ASMR-filmpjes: miljoenen views voor gesmak en gefluister

De camera staat er bovenop als iemand met smakgeluiden snoep of sashimi eet of eindeloos met de nagels op een hard oppervlakte tikt. Velen gruwen van deze zogenoemde ASMR-video’s, maar miljoenen mannen en vrouwen kunnen er geen genoeg van krijgen. Wetenschapper Anouk Keizer gruwt ervan maar gaat het onderzoeken.

Zo dicht als de camera bij ASMR op iemand focust, zo dicht doen mensen dat zelden in het echte leven. Toch kan het mensen een ontzettend prettig gevoel geven, zo prettig dat ze uren kunnen kijken en luisteren naar iemand die fluistert, eet, een cadeautje inpakt of vers gestreken lakens langs elkaar laat glijden. ‘Autonomous Sensory Meridian Response’, is de naam die wetenschappers dit gevoel hebben gegeven, in een geslaagde poging de term zo ‘on-sexy’ mogelijk te maken.

Sensaties uit het dagelijkse leven

Volgens Anouk Keizer, universitair docent sociale wetenschappen aan de Universiteit Utrecht, krijgen mensen een gevoel van welbehagen van deze video’s. “Denk aan de sensatie die je voelt als je bij de kapper zit en iemand wast je haar, of als iemand zachtjes in je oor fluistert”, zegt Anouk Keizer, universitair docent sociale wetenschappen aan de universiteit van Utrecht. “Of een rustig moment in de bieb, of kijken naar een uitzending van de schilder Bob Ross.”

“Persoonlijk gruw ik van ASMR-filmpjes”, zegt Keizer, “maar ik vind ze wel interessant. Wat gebeurt er in je hersenen als je die tintelingen krijgt en wie is er gevoelig voor? Sommigen gaan bij het luisteren direct terug naar hun kindertijd.”

Trommelen en ritselen

De echtgenoot van vlogster Mascha van het Youtube-kanaal Beautygloss weet ook niet hoe snel hij weg moet komen als hij de filmpjes ziet, maar dan heeft hij het wel pech. Mascha was jaren geleden de eerste in Nederland die ASMR-filmpjes ging maken. Zij is een expert in het losmaken van fijne sensaties bij haar publiek door met haar nagels te trommelen of te ritselen met papier of andere materialen.

“Mijn grootste hit op YouTube? Iets met ritselende kerstballen, geloof ik.” Mascha maakt ook beautyvlogs, iets wat perfect is te combineren met ASMR, want ze is altijd op zoek naar materiaal voor haar ASMR-video’s. “Ook in het dagelijkse leven. Als ik iets koop dat lekker voelt, denk ik: daar kan ik wel iets mee.” Met een speciale microfoon kan ze nu nog beter geluidjes opvangen, om die vervolgens te ontdoen van storende bijgeluidjes. “Het is een lang proces, maar wel rustgevend. Veel mensen vallen bij dit soort filmpjes in slaap.”

Erkenning

Volgens vlogster Jolien Morren, zelf wetenschapper en maker van filmpjes waarin ze zacht op haar kijkers inpraat, vinden mensen in de filmpjes erkenning voor een langgekoesterde, maar verborgen sensatie. “Dat gekke gevoel dat ze altijd hadden, heeft eindelijk een naam.” Maar overdaad schaadt. “Als ik te veel van die filmpjes kijk, neemt het gevoel af. Kennelijk kan het opraken.”

Kayla Stone, hersenwetenschapper én gevoelig voor ASMR, wist al vroeg dat ze een lekker gevoel kreeg bij bepaalde situaties: boodschappen heel netjes inpakken in de supermarkt, het gefluister in de praktijk van de dokter, iemand die met zorg notities opkrabbelt. “Het is een gek verschijnsel, ik vind het ook een beetje gênant om erover te praten. Maar het helpt wel dat het nu wetenschappelijk wordt onderzocht.”