De onderwijsbonden en de koepel van basisschoolbesturen hebben vandaag hun handtekening onder het manifest van actiegroep ‘PO in actie’ gezet. 30 000 basisschooldocenten hebben zich in deze actiegroep verenigd en eisen een hoger loon en een lagere werkdruk. De docenten willen dat politieke partijen daar nu in de kabinetsformatie afspraken over maken. Als dat niet gebeurt zeggen ze te gaan staken.

‘PO (Primair Onderwijs) in actie’ heeft twee eisen geformuleerd: de salarisschalen in het basisonderwijs moeten even hoog worden als die in het voortgezet onderwijs en de werkdruk moet omlaag. Dat is volgens de docenten te realiseren door middel van kleinere klassen, meer onderwijsassistenten en minder administratief werk. Onderwijsbonden Aob, CNV, de PO-raad (de koepel van basisschoolbesturen) en de vereniging van schoolleiders hebben vandaag ook hun handtekening onder het manifest gezet.

PO-raad

Dat zelfs de PO-raad, de vertegenwoordiger  van de schoolbesturen het pleidooi voor meer loon voor hun werknemers steunt is opmerkelijk. Volgens een woordvoerder is het terecht dat de docenten zich boos maken. “Uiteindelijk verdienen basisschooldocenten een derde minder op de eindschaal dan docenten in het voortgezet onderwijs. Wij proberen het lerarensalaris al jaren aan te kaarten in Den Haag, maar men denkt: die basisschooldocenten doen het werk toch wel voor de kinderen.”

Formatie

De initiatiefnemers van ‘PO in actie’, willen het manifest nu graag overhandigen aan GroenLinks-leider Jesse Klaver en D66-leider Alexander Pechtold. Dat zijn de partijen die nu aan tafel zitten bij de formatie waarvan ze de meeste steun verwachten. D66 Laat aan EenVandaag weten niet te willen zeggen waar hun prioriteiten liggen tijdens de formatie. Wat GroenLinks betreft komt het onderwerp tijdens de formatie op tafel. De partij heeft in het verkiezingsprogramma staan dat het salaris van basisschoolleraren geleidelijk omhoog moet.

Volgens de initiatiefnemers van PO in Actie kiezen door de lage lonen te weinig studenten voor de Pabo. En dat is een probleem, want volgens demissionair minister van Onderwijs Jet Bussemaker heeft Nederland in 2025 naar verwachting een tekort van 10 000 basisschooldocenten. De lonen in het basisonderwijs zijn achtergebleven op de lonen in het voortgezet onderwijs, doordat basisschooldocenten steeds op de nullijn werden gezet in tijden van crisis.

Het manifest

Het Chinese techbedrijf Huawei is in opspraak geraakt door betrokkenheid bij een nieuw corruptieschandaal. Lobbyisten van Huawei zouden Europarlementariërs hebben omgekocht. De politie heeft inmiddels huiszoekingen gedaan en meerdere personen aangehouden.

De stikstofaanpak van het oude kabinet is afgeschaft, maar nieuw, duidelijk beleid ontbreekt tot nu toe. Hoe nu verder? Dat vraagt onder meer branchevereniging Bouwend Nederland zich af. Minister Keijzer zet vooral in op juridische aanpassingen.

Een paar jaar geleden heeft dertiger Jan-Pieter van Laar het bouwbedrijf van zijn vader en oom overgenomen. "Het is echt een familiebedrijf, ondertussen al in de vierde generatie. We hebben 25 man in dienst en doen aan nieuwbouw, verbouwingen, renovaties, echt van alles. In 2031 hopen we het honderdjarige bestaan van het bedrijf te kunnen vieren."

'Iedereen staat in de wachtstand'

Maar de jonge ondernemer uit Wapenveld heeft zorgen. De impasse in de stikstofcrisis zorgt er volgens brancheorganisatie Bouwend Nederland voor dat zo'n 30 procent van alle nieuwbouwprojecten op de tocht komen te staan. En dat merkt ook Van Laar.

"Iedereen staat in de wachtstand. Hoe moeten we omgaan met de stikstofregels, wat kan nog wel, wat niet? De gemeente rondt geen bestemmingsplannen meer af, wij krijgen geen vergunningen meer. Ook niet voor projecten waarbij we totaal geen problemen hadden verwacht."

240.000 woningen kunnen niet gebouwd worden

Bouwend Nederland maakt zich al jaren zorgen over het gebrek aan daadkracht om de stikstofcrisis aan te pakken. "We hebben nu in kaart gebracht welke Natura 2000-gebieden er slecht aan toe zijn door stikstof. En deze informatie combineerden we met de concrete woningbouwplannen in Nederland", vertelt Jelmer Alberts, directeur belangenbehartiging van Bouwend Nederland.

"Dan zie je op die kaart hoe ontzettend veel van deze bouwprojecten te dicht bij stikstofgevoelige natuur liggen", gaat Alberts verder. "Doordat het stikstofprobleem niet wordt opgelost krijgen deze projecten geen vergunning. Tot 2030 gaat het om maar liefst 244.000 woningen die hierdoor niet gebouwd kunnen worden. Dat is echt heel erg schrikken. We wisten al dat de impact van stikstof op de woningbouw en infrastructuur groot was, maar niet dat het er zo dramatisch uitziet."

'Met geitenpaadjes niet meer op te lossen'

De brancheorganisatie wil dat het kabinet eindelijk met een doortastend plan komt. "We weten alles al, alle data zijn bekend, met geitenpaadjes valt dit niet meer op te lossen", zegt Alberts. "We stormen nu recht op een betonnen muur af."

"De stikstofuitstoot moet omlaag, de betrokken ministeries moeten nu met een plan komen", benadrukt de woordvoerder van Bouwend Nederland. "En elke sector moet zijn eigen 'fair share' pakken."

'Zitten met de gebakken peren'

"Iedereen is nu aan zet, ook de bouw", vindt ook bouwondernemer De Laar. "Maar onze sector heeft feitelijk heel weinig stikstofuitstoot, en toch zitten wij nu wel met de gebakken peren. Heel Nederland heeft hierdoor een probleem."

In Nederland is de landbouw, en dan met name de intensieve veehouderij, veruit de grootste bron van stikstofuitstoot, vooral in de vorm van ammoniak. Daarnaast dragen wegverkeer, scheepvaart, luchtvaart en de industrie bij aan de stikstofcrisis. En in beperkte mate draagt ook de bouw zelf bij aan het probleem.

'Kabinet moet eruit komen'

In januari bepaalde de rechtbank in Den Haag opnieuw dat de Nederlandse overheid meer moet doen om schade aan de natuur door stikstof te voorkomen.

Bouwend Nederland snapt het vonnis: "De enige manier om echt uit deze crisis te komen is structurele uitstootvermindering", zegt Alberts. "Ik hoop echt dat dit kabinet eruit komt. Het moet gewoon opgelost worden."

'Ik wil de 100 jaar met ons bedrijf halen'

"Met alleen de kleine projectjes halen we het niet", laat de bezorgde Van Laar weten. "We stoppen zo veel werk in de grotere plannen en projecten. Het wordt nu echt tijd dat we uit de wachtstand mogen komen en weer mogen bouwen."

Ondanks alle zorgen blijft Van Laar optimistisch: "Ik wil de 100 jaar met ons bedrijf halen. Bouwen is mij met de paplepel ingegoten, ik vind dit werk zo leuk. En ik kan ook helemaal niets anders."

Minister: 'Rekenkundige grens voor stikstofuitstoot aanpassen'

"We willen iets doen aan de juridische werkelijkheid die we met z'n allen hebben gemaakt", reageert minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening op de nieuwe cijfers van Bouwend Nederland. "En er moeten maatregelen worden genomen om de stikstofuitstoot omlaag te brengen."

"Heel veel huizen kunnen er gelukkig wél gebouwd worden. En we willen de rekenkundige ondergrens aanpassen, dan kan weer meer."