tv LIVE
meer NPO start

Barbecueën en vuurtjes stoken niet zonder risico: 'Schoner om naast een snelweg te zitten'

Barbecueën en vuurtjes stoken niet zonder risico: 'Schoner om naast een snelweg te zitten'
Een barbecue op de camping
Bron: ANP

De zomer is nog niet voorbij en dus zal er nog volop gebarbecued worden, maar dat is niet zonder gezondheidsgevolgen. Experts waarschuwen voor de risico's die hout stoken met zich meebrengt.

's Zomers de barbecue aansteken of in de winter opwarmen door middel van de vuurkorf: beide brengen gezondheidsrisico's met zich mee. De stoffen die vrijkomen bij het verbranden van hout zijn namelijk erg schadelijk. "De temperatuur waarbij de verbranding plaatsvindt is niet heel hoog, hierdoor krijg je een onvolledige verbranding. En daarmee krijg je veel vuilere stoffen", vertelt Luchtkwaliteitonderzoeker Bert Heusinkveld.

Net als sigaretten

"Bij houtverbranding in het algemeen, dus ook barbecue en vuurkorven, komt teer en roet vrij. En er komen ook kankerverwekkende stoffen, zware metalen, fijnstof en ultrafijnstof vrij", legt longarts Hans 't Veen uit. De gevolgen van het kortdurend inademen van deze stoffen kunnen dus ernstig zijn.

"Ze geven klachten van de luchtwegen, zoals astma. En op lange termijn ook longkanker of hart- en vaatziekten, omdat de deeltjes worden opgenomen in de bloedbaan." De longarts vergelijkt het inademen van deze stoffen met het roken van sigaretten. "Alleen komen er dan bij sigaretten nog een aantal andere foute stoffen vrij."

Bekijk ook

'Snelweg is schoner'

Om de gezondheidsrisico's goed in beeld te brengen vergelijkt de gemeente Amsterdam op hun website de luchtkwaliteit naast een barbecue of vuurkorf met die op een drukke snelweg. Het hout stoken zou namelijk veel slechter zijn. Volgens In 't Veen klopt dat, als je het zo één op één vergelijkt.

"Ik wil niet graag langs de snelweg staan, maar naast een brandende vuurkorf is het nog slechter", vertelt de longarts. "Houtstook in het algemeen is in Nederland schadelijker, qua langdurige blootstelling." Dat komt omdat er bij houtstook meer andere schadelijke stoffen naast fijnstof en ultrafijnstof vrijkomen.

Aan de slag

Luchtkwaliteitonderzoeker aan de Wageningen University & Research Bert Heusinkveld erkent deze vergelijking. "Als je een mooie zomeravond hebt en je bent aan het barbecueën, of je buren zijn aan het barbecueën, dan zit je daar dus dichtbij bij die vervuiling. Dan zou het schoner zijn om naast een snelweg te gaan zitten.

Hoewel er op de snelweg geen sprake is van schone lucht kunnen we er een voorbeeld aan nemen wat betreft houtverbranding, legt Heusinkveld uit. "Het verkeer is echt veel schoner geworden dan tientallen jaren geleden. Vergelijk je dat nou met houtverbranding, dan zie je dat de houtverbranding op jaarbasis bijna twee tot drie keer schadelijker is dan het verkeer. Dus we nu ook eigenlijk aan de slag met de houtverbranding."

Bekijk ook

Niet bewust van de gevolgen

Volgens In 't Veen realiseren velen niet hoe schadelijk een ogenschijnlijk gezellige activiteit als barbecuen kan zijn. "Maar het is duidelijk dat houtstook in Nederland net zo'n grote vervuiling is, en eigenlijk zelfs groter dan ons luxe wagenpark." Hij hoopt dan ook op meer bewustwording. "Het is enerzijds bewustwording. Een beetje rekening met elkaar houden denk ik zou heel mooi zijn."

Tóch de barbecue aanzetten deze zomer? Dan zijn er een aantal maatregelen om de impact op de gezondheid te beperken, vertelt Heusinkveld. "Ten eerste kun je aan een andere soort barbecue denken. Als je een barbecue neemt die op elektriciteit of op gas draait, die is natuurlijk vele malen gezonder." In 't Veen tipt dat het gebruiken van droog hout erg belangrijk is. "Zeker bij vuurkorven. En geen bewerkt hout te gebruiken."

Strenger beleid

De gemeentes Utrecht en Amersfoort scherpen binnenkort de regels rondom houtstook aan. Dat zou bijvoorbeeld betekenen dat er niet meer buiten gebarbecued mag worden bij ongunstige weersomstandigheden, waardoor de stoffen blijven hangen. Zowel In 't Veen als Heusinkveld vinden dat andere gemeenten dat ook moeten doen.

"Houtstook is gewoon echt schadelijk is voor de mensen zelf, maar ook voor anderen. Ook al ben je niet zelf degene die hout stookt, krijg je de kwalijke luchten van anderen wel. En zeker als je daarvoor gevoelig bent, geeft dat veel problemen", vertelt In 't Veen.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom volgens deze expert Iran en de VS in gesprek willen over atoomakkoord: 'Jonge mensen willen vrijheid'

Waarom volgens deze expert Iran en de VS in gesprek willen over atoomakkoord: 'Jonge mensen willen vrijheid'
Een voetbalfan tijdens een vriendschappelijke wedstrijd tussen Iran en de VS in 2000
Bron: ANP

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

Bekijk ook

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

Hamas, Hezbollah, Houthi's: de invloed van Iran uitgelegd

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Waarom volgens deze expert Iran en de Verenigde Staten in gesprek willen over atoomakkoord

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Deze cyberexpert waarschuwt dat iedereen slachtoffer kan worden van telefoonfraude: 'Zijn bendes die extreem geraffineerd werken'

Deze cyberexpert waarschuwt dat iedereen slachtoffer kan worden van telefoonfraude: 'Zijn bendes die extreem geraffineerd werken'
Bron: EenVandaag

Het aantal meldingen van frauduleuze belletjes is enorm gestegen. Volgens expert Dave Maasland zijn de daders vaak Nederlandse jongeren die door bendes hiervoor geronseld worden. ”Het lijkt steeds meer op georganiseerde misdaad.”

Steeds meer criminelen proberen via de telefoon geld af te troggelen bij niets vermoedende slachtoffers. Dat blijkt uit recente cijfers van de fraudehelpdesk. In de eerste drie maanden van dit jaar kwamen er 9.793 meldingen binnen bij het anti-fraude instituut. In 2024 lag dit aantal in dezelfde periode nog op 3.031 meldingen.

Grote criminele bendes

Cybercrime-expert Dave Maasland is niet verbaasd over deze toename. "Deze vorm van misdaad begint echt de vorm aan te nemen van georganiseerde misdaad", legt hij uit.

Er zitten volgens hem steeds vaker grote criminele bendes achter deze vorm van oplichting. "Die weten hoeveel geld hiermee te verdienen valt."

Bekijk ook

'We zijn gewend alles online te delen'

Daarnaast maakt nieuwe technologie als AI het stuk makkelijker voor deze criminelen om hun slag te slaan, zegt Maasland. "De opkomst van kunstmatige intelligentie speelt zeker een rol en die versnelt deze opmars alleen maar. Je hebt nu voor het klonen van een Nederlandse stem, nog maar 10 seconden nodig van de oorspronkelijke stem", legt hij uit. "Dus dat wordt steeds beter en makkelijker."

"Maar dat is zeker niet de enige factor", benadrukt de expert. Ons eigen online gedrag speelt oplichters ook vaak behoorlijk in de kaart. "We zijn zo gewend om alles online te delen, omdat we elkaar vertrouwen. Deze gegevens lekken ook vaak uit. Maar dat zorgt er wel voor dat criminelen heel geloofwaardig deze telefoontjes kunnen plegen."

'Kan iedereen overkomen'

"Ze zijn echt zo geraffineerd deze oplichters", gaat Maasland verder. "Ze bellen je dus op en gebruiken in zo'n telefoontje allemaal gegevens van jou. Ze weten je naam, je adres en soms zelfs ook je banksaldo. Dan wordt het zo geloofwaardig allemaal."

Maasland heeft zelf van dichtbij gezien hoe deze criminelen te werk gaan. "Ik heb wel eens telefoontjes van de politie mogen mee luisteren. De manier waarop deze oplichters dat doen, is echt zo extreem gehaaid en geloofwaardig", vertelt hij. "Zo klantvriendelijk ook. Ik me voorstellen dat iedereen hier in mee zou kunnen gaan. Het kan dus echt iedereen overkomen."

Bekijk ook

Geronselde jongeren hebben 'geen idee'

Wat Maasland ook zorgen baart, is de leeftijd van de daders die zich met deze vorm van oplichting bezig houden. "Het zijn vooral veel jongeren ook die geronseld worden door deze bendes, helaas ook in vriendengroepen. Want veel van deze fraudeurs zitten gewoon in Nederland. Daar waarschuwt de politie voor."

"Ze vertellen deze jongeren niet dat ze geld stelen van ene mevrouw Jansen, maar dat ze stelen van de verzekering of van de bank", gaat hij verder. "In de rechtszaal komen ze er soms pas achter dat mevrouw Jansen het slachtoffer is en haar hele pensioenpotje weg is. Ze hebben echt geen idee."

'Let op urgentie'

De expert heeft tot slot nog een gouden tip hoe je kunt voorkomen dat je in de val van deze oplichters loopt. "Let op urgentie, dat komt bij al deze vormen van oplichting voor, of ze nou kunstmatige intelligentie gebruiken of niet."

"Ze roepen altijd hun slachtoffer op om direct iets te doen, meteen iets over te maken", legt hij Maasland uit. "Want anders verlies je je geld of je telefoon. Als je wordt opgedragen direct te handelen, moeten alle alarmbellen afgaan."

Deze cyberexpert waarschuwt dat iedereen slachtoffer kan worden van telefoonfraude: 'Zijn bendes die extreem geraffineerd werken'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant