Door controverse en politieke onwil kregen we jaren geleden geen Nationaal Historisch Museum. Nu is het terug op de agenda, tot grote vreugde van hoogleraar Paul Scheffer. “Als de Duitsers het kunnen, met hun beladen verleden, waarom wij dan niet?”

Er moest een jonge generatie politici aan te pas komen om het idee voor een Nationaal Historisch Museum nieuw leven in te blazen. CDA-leider Pieter Heerma en SP-leider Lilian Marijnissen willen met het museum de 'toenemende polarisatie en de toenemende identiteitspolitiek' doorbreken. Het is hoogleraar Europese studies Paul Scheffer, ooit betrokken bij het oorspronkelijke idee, uit het hart gegrepen. "Het verstandige midden komt te weinig aan bod, er is te weinig bezinning."

Toe-eigening van het verleden

De plannen voor het museum liep indertijd hopeloos vast. Door politiek gekissebis over de invulling en opzet, over de locatie, door onvermogen om het idee vorm te geven, kwam er geen Nationaal Historisch Museum in Nederland.

Intussen zijn we een aantal jaren verder en het land lijkt veel meer verdeeld dan toen, partijen eigenen zich het verleden toe en komen zelfs met eigen versies daarvan. En precies dat is volgens Scheffer reden om het nu juist wel te doen. "Namelijk om ver te blijven van die toe-eigening te blijven van het verleden. Om juist een verhaal te vertellen dat in het teken staat van waarheidsvinding."

Open gesprek

"En waarom zou Nederland dat niet kunnen?", vraagt hij zich af. "Canada heeft zo'n museum, Australië heeft zo'n museum, Duitsland heeft zo'n museum. Dat zijn allemaal musea waar die worsteling met het verleden zichtbaar is."

We missen wat hem betreft het open gesprek hierover. Door de hele controverse over zo'n museum wordt nu gelaten vastgesteld dat het niet kan, dat we 'te verdeeld zijn'. "Maar misschien zou zo'n museum wel juist de plek kunnen zijn waar die verdeeldheid en al die verschillende perspectieven op elkaar botsen, zich met elkaar zich verbinden en aanleiding geven tot interessante gesprekken."

Slavernijgeschiedenis

Want het is wat hem betreft niet zo 'dat je moet kiezen tussen een museum dat de trots vertegenwoordigd, of een museum dat de schaamte vertegenwoordigd'. "We kunnen alles wel verkavelen en in stukjes knippen en zeggen: 'We kunnen geen verhaal meer vertellen want ieder heeft z'n eigen verhaal'. Maar waarom zouden we niet al die verhalen op een intelligente manier samenbrengen?"

Zo ziet hij bijvoorbeeld het verhaal van de slavernij veel liever terug in een nationaal museum, in plaats van in een eigen museum. "Ik denk dat die slavernijgeschiedenis in de context van een veel breder verhaal over Nederland indringender is en veel meer mensen zou kunnen raken dan een apart museum."

Grote behoefte aan

Wat Scheffer wil is dat we 'een verhaal moeten kunnen vertellen over ons verleden, met alle hoogtepunten en ook alle dieptepunten'. Dat daar voldoende publiek voor is, lijdt volgens hem geen enkele twijfel. "Al die historische tentoonstellingen in Nederland laten zien dat er een enorme behoefte aan is"

Dat Duitsland, met al z'n historische balast het voor elkaar gekregen heeft stemt hem ook optimistisch. "Als Duitsland het kan, waarom zouden wij het niet kunnen?", vraagt hij zich hardop af. En precies dat zou ook de boodschap aan de Tweede Kamer moeten zijn. Maar daarvoor moeten politieke partijen wel hun eigen stokpaardjes durven loslaten. "Ze moeten het initiatief nemen, het geld ter beschikking stellen, het goed onderhouden, maar het vooral ook loslaten."

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.