Auke werkte jarenlang met asbest en werd ziek, maar zijn werkgever weigert schadevergoeding te geven

Auke (84) kreeg pas vorig jaar de diagnose asbestose, een ernstige stoflongziekte. Waarschijnlijk opgelopen tijdens zijn werk met asbest, lang geleden. Maar zie dat maar eens te bewijzen als je een schadevergoeding wil van je werkgever.

Begin jaren 60 werkte Auke Zeylstra bij verschillende rederijen op de grote vaart in machinekamers van schepen. Hij deed onderhoud aan scheepsmotoren, die waren geïsoleerd met asbest. Door het trillen van die motoren kwamen er asbestvezels vrij, die Auke jarenlang inademde.

Jarenlang asbest inademen

"In de machinekamers ligt het begin van de ellende. Maar ik wist van niks. Ik werd besmet zonder dat ik het in de gaten had", vertelt Auke. Na 3 jaar op de grote vaart ging hij bij een energiecentrale werken en ook daar kwam hij in contact met asbestvezels die hij inademde.

De diagnose asbestose kreeg hij pas 60 jaar nadat hij eraan was blootgesteld. Asbestose is een ernstige longziekte waardoor je erg benauwd kan worden. En dat is ook bij Auke het geval, hij is soms kortademig.

2022 triest recordjaar

Auke staat niet alleen. Vorig jaar melden zich een recordaantal nieuwe mensen met een asbestgerelateerde ziekte bij het Instituut Asbestslachtoffers (IAS). Directeur Jan Warning van IAS heeft dit lang niet zo gezien.

"We hebben een aantal aanmeldingen dat op recordhoogte is", vertelt hij. "Heel veel nieuwe slachtoffers hebben zich vorig jaar bij het IAS gemeld, in totaal 681. Dat is sinds 2018 niet meer voorgekomen." Deze cijfers staan in het jaarverslag van het IAS dat morgen verschijnt.

Juridische lijdensweg

In hetzelfde jaarverslag staat verder dat het aantal uitgekeerde schadevergoedingen nog nooit zo laag is geweest sinds 2000. Toen is het IAS opgericht, omdat slachtoffers heel veel moeite hadden hun schade vergoed te krijgen. Sinds de oprichting hebben al meer dan 10 duizend slachtoffers zich gemeld.

Warning: "Wij wilden de juridische lijdensweg voor asbestslachtoffers verkorten. Als de ziekte is aangetoond krijgen ze een tegemoetkoming van de overheid en mogelijk een schadevergoeding van de werkgever."

Bemiddeling mislukt vaker

Maar Warning ziet de bemiddeling tussen werkgever en werknemer met een asbestziekte steeds vaker mislukken. "Wat we dus nu zien is dat het steeds moeilijker wordt om te bewijzen dat asbestblootstelling heeft plaatsgevonden. En dat het minder goed lukt om ook schadevergoeding van werkgevers en verzekeraars te krijgen."

"Van de bemiddelingen slaagt minder dan 40 procent en dat is heel treurig. Het is jammer dat men in toenemende mate juridisch bewijs wil hebben. En dat vinden wij een slechte zaak. Wij vinden dat werkgevers meer coulant moeten zijn bijvoorbeeld over verjaring van schade en dat niet als een probleem naar voren moeten brengen."

Recht op schadevergoeding

Ook Auke lukt het niet om een schadevergoeding te krijgen van zijn oud-werkgever. Hij meldde zich vorig jaar bij het IAS om hulp te krijgen bij het proces. "Tot nu toe is alles afgewezen op verjaring. Ze willen kennelijk niet betalen. Ze schuiven het af en dat vind ik heel sneu, omdat ze geen verantwoording willen nemen voor wat er toen gebeurd is."

Warning ziet ook dat het na zo veel jaren moeilijk te bewijzen is. "Het is toch heel lastig, want er zitten geen afzendertje bij die asbestvezels in zijn longen, dus we kunnen niet zeggen van welke werkgever het is of dat hij het privé heeft opgelopen. Maar we achten het aannemelijk als iemand in een machinekamer heeft gewerkt die helemaal bedekt was met asbest. Dan is het overduidelijk dat je er aan bent blootgesteld."

Werkgevers hebben ook geen bewijsstukken meer

Aansprakelijkheidsjurist Yvonne Waterman staat werkgevers bij die van zieke werknemers de vraag krijgen om schade te vergoeden, ze is gespecialiseerd in asbest. "Werkgevers zijn bereid mee te denken, maar denken ook aan hun positie. Ze zeggen dat ze niet meer weten of deze persoon bij ze werkte, dat ze geen bewijsstukken meer hebben. En dat ze geen geld hebben voor zo'n vergoeding."

Waterman zou graag zien dat de wet soepeler wordt. "De blootstelling aan asbest ligt vaak 30 tot 50 jaar in het verleden. Ga dan maar eens aantonen wat er destijds allemaal is gebeurd. Het is een bijna onmogelijk. Het zou natuurlijk enorm helpen als de wetgever verjaring voor dit soort ziekten zou afschaffen." Nu is verjaring na 30 jaar, maar het duurt vaak langer voordat de asbest gerelateerde ziekten zich openbaren.

Publiekscampagne overheid

De ministeries van Infrastructuur en Waterstaat en Sociale Zaken en Werkgelegenheid bereiden een campagne voor waarin het publiek wordt gewaarschuwd voor de risico's van asbest. Jan Warning is daar blij mee: "Ik denk dat het nog steeds belangrijk is om je bewust te zijn van de gevaren van asbest."

"En als asbest er is, moet je er vooral niet zelf iets mee gaan doen, maar je goed laten informeren. En zorg dat je beschermd bent, want ook een kleine hoeveelheid asbestvezels kan 30, 40 of 50 jaar later een dodelijke ziekte veroorzaken."