlandse Zaken van de meeste landen. De Oekraïense ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie namen wél deel aan de gesprekken. Zij reisden af naar Londen om zich, volgens presidentieel stafchef Andriy Jermak, in te zetten voor 'een compleet en onvoorwaardelijk staakt-het-vuren als eerste stap op weg naar een oplossing'.

Wat betekent dit voor Oekraïne?

"Eigenlijk is dit weer een stap in een behoorlijk schimmig proces waarin Oekraïne en Rusland beide proberen te doen alsof ze echt vrede willen om op die manier de Amerikanen aan boord te houden", zegt Oost-Europa expert van Instituut Clingendael Bob Deen.

De onderhandelingen vinden plaats terwijl Rusland recent, ook tijdens het paasbestand, meerdere drone-aanvallen uitvoerde. "Ze zijn erg bezig met naar elkaar te wijzen. De Oekraïners zeggen: de Russen willen helemaal geen vrede, die blijven gewoon aanvallen, zelfs tijdens het staakt-het-vuren. En de Russen proberen zo redelijk mogelijk over te komen naar de Amerikanen met allemaal eisen die voor Oekraïne eigenlijk onbespreekbaar zijn."

Bekijk ook

'Diefstal van Oekraïnes grondgebied'

Een van de eisen van Rusland is dat Oekraïne de Krim 'inlevert'. En dat is vernederend, zegt Deen. "Het moeten opgeven van de Krim is eigenlijk voor geen enkele Oekraïense president acceptabel. Dat kan je ook niet aan de Oekraïense bevolking uitleggen. Het lijkt alsof deze deal bewust geformuleerd is zodat Zelensky het er mee eens moet zijn."

"Wat er nu op tafel ligt is een 'typisch Russische geste', waarin je eigenlijk onredelijk veel claimt en daarna redelijk probeert over te komen door te zeggen dat je alleen maar wilt houden wat je al bezet hebt", gaat de expert verder. "Maar eigenlijk blijft het nog steeds diefstal van Oekraïens grondgebied."

info

Wat ligt er nu op tafel?

  • Wat Rusland krijgt:
    • De Krim wordt officieel erkend als Russisch door de VS.
    • Behoud van bezette delen van Loehansk, Donetsk, Cherson en Zaporizja.
    • Garantie dat Oekraïne nooit lid wordt van de NAVO.
    • Opheffing van alle westerse sancties sinds 2014.
    • Economische samenwerking met de VS, vooral op het gebied van energie en industrie.
  • Wat Oekraïne krijgt:
    • Een vage 'veiligheidsgarantie' van een losse groep Europese landen. De VS doet niet mee.
    • Een klein deel van Charkiv terug, vrije doorgang over de Dnipro-rivier.
    • Beloften over wederopbouw (maar zonder duidelijk budget of financiering).
    • De kerncentrale van Zaporizja blijft formeel in Oekraïense handen, maar wordt beheerd door de VS. De opgewekte stroom gaat zowel naar Oekraïne als naar Rusland.
    • Een mijnbouwdeal met de VS, ondertekening staat gepland voor donderdag.

Bekijk ook

Amerika gefrustreerd

Niet alleen met de deal, maar ook met hun afwezigheid wil vooral de Verenigde Staten een statement maken. Zo benadrukt Amerika-verslaggever Tom van 't Einde het belang van de afwezigheid van de Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio.

"De Amerikanen zijn echt ontzettend gefrustreerd dat er zo weinig ontwikkeling in de onderhandelingen zitten, president Trump voorop", zegt Van 't Einde. "Hiermee willen ze een duidelijk statement naar Oekraïne afgeven. Ze verwachten veel meer beweging vanaf hun kant."

Onredelijke verwachtingen van Trump

President Trump voerde sinds het begin van zijn presidentschap zware druk op het vredesproces. Tijdens zijn campagne zei hij binnen 24 uur een einde aan deze oorlog te willen maken, later stelde hij dit bij naar 100 dagen. "Het was onredelijk om te verwachten dat hij het in 24 uur of 100 dagen zou kunnen beëindigen en daar loopt Trump nu tegenaan", merkt Deen op over de tijdsruk die de president op de onderhandelingen zet.

Van 't Einde vult aan: "Hij wil laten zien aan zijn kiezers dat hij deze oorlog tot een goed einde kan brengen. Of hij daar nou een stuk Oekraïne voor moet opofferen of niet, dat maakt voor hem eigenlijk niet veel uit."

Bekijk ook

Hoop op beweging

Toch is dit overleg niet geheel zinloos. "Er zit echter wel degelijk beweging in", zegt Deen. "Het is niet alleen maar nep. De Amerikaanse gezant Steve Witkoff is vorige week uit Rusland gekomen met een aantal ideeën waar hij Trump van heeft weten te overtuigen. Die zijn vorige week al aan de Oekraïners en Europeanen gepresenteerd."

"Een staakt-het-vuren zou in het voordeel van Oekraïne zijn. Ze weten dat ze het niet heel lang meer vol kunnen houden, zeker als de Amerikaanse wapenleveringen stoppen", aldus Deen.

Serieuze bedreiging

Van een stop in wapenlevering heeft Oekraïne al eerder last gehad, weet Van 't Einde.

"We moeten het dreigement van Trump dat hij de onderhandelingstafel verlaat heel serieus nemen. Hij heeft al eerder alle steun aan Oekraïne 10 dagen lang stilgezet."

Bekijk ook

'Beide partijen staan onder druk'

Wat is er dan echt nodig om een einde te maken aan deze oorlog? "De Russen hopen dat ze dit conflict op militaire wijze kunnen beslechten en willen dus iets terug voor een staakt-het-vuren", antwoordt Deen.

"Beide partijen staan onder druk om toch een beetje te bewegen, maar ze zijn nog niet echt klaar voor een duurzame oplossing. Het lijkt er dus op dat ze er deze week niet definitief uit zullen komen", zegt de expert tot slot.

Vredesakkoord oorlog Oekraïne na 'topoverleg' nog steeds niet dichtbij: 'Amerikaans geduld is bijna op'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant