'Beeldschermen niet goed voor kinderen'

De discussie over de negatieve gevolgen van smartphone- en tabletgebruik is weer heropend. De oorzaak: het nieuwe boek Digiziek van Duitse psychiater Manfred Spitzer. In zijn nieuwe boek betuigt de internationaal bekende Duitse psychiater dat digitale media ervoor zorgen dat kinderen hun motoriek en zintuigen onvoldoende ontwikkelen.

Kinderen lopen een ontwikkelingsachterstand op, kunnen zich slechter concentreren en krijgen veel te weinig beweging. Dat is het gevolg van het gebruik van smartphones en tablets.

Spitzer is onder andere kritisch over het gebruik van smartphones en tablets in het onderwijs. Volgens hem leren kinderen niets van het herhaaldelijk en monotoon vegen over een schermpje. Ze moeten dingen ervaren en voelen. Peter Nikken, specialist op het gebied van jeugd, media en opvoeding van het Nederlands Jeugdinstituut (NJI), sluit zich daarbij aan. 'Echte ervaringen zijn veel belangrijker.' Je slaat informatie namelijk beter op als je het opschrijft in plaats van dat je het swipet of intypt.

Oogproblemen, slapeloosheid en obesitas

Naast ontwikkelingsachterstanden heeft Spitzer het in Digiziek ook over gevaren voor de fysieke gezondheid van kinderen. Het langdurig turen naar een beeldscherm leidt volgens de auteur tot oogschade. Spitzer merkt op dat het aantal bijziende kinderen schrikbarend toeneemt. Daarnaast blijft er door intensief gebruik van smartphones en tablets weinig tijd over voor beweging, waardoor overgewicht op de loer ligt.

Spitzer doet er nog een schepje bovenop. Het kijken naar een beeldscherm vlak voor het slapen gaan kan leiden tot slaapproblemen. De slapeloosheid kan uiteindelijk leiden tot een verhoogde kans op diabetes.

Eerste woordje

Toch hoeven we volgens Nikken ons niet zorgen te maken over de invloed van beeldschermen op de ontwikkeling van onze kinderen. 'We moeten er alleen bewust mee omgaan.'

De wereld digitaliseert. 'Een vriendin van één van onze verslaggevers heeft een zoontje wiens eerste woordje ‘iPad’ was. Daarom moeten smartphones en tablets ook niet in de ban', denkt Nikken. Volgens hem bestaan er namelijk ook nuttige apps die goed zijn voor de ontwikkeling van kinderen. Nikken pleit ervoor dat ouders leren hoe ze smartphones en tablets juist in kunnen zetten voor de opvoeding van hun kinderen.

Volgens Nikken kunnen digitale media veel tijd in beslag nemen en dat zorgt voor problemen. 'Het risico is dat je daardoor minder echte contacten hebt.' Daarom mag je als ouders best afspraken maken met je kinderen over tablet en smartphones. Zo kun je bijvoorbeeld afspreken dat een kind een halfuur op de tablet mag en daarna iets anders moet gaan doen. 'Als je dat samen met je kind doet, dan leer je hem ook meteen klokkijken!'

Ook praat Paulien Dresscher mee, hoofd Nieuwe Media van Mediafestival Cinekid. Volgens Dresscher kunnen smartphones en tablet juist heel goed gebruikt worden om kinderen te stimuleren. Dresscher vergelijkt apps op smartphones en tablet met boeken. 'Je hebt goede en slechte: het hangt allemaal af van de content. En, er zijn echt prachtige apps.', benadrukt Dresscher. 

Smartphones en tablet zijn daarom niet per definitie te kenmerken als goed of slecht voor de ontwikkeling van een kind. Het hangt er alleen van af hoe je de nieuwe media inzet. Met mate, natuurlijk, maar laat kinderen ook niet teveel alleen met nieuwe media. 'Stop je kind niet in bed met een tablet. Blijf erbij, doe het samen', aldus Dresscher. Zo krijgt het spelen op de smartphone meteen een actieve, sociale component.

In Radio EenVandaag een gesprek met zowel Paulien Dresscher als Peter Nikken over beeldschermen, de ontwikkeling van kinderen en wat je als ouder kan doen aan kinderen die hun neus niet van het scherm krijgen. 

Peter Nikken is naast specialist van het NJI ook bijzonder hoogleraar Mediaopvoeding aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, en hoofddocent Child & Media bij Windesheim.