Bomen kappen om natuur te beschermen, het klinkt tegenstrijdig. Op de Sallandse Heuvelrug wordt 55 hectare bos gekapt om de heide te herstellen. Dit leidt tot onrust onder natuurliefhebbers, maar volgens experts is de bomenkap toch echt hoognodig.

In opdracht van de provincie Overijssel zijn grondeigenaren Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer momenteel bezig met het kappen 55 hectare bos in Nationaal Park Sallandse Heuvelrug om het gebied om te vormen tot heide. Stichting NatuurAlert wil de bomenkap stilzetten en overweegt daarom naar de rechter te stappen.

De heide verdwijnt

Maar boswachter Ine Nijveld van Staatsbosbeheer zegt dat het belangrijk is dat er nu wat gebeurt om de heide te beschermen. "Het gaat niet goed met de heide", vertelt ze. "De biodiversiteit holt achteruit." Een van de redenen van deze achteruitgang is de isolatie van de heide, er is namelijk geen overgang met de natuurakkers in de omgeving.

Met de kap hoopt Staatsbosbeheer een verbinding te maken tussen de twee gebieden. "Als we niets doen verdwijnt de heide", zegt de boswachter. "En er is al niet zoveel heide meer op aarde." De bomenkap op de Sallandse Heuvelrug wordt hersteld door het aanplanten van bomen op andere plekken.

Kwetsbare dieren

De bomen worden ook gekapt om een andere reden: het maakt het makkelijker voor kwetsbare dieren als de korhoen om zich te verplaatsen. De Sallandse Heuvelrug is de enige plek in Nederland waar korhoenders nog in het wild voorkomen. Om de populatie in stand te houden worden er jaarlijks dieren uit Zweden gehaald.

"Het hele heidegebied staat onder druk, de korhoen dreigt als eerste om te vallen", zegt Nijveld. "Als de korhoen hier uiteindelijk kan overleven, dan hebben we het echt voor elkaar."

'Dieren komen om door kap'

Toch zou het beschermen van de korhoen ten koste kunnen gaan van andere diersoorten. Anton van Beek maakt zich zorgen over het leefgebied van zeldzame reptielen zoals de zandhagedis en de hazelworm. Hij is zelf geboren en getogen in het gebied en doet al 25 jaar onderzoek naar reptielen op de Sallandse Heuvelrug. "Er gaan tientallen en misschien wel honderden dieren omkomen door de kap van de bomen."

Volgens hem komt het werkprotocol dat is gemaakt voor de kap niet overeen met de 'Gedragscode soortenbescherming bosbeheer 2022'. "In de gedragscode staan afspraken over het beschermen van zeldzame dieren bij een bomenkap. Maar deze maatregelen zien we eigenlijk amper terug", zegt hij. Op basis hiervan overweegt Stichting NatuurAlert naar de rechter te stappen.

Sneuvelen reptielen niet uitgesloten

Volgens Nijveld is de kap juist goed voor de reptielen: "Er komt veel meer hei met meer zand. Dit is gunstig voor reptielen, omdat de populatie zich kan uitbreiden. Door nu te beginnen met de werkzaamheden zijn we voor het volgende broedseizoen van vogels klaar."

De boswachter geeft wel toe dat het sneuvelen van dieren door de bomenkap niet kan worden aangesloten. "We doen er wel alles aan om het te beperken. De kap wordt gemonitord door ecologen, we zorgen dat er schuilplaatsen blijven voor de reptielen", zegt ze. "Maar dode dieren helemaal voorkomen kan helaas niet."

37.000 hectare bos bijplanten

Toch blijft Van Beek het apart vinden dat het plan voor meer heide ten koste gaat van andere natuur. Daarnaast is het volgens hem ook in strijd met het doel van de overheid om in 2030 in totaal 37.000 hectare bos bijgeplant te hebben. De discussie bij de Sallandse Heuvelrug lijkt dan ook te gaan over welke natuur de voorkeur krijgt.

"Het is een goed doel om de biodiversiteit te herstellen, maar dat betekent nu dus wel dat je de biodiversiteit van het bos laat schieten", zegt Van Beek. "Ik vind de korhoen een machtig mooie vogel. Maar is het ene beschermde dier meer waard dan het andere? De biodiversiteit verbetert niet zozeer door dit project, maar het verandert vooral."

'Als we niet ingrijpen, wordt alles bos'

De discussie over het kappen van bomen ten gunste van biodiversiteit speelt breder in Nederland. Zo is het de bedoeling dat er bij Bergen aan Zee duizenden bomen worden gekapt om het duinzand weer te laten stuiven. Door de bomen weg te halen zou er namelijk een grotere doorgang ontstaan voor de wind richting het duingebied. Maar de Duinstichting is naar de rechter gestapt om deze kap tegen te houden.

Hoogleraar natuurbeheer aan de Wageningen Universiteit David Kleijn herkent de discussie. "Mensen hebben een romantisch beeld van natuurbescherming. Dat je de beste natuur hebt als je niet ingrijpt." Maar volgens hem is dat beeld onterecht: "Als we van de natuur afblijven, dan wordt alles bos. Daardoor zouden we een heleboel soorten kwijtraken."

Keuzes maken

Er moeten daarom ook keuzes gemaakt worden in natuurbeheer, benadrukt Kleijn. "In Nederland moet je ingrijpen om bepaalde typen natuur op de been te houden. Je moet je best doen om deze soorten en biodiversiteit ook te behouden", legt hij uit.

De hoogleraar begrijpt de kap op de Sallandse Heuvelrug dan ook: "Met de bossen en bomen gaat het best goed, maar de korhoen is een beschermde soort en daar gaat het slecht mee. Een stukje bos kappen om de korhoen te helpen lijkt mij dan ook goed."

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Het aantal meldingen van frauduleuze belletjes is enorm gestegen. Volgens expert Dave Maasland zijn de daders vaak Nederlandse jongeren die door bendes hiervoor geronseld worden. ”Het lijkt steeds meer op georganiseerde misdaad.”

Steeds meer criminelen proberen via de telefoon geld af te troggelen bij niets vermoedende slachtoffers. Dat blijkt uit recente cijfers van de fraudehelpdesk. In de eerste drie maanden van dit jaar kwamen er 9.793 meldingen binnen bij het anti-fraude instituut. In 2024 lag dit aantal in dezelfde periode nog op 3.031 meldingen.

Grote criminele bendes

Cybercrime-expert Dave Maasland is niet verbaasd over deze toename. "Deze vorm van misdaad begint echt de vorm aan te nemen van georganiseerde misdaad", legt hij uit.

Er zitten volgens hem steeds vaker grote criminele bendes achter deze vorm van oplichting. "Die weten hoeveel geld hiermee te verdienen valt."

'We zijn gewend alles online te delen'

Daarnaast maakt nieuwe technologie als AI het stuk makkelijker voor deze criminelen om hun slag te slaan, zegt Maasland. "De opkomst van kunstmatige intelligentie speelt zeker een rol en die versnelt deze opmars alleen maar. Je hebt nu voor het klonen van een Nederlandse stem, nog maar 10 seconden nodig van de oorspronkelijke stem", legt hij uit. "Dus dat wordt steeds beter en makkelijker."

"Maar dat is zeker niet de enige factor", benadrukt de expert. Ons eigen online gedrag speelt oplichters ook vaak behoorlijk in de kaart. "We zijn zo gewend om alles online te delen, omdat we elkaar vertrouwen. Deze gegevens lekken ook vaak uit. Maar dat zorgt er wel voor dat criminelen heel geloofwaardig deze telefoontjes kunnen plegen."

'Kan iedereen overkomen'

"Ze zijn echt zo geraffineerd deze oplichters", gaat Maasland verder. "Ze bellen je dus op en gebruiken in zo'n telefoontje allemaal gegevens van jou. Ze weten je naam, je adres en soms zelfs ook je banksaldo. Dan wordt het zo geloofwaardig allemaal."

Maasland heeft zelf van dichtbij gezien hoe deze criminelen te werk gaan. "Ik heb wel eens telefoontjes van de politie mogen mee luisteren. De manier waarop deze oplichters dat doen, is echt zo extreem gehaaid en geloofwaardig", vertelt hij. "Zo klantvriendelijk ook. Ik me voorstellen dat iedereen hier in mee zou kunnen gaan. Het kan dus echt iedereen overkomen."

Geronselde jongeren hebben 'geen idee'

Wat Maasland ook zorgen baart, is de leeftijd van de daders die zich met deze vorm van oplichting bezig houden. "Het zijn vooral veel jongeren ook die geronseld worden door deze bendes, helaas ook in vriendengroepen. Want veel van deze fraudeurs zitten gewoon in Nederland. Daar waarschuwt de politie voor."

"Ze vertellen deze jongeren niet dat ze geld stelen van ene mevrouw Jansen, maar dat ze stelen van de verzekering of van de bank", gaat hij verder. "In de rechtszaal komen ze er soms pas achter dat mevrouw Jansen het slachtoffer is en haar hele pensioenpotje weg is. Ze hebben echt geen idee."

'Let op urgentie'

De expert heeft tot slot nog een gouden tip hoe je kunt voorkomen dat je in de val van deze oplichters loopt. "Let op urgentie, dat komt bij al deze vormen van oplichting voor, of ze nou kunstmatige intelligentie gebruiken of niet."

"Ze roepen altijd hun slachtoffer op om direct iets te doen, meteen iets over te maken", legt hij Maasland uit. "Want anders verlies je je geld of je telefoon. Als je wordt opgedragen direct te handelen, moeten alle alarmbellen afgaan."