De opdracht van president Trump voor de termijn van ambassadeur Pete Hoekstra in Nederland is duidelijk: “We willen dat Nederland meer investeert in de VS en wij willen meer banen voor Amerikanen.” Maar Hoekstra’s eerste weken in Den Haag gingen niet over rozen. Hoekstra kijkt er niet graag op terug. 

De ambassadeur typeert zijn start in Nederland als 'teleurstellend'. “Wie wil er nu zo beginnen?” Hoekstra wordt na zijn aankomst in Den Haag in januari door journalisten het vuur na de schenen gelegd over uitspraken die hij eerder deed over ‘no go zones’ in Nederland. 

Op een conferentie had hij gezegd dat daar auto’s en politici in brand worden gestoken. In een interview met NOS-verslaggever Wouter Zwart ontkent Hoekstra dat hij die uitspraken gedaan zou hebben. Enkele dagen later biedt de kersverse ambassadeur zijn excuses aan over de uitspraken. Inmiddels zegt hij ervan geleerd te hebben. Maar hij wil niet zeggen wat hij er dan precies van geleerd heeft. “Dat heb ik geïnternaliseerd,” aldus Hoekstra.

Ambassadeur in geboorteland

Pete Hoekstra spreekt enkele woorden Nederlands. “Je geboorteland vergeet je nooit.” Zijn ouders verlaten Groningen in 1956 om zich te vestigen in Michigan. In het Nederland van de jaren ’50 zien ze te weinig kansen voor hun opgroeiende kinderen. Nu, 61 jaar later, woont hun jongste telg weer in Nederland. Nadat Pete Hoekstra als ervaren congreslid actief is in het campagneteam van Donald Trump, wordt hij geschikt bevonden om ambassadeur te worden. Volgens Hoekstra weet zijn president goed wat het Amerikaanse volk wil. “Veel Nederlanders zijn op vakantie naar New York en Washington en San Francisco geweest. Dan ken je maar een deel van Amerika. Donald Trump begrijpt de VS als een geheel. Ook mijn thuisstaat Michigan.”

Hoekstra groeit op in Holland, Michigan. Een gereformeerde kolonie die in de 19^e eeuw wordt gesticht door Nederlanders. In de jaren ’90 neemt hij, inmiddels volledig geïntegreerd, een plek in in het Amerikaanse congres voor de Republikeinse partij. Hij behoort tot de conservatievere vleugel. Hij is bijvoorbeeld tegen abortus en voor wapenbezit.

Het recht op wapenbezit is onderdeel van de grondwet

Dat laatste was het afgelopen jaar een heet hangijzer in zijn thuisland. Na de zoveelste dodelijke schietpartij op een school gingen honderdduizenden betogers in mei de straat op, om te protesteren tegen de wapenwetgeving. Amerikaanse scholieren claimen de woorden ‘onze gedachten en gebeden zijn bij jullie’, niet meer te kunnen horen. Volgens hen is het nu tijd voor daden. Toch is dat volgens Hoekstra nog geen reden om de wet aan te passen: “In Nederland wordt er heel anders tegen wapenbezit aangekeken. In de VS ligt het recht op wapenbezit al sinds jaar en dag verankerd in de grondwet. Dat veranderen is heel ingewikkeld, zo niet onmogelijk.”

De ambassadeur ergert zich eraan dat er vanuit Nederland vaak kritiek klinkt op het beleid van president Trump. “Bijvoorbeeld over migratie. Het scheiden van ouders en kinderen gebeurde ook al onder Obama. Dat is geen beleid van Trump. De EU stuurt ook schepen met migranten terug de Middellandse Zee op. Migratie is iets waar zowel de VS als de EU mee moeten dealen.” 

‘Soms moeten we bot zijn tegen onze bondgenoten’

Volgens Hoekstra hoeven Europese leiders zich niet zo druk te maken over de toon die Trump tegen hen aanslaat. Ook op de NAVO-top van vorige week joeg hij weer verschillende leiders op de kast. Hij eiste op ondiplomatieke wijze dat de Europeanen hun defensie-uitgaven flink verhogen en suggereerde dat Duitsland een ‘gevangene’ is van Rusland.

“Zoals de Nederlanders zouden zeggen: soms moeten we misschien bot zijn tegen onze bondgenoten. Dit zijn tijden waarin we ons met militaire uitdagingen en economische uitdagingen geconfronteerd zien. Dus we moeten die gesprekken op een directe manier voeren, juist om ons sterker te maken. Trump begrijpt dat we voor een sterke VS, ook een sterk Europa nodig hebben.”

De bezuiniging van 335 miljoen euro op het openbaar vervoer, die het kabinet volgend jaar wil doorvoeren, heeft mogelijk ingrijpende gevolgen voor het busvervoer. Dat zegt reizigersvereniging Rover.

Rover bracht voor het busvervoer in kaart wat de bezuinigingen voor gevolgen kunnen hebben. De scenario's die daaruit volgen, kun je 'extreem' noemen. Samengevat: of de prijzen gaan flink omhoog, of er wordt een grote hap uit de dienstregeling genomen, of het wordt een combinatie van beide.

Veel onduidelijk

"Vooropgesteld: de werkelijke gevolgen weet nu nog niemand", zegt directeur Freek Bos van Rover. "Het zou bijvoorbeeld ook kunnen dat er geen enkele bus minder gaat rijden, maar dat de kaartjes 25 procent duurder worden."

Hij vervolgt: "Of de kaartjes worden 15 procent duurder en een relatief klein deel van de bussen en trams wordt geschrapt."

Helemaal geen bus meer

Rover maakte per provincie scenario's: welke hap moet er uit de dienstregeling worden genomen als er geen forse prijsstijgingen zouden komen om de bezuiniging mee te dekken? Het zijn minimale varianten, maar zelfs die zijn al 'zeer ingrijpend' te noemen. "Op zondag helemaal geen bus meer, bijvoorbeeld. En er zijn ook regio's waar je er rekening mee moet houden dat daar 's avonds geen bus meer rijdt", vervolgt Bos.

Rover gaat nu het publiek vragen welk scenario er in hun regio zeker niet gekozen mag worden. Op de website van de reizigersvereniging kun je je provincie kiezen en je mening geven over de toekomst van het openbaar vervoer daar.

Terugdraaien

Bos legt zich nog niet neer bij de zwarte scenario's, benadrukt hij. "Wij hebben de gevolgen in kaart gebracht, omdat het kabinet dat niet heeft gedaan. De bezuiniging is in principe al ingeboekt, maar in september is er gewoon weer een miljoenennota. En dan kunnen ze het weer terugdraaien."

Een vervoerregio die hard wordt geraakt door de plannen van het kabinet, is de Metropoolregio Rotterdam Den Haag: hier moet maar liefst 72 miljoen euro op het openbaar vervoer bezuinigd worden.

Administratieve fout

Een deel van de landelijke bezuinigingen zijn het gevolg van een 'administratieve fout', gaf het kabinet in april toe. Het gaat om 110 miljoen euro die wordt bezuinigd op de zogenoemde Brede Doelgroepuitkering Verkeer en Vervoer (BDU). Dat is een financiële bijdrage die provincies en stadsregio's jaarlijks ontvangen van het ministerie voor de uitvoering van verkeer en vervoer op lokaal en regionaal niveau.

Dat de bezuinigingen toch worden doorgevoerd, leidt tot boosheid bij Jeffrey Keus. Hij is wethouder in Leidschendam-Voorburg en portefeuillehouder ov-exploitatie van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag.

Desastreus

"Het kan gebeuren dat je een fout maakt. Maar dan ga je hem ook herstellen. De fout is wel erkend, maar hij is niet hersteld. En dat maakt dat wij nu behoorlijk veel problemen hebben in deze regio. Uiteindelijk moeten we het openbaar vervoer voor onze inwoners op een goede manier regelen. Zonder deze middelen gaat dat echt een stuk moeilijker."

Het schrappen van buslijnen vindt Keus niet wenselijk, maar uitsluiten kan hij het niet. "En ja, dat zou wel echt desastreus zijn, ook voor mensen die afhankelijk zijn van deze bussen."

Geen herstel van fout

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verwijst in een reactie naar een Kamerbrief van 25 april. Daaruit bijkt dat staatssecretaris Chris Jansen de administratieve fout niet gaat herstellen. Hij wijst erop dat de coalitiepartijen daar in de Voorjaarsnota geen geld voor hebben vrijgemaakt.

"Helaas heb ik moeten concluderen dat er bij de Voorjaarsnotabesluitvorming geen middelen beschikbaar zijn gekomen voor het compenseren van het effect van de generieke korting op specifieke uitkeringen op de BDU. Ik blijf hierover in gesprek met de regio om te bezien op welke wijze kan worden gezorgd dat het openbaar vervoer in de vervoerregio's betrouwbaar, comfortabel en betaalbaar blijft."

Nederlandse kersentelers maken zich zorgen om hun oogst dit jaar. Ze zijn bang dat die ten onder gaat aan de 'suzuki-fruitvlieg'. De oogst is volgens de telers nog te redden, maar dan moet het gewilde bestrijdingsmiddel wel op tijd goedgekeurd worden.

De kersentelers wachten op een verlossend bericht van landbouwminister Femke Wiersma. Zij moet bepalen of gebruik van het bestrijdingsmiddel Tracer dit jaar wordt toegestaan, En dat wordt nog spannend, want toenmalig minister Piet Adema zei vorig jaar dat het toen de laatste keer was dat een uitzondering gemaakt werd voor het bestrijdingsmiddel.

Al 10 jaar uitzondering

Het bestrijdingsmiddel Tracer is namelijk nog altijd niet goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Die instantie beoordeelt of een bestrijdingsmiddel gebruikt mag worden.

Zolang het Ctgb zijn oordeel nog niet heeft gegeven, kan de verantwoordelijk minister een vrijstelling voor gebruik geven. En dat gebeurt in dit geval al 10 jaar op rij.

Perfect jaar voor kersen

Kersenteler Arie Hakkert uit de Betuwe vertelt dat het tot nog toe een perfect jaar is voor de kersenteelt: "We hebben prachtig weer gehad in de bloeiperiode. Weinig nattigheid en de temperatuur was goed. Dus we verwachten een goede oogst dit jaar."

Volgens Arie is de ideale temperatuur voor de kers tussen de 20 en 25 graden. De kersen hangen er nu nog groen bij, maar uiteindelijk krijgen ze de bekende rode kleur. "We hopen half juni te beginnen met oogsten. De kersen zullen waarschijnlijk begin juni een gele kleur krijgen en gaan dan over naar rood."

Suzuki-fruitvlieg

Maar ondanks dat het zo'n goed jaar is voor de kers, is Arie bang voor zijn oogst. De Nederlandse kers heeft er sinds een jaar of 10 namelijk een nieuwe vijand bij: de suzuki-fruitvlieg. Een beestje dat oorspronkelijk afkomstig is uit Zuidoost-Azië en in 2008 voor het eerst werd opgemerkt in Europa.

Vooral kersentelers hebben last van de fruitvlieg. "Deze fruitvlieg kan door de schil van het fruit kruipen en legt daar eitjes onder. Daar komen larven uit die de vrucht van binnenuit opeten. Vervolgens gaat de vrucht rotten en is die onverkoopbaar", legt onderzoeker Herman Helsen uit.

Net niet voldoende

Kersenteler Arie gebruikt nu een speciaal net om de fruitvliegjes buiten te houden: "Het is een heel fijnmazig net waar in principe geen vliegjes doorheen kan komen. Het hele veld moet ermee worden ingepakt."

Maar alleen een net is niet voldoende, vertelt hij: "De suzuki-fruitvlieg is zo klein dat het 'm toch lukt om ergens binnen te komen. Bovendien moeten we nog steeds zelf bij de kersen kunnen. Dus als het net omhoog gaat of waait, gaat de fruitvlieg ook naar binnen."

Wesp tegen vlieg

In een lab van de Wageningen University & Research (WUR) wordt daarom gewerkt aan een andere oplossing, namelijk de sluipwesp. Dat is een natuurlijke vijand van de suzuki-fruitvlieg, vertelt onderzoeker Helsen. "De sluipwesp legt haar eieren in de larven van de suzuki-fruitvlieg en kan zo de enorme toename verminderen."

Toch is de sluipwesp vooralsnog geen vervanging voor het bestrijdingsmiddel. "We hebben er nu enkele honderden, daar kunnen we de oogst niet mee redden", zegt Helsen. En dus wacht kersenteler Arie in spanning af op het besluit van Landbouwminister Wiersma. "Als we het middel niet meer krijgen, dan is het einde kersenteelt. Het is echt twee voor twaalf."