Bouwen, bouwen, bouwen, dat is het veelgehoorde plan om uit de wooncrisis te komen. Maar bouwen we wel de goede huizen om de wooncrisis op te lossen? Experts zijn kritisch: "Te weinig aandacht voor de behoeftes van jongeren en ouderen."

"Veel huizen worden niet efficiënt bewoond", zegt hoogleraar woningmarkt aan de TU Delft Marja Elsinga. Maar hoe komt dit? "We hebben steeds meer oudere mensen. En door de sluiting van de verzorgingstehuizen blijven die ouderen steeds langer in hun huis wonen. Om dit probleem op te lossen hebben we behoefte aan nieuwe woonvormen."

Geen doorstroom

Veel ouderen blijven dus lang in hun relatief groot huis wonen en dat belemmert de doorstroom op de woningmarkt. Elsinga vervolgt: "Er is een gat tussen thuis en verzorgingstehuis en daar wordt nu te weinig op ingespeeld. Het zou heel slim zijn om strategisch mooie voorzieningen te bouwen voor ouderen waar zorg en gezelschap geleverd wordt, zodat ze die oude ruime woning achter kunnen laten. Dat is echt de sleutel voor de oplossing van het probleem."

Op dit moment worden er veel - relatief ruime - eengezinswoningen gebouwd, terwijl het gros van de huishoudens maar uit één of twee personen bestaat. Elsinga zegt dat we mede hierdoor creatiever moeten zijn: "Ik denk dat niet in alle behoeften wordt voorzien. Nu worden nog veel dure woningen gebouwd, want daar zit de marge op, maar er wordt te weinig aandacht besteed aan de behoeftes van jongeren en ouderen."

Nieuwe woonconcepten

"Ook architecten zien dat er behoefte is aan nieuwe woonvormen", zegt Stepanie Zeulevoet van BUUR[N], een samenwerkingsverband van drie architectenbureaus die de bouwwereld willen opschudden. "Wij hebben een woonconcept ontwikkeld waar jong, oud, gezinnen en alleenstaanden allemaal een plek krijgen."

BUUR[N] benadrukt met hun concept een flexibele woonvorm en bouwt zonder winstoogmerk. Bewoners huren van de stichting en zijn zo voor langere tijd verzekerd van een stabiele huur. Maar verder is er juist aandacht voor flexibiliteit, zegt Zeulevoet. "We ontwerpen eigenlijk allemaal modules die je aan elkaar kan koppelen en daardoor kan je de woning zo groot of zo klein maken als je wil. Je kan dus heel goed een woning maken die past bij je inkomen, maar ook bij de woonvraag die je hebt."

Gedeelde logeerkamer

De samenwerkende architectenbureaus richten zich verder ook op coöperatief wonen. De huizen zijn voorzien van veel gemeenschappelijke ruimtes, wat volgens Zeulevoet een voordelig effect heeft op de huurprijzen. "Ons idee is dat de woningen vrij compact zijn om ze betaalbaar te houden en door bepaalde ruimtes met elkaar te delen."

Als voorbeeld geeft ze de logeerkamer. "Heel veel mensen hebben gewoon een kamer leeg staan waar misschien nog een wasrek in staat, maar heel vaak ook niemand is. En als je je voorstelt dat iedereen in een gebouw zo'n kamer heeft, dan is het natuurlijk veel zinvoller om dat allemaal te clusteren en met elkaar een logeerkamer te delen. Dat is veel efficiënter en maakt ook het totaal veel betaalbaarder."

'Boete op mooie oplossing'

Hoogleraar Elsinga juicht dit soort nieuwe coöperatieve woonvormen toe. "Ouderen of jongeren die coöperatief gaan wonen en voorzieningen delen, dat zijn heel belangrijke oplossingen. Maar wetgeving en regels zit deze nieuwe woonvormen vaak nog in de weg."

Bijvoorbeeld regels rond de huurtoeslag, zegt ze. "Er is alleen toeslag voor zelfstandige wooneenheden, met een eigen voordeur, keuken en badkamer. Niet voor mensen die bepaalde voorzieningen delen." Elsinga concludeert: "Er zit een boete op een hele mooie oplossing, namelijk het delen van bepaalde voorziening in de woning. Het Rijk moet regie nemen om dit op te lossen."

Nederlandse kersentelers maken zich zorgen om hun oogst dit jaar. Ze zijn bang dat die ten onder gaat aan de 'suzuki-fruitvlieg'. De oogst is volgens de telers nog te redden, maar dan moet het gewilde bestrijdingsmiddel wel op tijd goedgekeurd worden.

De kersentelers wachten op een verlossend bericht van landbouwminister Femke Wiersma. Zij moet bepalen of gebruik van het bestrijdingsmiddel Tracer dit jaar wordt toegestaan, En dat wordt nog spannend, want toenmalig minister Piet Adema zei vorig jaar dat het toen de laatste keer was dat een uitzondering gemaakt werd voor het bestrijdingsmiddel.

Al 10 jaar uitzondering

Het bestrijdingsmiddel Tracer is namelijk nog altijd niet goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Die instantie beoordeelt of een bestrijdingsmiddel gebruikt mag worden.

Zolang het Ctgb zijn oordeel nog niet heeft gegeven, kan de verantwoordelijk minister een vrijstelling voor gebruik geven. En dat gebeurt in dit geval al 10 jaar op rij.

Perfect jaar voor kersen

Kersenteler Arie Hakkert uit de Betuwe vertelt dat het tot nog toe een perfect jaar is voor de kersenteelt: "We hebben prachtig weer gehad in de bloeiperiode. Weinig nattigheid en de temperatuur was goed. Dus we verwachten een goede oogst dit jaar."

Volgens Arie is de ideale temperatuur voor de kers tussen de 20 en 25 graden. De kersen hangen er nu nog groen bij, maar uiteindelijk krijgen ze de bekende rode kleur. "We hopen half juni te beginnen met oogsten. De kersen zullen waarschijnlijk begin juni een gele kleur krijgen en gaan dan over naar rood."

Suzuki-fruitvlieg

Maar ondanks dat het zo'n goed jaar is voor de kers, is Arie bang voor zijn oogst. De Nederlandse kers heeft er sinds een jaar of 10 namelijk een nieuwe vijand bij: de suzuki-fruitvlieg. Een beestje dat oorspronkelijk afkomstig is uit Zuidoost-Azië en in 2008 voor het eerst werd opgemerkt in Europa.

Vooral kersentelers hebben last van de fruitvlieg. "Deze fruitvlieg kan door de schil van het fruit kruipen en legt daar eitjes onder. Daar komen larven uit die de vrucht van binnenuit opeten. Vervolgens gaat de vrucht rotten en is die onverkoopbaar", legt onderzoeker Herman Helsen uit.

Net niet voldoende

Kersenteler Arie gebruikt nu een speciaal net om de fruitvliegjes buiten te houden: "Het is een heel fijnmazig net waar in principe geen vliegjes doorheen kan komen. Het hele veld moet ermee worden ingepakt."

Maar alleen een net is niet voldoende, vertelt hij: "De suzuki-fruitvlieg is zo klein dat het 'm toch lukt om ergens binnen te komen. Bovendien moeten we nog steeds zelf bij de kersen kunnen. Dus als het net omhoog gaat of waait, gaat de fruitvlieg ook naar binnen."

Wesp tegen vlieg

In een lab van de Wageningen University & Research (WUR) wordt daarom gewerkt aan een andere oplossing, namelijk de sluipwesp. Dat is een natuurlijke vijand van de suzuki-fruitvlieg, vertelt onderzoeker Helsen. "De sluipwesp legt haar eieren in de larven van de suzuki-fruitvlieg en kan zo de enorme toename verminderen."

Toch is de sluipwesp vooralsnog geen vervanging voor het bestrijdingsmiddel. "We hebben er nu enkele honderden, daar kunnen we de oogst niet mee redden", zegt Helsen. En dus wacht kersenteler Arie in spanning af op het besluit van Landbouwminister Wiersma. "Als we het middel niet meer krijgen, dan is het einde kersenteelt. Het is echt twee voor twaalf."