Bestuur Sint-Eustatius: ingrijpen Nederland vergelijkbaar met Irak-invasie

Het eilandbestuur van Sint-Eustatius vergelijkt de machtsovername door de Nederlandse staat met de Irak-invasie en de postkoloniale periode in Indonesië. De beschuldigingen van wetteloosheid, intimidatie en discriminatie in het rapport dat een ‘Commissie van Wijzen’ deze week publiceerde, werpt het bestuur verre van zich. Dat zegt een woordvoerder van het eilandbestuur tegen EenVandaag. Hun advocaat heeft de VN aangeschreven met de vraag Sint-Eustatius te helpen om onafhankelijk van Nederland te worden.

Staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is vandaag op het eiland aangekomen. Om negen uur onze tijd vindt er een ‘town hall meeting’ plaats. Daar praat Knops de Statianen bij over zijn besluit het bestuur van het eiland over te nemen. Xavier Blackman, ambtenaar en woordvoerder van het eilandbestuur, noemt dit in gesprek met EenVandaag een soort Irak-oorlog: “Een invasie en de bevolking tegen het bestuur opzetten.”

Uit een brief, die de advocaat van het eilandbestuur naar Secretaris-Generaal  António Guterres van de Verenigde Naties schreef, vraagt het eilandbestuur Guterres om er bij de Nederlandse regering op aan te dringen om onderhandelingen te starten over volledige onafhankelijkheid voor Sint-Eustatius.

Bijzondere gemeente van het Koninkrijk dus Nederlandse wetten

Het drieduizend zielen tellende Sint-Eustatius was het enige eiland dat in 2010 wilde dat de Nederlandse Antillen bij elkaar bleven. De andere eilanden wilden dat niet, dus Sint-Eustatius werd noodgedwongen een bijzondere gemeente binnen het Koninkrijk. Dat betekent dat de Nederlandse wetten voor gemeenten ook op Sint-Eustatius gelden. Een keurslijf dat het eiland van begin af aan al niet goed past.

Voormalig minister Plasterk stelde een ‘Commissie van Wijzen’ aan om de bestuurlijke situatie op het eiland te onderzoeken. De conclusies waren niet mals. Fredis Refunjol, voormalig gouverneur op Aruba, is één van de wijzen die het rapport schreef. Volgens hem leek de situatie op het eiland meer op een dictatuur dan op goed bestuur. “Ambtenaren wordt opgedragen beslissingen uit te voeren die tegen de wet zijn,” benoemt Refunjol één van zijn bevindingen.

'Sint-Eustatius komt niet ver met het bezoek aan de VN'

Refunjol herkent de klachten niet van het eilandbestuur dat er niet met hen gepraat zou zijn. “We hebben tot vier keer geprobeerd te praten met het eilandbestuur. Maar ze lieten ons weten de commissie niet te erkennen en dat ze niet met ons willen spreken.”  Ook denkt Refunjol dat Sint-Eustatius niet ver komt met het verzoek aan de VN. “Als de rijkscommissaris het bestuur overneemt, is het oude bestuur ontbonden en zijn het gewone burgers. Je kunt dan niet zomaar bij de VN binnenlopen en onafhankelijkheid eisen.”

Knops zal een regeringscommissaris in functie stellen die orde op zaken moet stellen op het eiland. De eilandsraad en het gemeentebestuur worden dan ontbonden. Als alles weer op orde is, komen er nieuwe verkiezingen en komt Sint-Eustatius weer op eigen benen te staan.